Γράφει ο Λάζαρος Σπανόπουλος
Δικηγόρος
Ποτέ η Νεοελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο δεν αντιμετώπισε φιλικά τους δικηγόρους ως επαγγελματική ομάδα. Πάντοτε σχεδόν ο δικηγόρος φάνταζε στα μάτια και στην συνείδηση του Νεοέλληνα ως...
ο καθ' επάγγελμα -αλλά ακόμα και στην ίδια την καθημερινότητά του- επαγγελματίας «ψεύτης», και «προβοκάτορας», ο δεινός ρήτορας που με σοφιστική ικανότητα και με δικολαβικό ταπεραμέντο εδύνατο να παραποιήσει σε απόλυτο βαθμό την πραγματικότητα εντός και εκτός των ακροατηρίων έναντι αδράς και δυσανάλογης αμοιβής. Το παράδοξο και αντιφατικό συνάμα, ήταν το ότι αποτέλεσε το Ελληνικό «όνειρο» δεκαετιών τόσο των γονέων που επιθυμούσαν διακαώς την εισαγωγή των τέκνων τους στις Νομικές σχολές, όσο και των πατεράδων που επιθυμούσαν έναν «καλό γαμπρό» για τις κόρες τους. Απόλυτη αντίφαση της Νεοελληνικής κοινωνίας, η οποία αντίφαση διαφαίνονταν ακόμα και δια της ψήφου της, επανδρώνοντας το Κοινοβούλιο με βουλευτές οι οποίοι έφεραν -τυπικά έστω- την ιδιότητα των δικηγόρων.
Η παραπάνω πολιτισμική αντίληψη για το δικηγορικό επάγγελμα ή λειτούργημα (αποφεύγω να το τοποθετήσω αποκλειστικά στην μία ή στην άλλη κατηγορία) έδωσε την θέση του στην εποχή μας σε μια άλλη, περισσότερο ιδεολογικοποιημένη αντίληψη, η οποία αποτέλεσε και αποτελεί όπλο στην φαρέτρα της επιχειρηματολογίας του κοινωνικού αυτοματισμού. Και αναφέρομαι ασφαλώς στα περί «συντεχνίας» και «συντεχνιακής αντίληψης» των δικηγόρων. Αλλά ας δούμε ενδελεχέστερα αυτό το ζήτημα.
α) Εφαλτήριο για την διαμόρφωση της παραπάνω αντίληψης αποτέλεσε η ύπαρξη ως και το πρόσφατο παρελθόν των λεγόμενων «ελαχίστων» αμοιβών αναφορικά με τις παραστάσεις ενώπιον των Δικαστηρίων. Μολονότι ήδη η έννοια αλλά και η σταθερά των ελαχίστων αμοιβών έχει καταργηθεί με τον Νόμο 3919/2011 (Φ.Ε.Κ. 32/2.3.2011), συνεχίζουν να υφίστανται αποκλειστικά ως ποσά αναφοράς. Αρκετοί έσπευσαν να θεωρήσουν την παραπάνω ύπαρξη των ποσών αναφοράς ως επίτευγμα της «πανίσχυρης» και «κραταιάς» συντεχνίας των δικηγόρων (!!!) από τους οποίους γεμάτη είναι η Βουλή-άραγε αναρωτήθηκαν πόσοι εξ αυτών άσκησαν έστω για ελάχιστο χρόνο πραγματική δικηγορία;- αγνοώντας ή εκούσια παραβλέποντας τα εξής:
1. Ότι επι του ποσού αναφοράς υπολογίζεται Φόρος Ελευθέρων Επαγγελματιών (Φ.Ε.Ε.) 15%.
2. Ότι επί του συνολικού ποσού επί του προηγούμενου προστίθεται Φόρος Προστιθέμενης Αξίας 23%.
3. Επί του συνολικού ποσού συνυπολογίζεται και προστίθεται φόρος εισοδήματος 26%.
Δεν θα μακρηγορήσω λέγοντας το αυτονόητο ότι διατήρησαν οι ιθύνοντες του Υπουργείου Οικονομικών για αποκλειστικά φοροεισπρακτικούς λόγους την έννοια του ποσού αναφοράς, καθιστώντας την Δικαιοσύνη βραχίονα του ευρύτερου φοροεισπρακτικού μηχανισμού (ίδια τακτική με την αύξηση της φορολογίας επί του πετρελαίου θέρμανσης!).
