Το Δ.Ε.Π. είναι ένας εικονικός χώρος (δηλαδή δεν έχει φυσική, αλλά μόνο διαδικτυακή υπόσταση) όπου γίνεται διακίνηση ιδεών με στόχο τη διάδοση της γνώσης περί του φυσικού κόσμου (κατ’ αποκλειστικότητα), από όσους διαθέτουν τη γνώση αυτή, προς όσους ενδιαφέρονται να την αποκτήσουν.
Ας σημειωθεί πως ο όρος “επιστημονικό πανεπιστήμιο” δεν αποτελεί πλεονασμό γιατί, όπως μαθαίνουν οι συμμετέχοντες σ’ αυτό, άλλο πράγμα είναι η “επιστήμη” (μελέτη του φυσικού κόσμου με εφαρμογή της επιστημονικής μεθόδου), και άλλο πράγμα σημαίνει η λέξη “πανεπιστήμιο” στην ελληνική γλώσσα (τριτοβάθμια εκπαίδευση, απόκτηση γνώσης πέραν του Γυμνασίου–Λυκείου).*
Ποιο σκοπό εξυπηρετεί
Υπάρχουν πολλοί Έλληνες με ενδιαφέροντα που ξεπερνούν την καθημερινότητα και αφορούν στην επιστήμη, τα οποία δεν μπορούν να ικανοποιήσουν λόγω του οτι στην Ελλάδα η τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει εντελώς χρησιμοθηρικό χαρακτήρα και προορίζεται για τους απόφοιτους Λυκείου. Το Δ.Ε.Π. δίνει τη δυνατότητα σε όσους ενδιαφέρονται έχοντας σαν στόχο τη γνώση (χωρίς να αναμένουν από αυτήν άμεσα οικονομικά οφέλη) να μάθουν για το τί είναι ο κόσμος που μας περιβάλλει, από τί αποτελείται, πώς λειτουργεί, πώς εξελίσσεται, και προς τα πού οδεύει. Ο μόνος ηλικιακός περιορισμός στο Δ.Ε.Π. είναι οτι πρέπει να έχετε τελειώσει το Λύκειο. Αν ενδιαφέρεστε για τα βαθύτερα κίνητρα που οδήγησαν στη σύσταση του Δ.Ε.Π., διαβάστε αυτήν την παράγραφο.
Πώς λειτουργεί
Υπάρχει ο διδάσκων, και ο διδασκόμενος.* Ο διδάσκων “συναντά” το διδασκόμενο στο διαδίκτυο, σε συνομιλία που γίνεται πρόσωπο-με-πρόσωπο* (με χρήση Skype, ή Windows Live Messenger — γνωστού και ως MSN — ή άλλου παρόμοιου λογισμικού εργαλείου) και δουλεύουν μαζί επί του θέματος που έχει επιλέξει ο διδασκόμενος. Ο διδάσκων παραδίδει όση θεωρητική γνώση είναι απαραίτητη κατά την άποψή του, και ο διδασκόμενος συζητά τα όσα μέχρι στιγμής έμαθε, και παρουσιάζει τα θέματα πάνω στα οποία δούλεψε. Γίνεται συνεχής ανταλλαγή ιδεών μεταξύ διδάσκοντος και διδασκομένου, στην οποία ο μεν πρώτος έχει καθοδηγητικό ρόλο, ο δε δεύτερος ενεργό και όχι παθητικό ρόλο — στο βαθμό που του το επιτρέπει το υπόβαθρό του. Εκτός από το ηλεκτρονικό γραπτό υλικό που παρέχει ο διδάσκων στο διδασκόμενο υπό μορφή σημειώσεων, χρησιμοποιείται επίσης το Διαδίκτυο σαν πηγή πληροφοριών. Επίσης διδάσκεται η ασφαλής άντληση επιστημονικών πληροφοριών από αυτό.
Η συχνότητα των συναντήσεων καθορίζεται κυρίως από τη διαθεσιμότητα διδασκομένου και διδάσκοντα. Η μόνη προϋπόθεση είναι οι συναντήσεις να μην είναι τόσο σπάνιες ώστε ο διδασκόμενος να ξεχνά όσα εντωμεταξύ έμαθε, ούτε τόσο συχνές ώστε από τη μια μεριά να μη μπορεί ο διδάσκων να ανταποκριθεί στο φόρτο εργασίας, και από την άλλη ο διδασκόμενος να μην προλαβαίνει να αφομοιώσει τη γνώση που απέκτησε. Η μέχρι σήμερα εμπειρία δείχνει οτι συναντήσεις μιας ώρας ανά εβδομάδα είναι ικανοποιητικές καί για τα δύο μέρη, αλλά αυτό βέβαια είναι κάτι που εξαρτάται από την περίπτωση.
Πόσο στοιχίζει
Το Δ.Ε.Π. έχει συσταθεί και υπάρχει σε εθελοντική βάση. Για το λόγο αυτό οι συναντήσεις γίνονται δωρεάν. Ένας διδάσκων μπορείνα ζητήσει οικονομικό αντάλλαγμα από τον διδασκόμενο εφόσον έρθει σε συγκεκριμένη συμφωνία μαζί-του, όπου το “μπορεί” έχει την έννοια του “δεν απαγορεύεται” — αλλά και δεν ενθαρρύνεται. Πάντως ο ιδρυτής και μόνιμος διδάσκων του Δ.Ε.Π. (δείτε ποιοι είμαστε) δεν ζητάει ποτέ οικονομικό αντάλλαγμα· μπορεί να ζητήσει αντάλλαγμα σε είδος, ανάλογα με τις δυνατότητες, τα προσόντα, και τη διάθεση του διδασκομένου (π.χ. μετάφραση κάποιων παραγράφων ή λέξεων από ή προς ξένη γλώσσα, συμμετοχή σε ερευνητική εργασία, κλπ), αλλά η αρχή είναι οτι ο διδασκόμενος πρέπει να εισπράττει πάντα περισσότερα απ’ όσα προσφέρει. Η φιλοσοφία του Δ.Ε.Π. είναι οτι το οικονομικό όφελος δεν πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό κίνητρο για τον διδάσκοντα· αντίθετα, πρωταρχικό κίνητρο πρέπει να είναι η διάδοση της γνώσης και της επιστημονικής σκέψης, ενώ εκείνο για το διδασκόμενο οφείλει να είναι η απόκτηση και η αφομοίωσή της. (Βλ. περί κινήτρων σύστασης του Δ.Ε.Π.) Παράλληλα, γίνεται προσπάθεια ώστε η ιδέα του “προσπαθώ να προσφέρω περισσότερα απ’ όσα εισπράττω” να μεταδίδεται έμμεσα και στον διδασκόμενο ώστε να γίνει κτήμα-του.
Ποιο το κέρδος για σας
Μπορεί ν’ αναρωτιέστε τί έχετε να κερδίσετε από την παρακολούθηση μαθημάτων. Είναι δυνατόν ποτέ να έχετε οικονομικό όφελος;
Λέγεται οτι κάποιος που είχε μόλις αρχίσει να μαθαίνει γεωμετρία ρώτησε τον Ευκλείδη: «Και τί έχω να κερδίσω εγώ από αυτά τα θεωρήματα που μαθαίνω;» Τότε ο Ευκλείδης στράφηκε σ’ ένα δούλο που στεκόταν εκεί κοντά και του είπε: «Παιδί, δώσε σ’ αυτόν τον άνθρωπο τρεις δραχμές, αφού θέλει να έχει κάποιο κέρδος από τη γεωμετρία!»
Παρά την αφοπλιστική όμως απάντηση του Ευκλείδη, και παρόλο που, όπως τονίστηκε παραπάνω, η φιλοσοφία του Δ.Ε.Π. είναι πως σ’ αυτό αποτείνονται όσοι έχουν σαν στόχο τη γνώση, είναι πράγματι δυνατό να έχετε όφελος στο μέλλον, αλλά με πολύ έμμεσο τρόπο. Ο λόγος είναι οτι η γνώση βοηθά τον άνθρωπο να παίρνει ορθές αποφάσεις. Ιδού μερικά απλά παραδείγματα:
- Μελετώντας βιολογία, στο μάθημα Β3 μαθαίνουμε το λόγο για τον οποίο γερνάμε. Όταν γνωρίζει κανείς την εξήγηση, είναι πολύ απίθανο να παραπλανηθεί από κάποια εταιρεία που θα προσπαθούσε π.χ. να πουλήσει φάρμακο που υποτίθεται πως κάνει τον οργανισμό νεότερο.
- Μέσω της αφομοίωσης των εννοιών του μαθήματος Ε1 αντιλαμβανόμαστε το μάταιο της ενασχόλησης π.χ. με την αστρολογία,οπότε παύουμε να καταναλώνουμε ενέργεια και χρόνο (και πιθανώς χρήματα) σε άστοχες και ανούσιες ασχολίες.
- Και πάλι μέσω γνώσεων βιολογίας, αντιλαμβανόμαστε πως συσκευές που διαφημίζονται στο εμπόριο σαν “εντομοαπωθητικές” μέσω παραγωγής υπερήχων είναι καθαρή απάτη, γιατί π.χ. τα κουνούπια και τα περισσότερα άλλα έντομα δεν διαθέτουν καν όργανα για την αντίληψη ήχων (πόσω μάλλον υπερήχων)· ενώ ακόμα και τα λίγα είδη εντόμων που διαθέτουν όργανα “άκοής” (π.χ. τζιτζίκια, γρύλλοι, κλπ.) αντιλαμβάνονται μόνο ένα εξαιρετικά περιορισμένο εύρος συχνοτήτων, δηλ. μόνο τις συχνότητες εκείνες στις οποίες “συνεννοούνται”. Άρα η αγορά τέτοιων συσκευών είναι ένα άστοχο έξοδο.
Πέρα όμως από εξειδικευμένα και σπάνια παραδείγματα, το είδος της γνώσης που προσφέρεται από το Δ.Ε.Π. — όπως εξηγείται στην παράγραφο αυτή — θα σας βοηθήσει να οργανώσετε πιο μεθοδικά τον τρόπο που ζείτε και να παίρνετε αποφάσεις περισσότερο ορθολογικές παρά παρορμητικές, εκεί βέβαια όπου ο ορθολογισμός είναι απαραίτητος ή χρήσιμος. Πιο γενικά, η γνώση είναι ένα εφόδιο που κάνει τον άνθρωπο να αισθάνεται πιο ολοκληρωμένος και πιο σίγουρος για τον εαυτό-του και για το μέλλον-του· και αυτό ασφαλώς επιφέρει με έμμεσο τρόπο πολλαπλά οφέλη.
Προσφερόμενα μαθήματα
Τα μαθήματα χωρίζονται σε επιστημονικά πεδία, κατά τον παραδοσιακό τρόπο. Φυσικά, υπάρχουν κάποια προαπαιτούμενα για πολλά από τα μαθήματα. Δεν μπορείτε π.χ. να ξεκινήσετε να μαθαίνετε περί κοσμολογίας χωρίς να γνωρίζετε ούτε περί θεωρίας της σχετικότητας, ούτε περί μη Ευκλείδειων γεωμετριών. Τα προαπαιτούμενα σημειώνονται παρακάτω σε δύο διαβαθμίσεις: ΥΠ, που σημαίνει “Υποχρεωτικό Προαπαιτούμενο”, και ΠΠ, που σημαίνει “Προτεινόμενο Προαπαιτούμενο”. Εντούτοις είναι δυνατό να είναι προαπαιτούμενο όχι ολόκληρο ένα μάθημα, αλλά μόνο ένα μέρος αυτού. Ο διδάσκων στην πρώτη συνάντηση εξετάζει το βάθος και το εύρος των προαπαιτούμενων γνώσεων του διδασκομένου, και είτε ξεκινά με ανασκόπησή τους, είτε συνιστά τη μελέτη άλλου μαθήματος που παρέχει τη γνώση των προαπαιτούμενων. Υπόψη οτι υπάρχει ένα μάθημα, το Ε1, που είναι προαπαιτούμενο όλων.
Το Δ.Ε.Π. παρέχει γνώσεις στα παρακάτω επιστημονικά πεδία και υποπεδία. Ο κάθε κύκλος μαθημάτων αντιστοιχεί συνήθως σε ένα υποπεδίο. Κάνοντας κλικ στο υποπεδίο (όπου υπάρχει σύνδεσμος) βλέπετε αναλυτικά τα περιεχόμενα του μαθήματος. Κάνοντας κλικ όπου υπάρχει το εικονίδιο αυτό 
μεταφέρεστε σε αναλυτικές σημειώσεις του μαθήματος. Με το εικονίδιο αυτό 
μεταφέρεστε σε ιστοσελίδα που περιέχει λογισμικό κατάλληλο για το μάθημα. Τέλος, με το εικονίδιο αυτό 
(όταν εμφανίζεται μετά από τον τίτλο του μαθήματος) μεταφέρεστε σε ιστοσελίδα όπου μπορείτε να ελέγξετε τις γνώσεις-σας, και αν πρόκειται για προαπαιτούμενο, να “περάσετε” έτσι την απαίτηση του προαπαιτούμενου, σε συνεννόηση βέβαια με το διδάσκοντα.
μεταφέρεστε σε αναλυτικές σημειώσεις του μαθήματος. Με το εικονίδιο αυτό μεταφέρεστε σε ιστοσελίδα που περιέχει λογισμικό κατάλληλο για το μάθημα. Τέλος, με το εικονίδιο αυτό (όταν εμφανίζεται μετά από τον τίτλο του μαθήματος) μεταφέρεστε σε ιστοσελίδα όπου μπορείτε να ελέγξετε τις γνώσεις-σας, και αν πρόκειται για προαπαιτούμενο, να “περάσετε” έτσι την απαίτηση του προαπαιτούμενου, σε συνεννόηση βέβαια με το διδάσκοντα.
δείτε περισσότερα στο http://www.foundalis.com/dep/dep_gr.htm#Who