β) Η κατάργηση της υποχρεωτικής παράστασης στα συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων μπορεί φαινομενικά να θεωρηθεί οικονομική ανακούφιση των αντισυμβαλλομένων, εντούτοις ήταν μόνο η αρχή ενός πραγματικού τσουνάμι παραλείψεων και λαθών, αν όχι και απάτης, εις βάρος των αντισυμβαλλομένων (Βλέπετε σχετικά: http://tro-ma-ktiko.blogspot.gr/2012/10/blog-post_8664.html Υποχρεωτικότητα ή μη της παράστασης Δικηγόρου σε συμβόλαια. Ποιους πραγματικά θίγει η ενδεχόμενη κατάργησή της;)
γ) Η παράσταση δικηγόρου στο ακροατήριο, όπως και η υπογραφή από δικηγόρο των σχετικών δικογράφων και μη, δεν είναι υποχρεωτική:
1. Σε όλα τα ποινικά δικαστήρια πλην κακουργημάτων, και Αρείου Πάγου (ποινικό τμήμα)
2. Στα πολιτικά δικαστήρια σε όλα όσα έχουν αντικείμενο διαφοράς ως 12.000 Ευρώ και υπάγονται στην αρμοδιότητα του Ειρηνοδικείου και στην διαδικασία των Ασφαλιστικών μέτρων του Μονομελούς Πρωτοδικείου.
3. Στο σύνολο των εξωδικαστικών ενεργειών (σύνταξη και υπογραφή εξωδίκου, κατά την προδικασία στα ποινικά δικαστήρια κ.α.)
δ) Δέον εστί όπως αναφερθούμε σε ένα φλέγον ζήτημα της Νεοελληνικής κοινωνίας, τα διαζύγια. Ως γνωστόν, «το δικαίωμα των διϊστάμενων συζύγων να ζητούν την λύση της έννομης σχέσης του γάμου τους, ανήκει από την φύση του στα λεγόμενα δικαιώματα δικαστικής διάπλασης και τούτο διότι η επιδιωκόμενη νομική μεταβολή της προσωπικής κατάστασης των συζύγων δεν επέρχεται με μόνη την δήλωση βούλησης αυτών, αλλά προϋποθέτει οπωσδήποτε δικαιοδοτική μεσολάβηση και παρεμβολή, τον έλεγχο δηλαδή από το Δικαστήριο των όρων του πραγματικού εκείνου του ουσιαστικού κανόνα δικαίου, ο οποίος προβλέπει ως έννομη συνέπεια την αιτούμενη διάσταση, δηλαδή την λύση του γάμου με διαζύγιο» (ΑΚ.1438 παρ.2-Η δίκη διαζυγίου, αντικείμενο δίκης και διαδικασία, Κ.Φ. Καλαβρός-Π.Η. Κολοτούρος, εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη 2001, σελίδα 15). Η έντονη παραφιλολογία ορισμένων κατά των δικηγόρων ότι δια της «συντεχνίας» τους εξασφαλίζουν την υποχρεωτική παράσταση δικηγόρου στις γαμικές διαφορές δεν ευσταθεί, αφ ενός λόγω της φύσης του έννομου δικαιώματος όπως αναφέρεται παραπάνω, αφ ετέρου λόγω του ότι κατά την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (που πάντοτε σχεδόν συνοδεύει μια αγωγή διαζυγίου προκειμένου να ρυθμιστεί προσωρινή διατροφή, επιμέλεια ανηλίκου κ.α.) ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ η παράσταση δικηγόρου. Όσο δε για το κόστος ενός διαζυγίου (ο Νεοέλληνας αντέχει τα πάντα εκτός από το να πληρώσει τον δικηγόρο του!) σίγουρα θα έχουν ξεχάσει ότι ο φωτογράφος ή ο dj του γάμου τους κόστισε πολύ περισσότερο.
ε) Για την παρούσα οικονομική κατάσταση των περισσοτέρων δικηγόρων, περιττή οιαδήποτε αναφορά.
στ) Το γεγονός ότι υφίστανται ακόμα κλάδοι οι οποίοι απολαμβάνουν απόλυτης προστασίας, τόσο στο αντικείμενο όσο και στις αμοιβές έτι περισσότερο, όπως δικαστικοί επιμελητές, μηχανικοί, κτηματομεσίτες (οι οποίοι μάλιστα αμείβονται με ποσοστό 2% επί του πραγματικού αντιτίμου, πολύ περισσότερο από τους δικηγόρους!) δεν το θίγει ουδείς, ούτε και φαίνεται να τους απασχολεί.
Συμπέρασμα:
Ο μύθος περί συντεχνιακής αντίληψης και πρακτικής των Δικηγόρων, δεν είναι παρά ένα καλοστημένο αποκύημα φαντασίας, μια αυθαίρετη γενίκευση με σκοπό αφ' ενός να δώσει ένα ιδανικό άλλοθι στην φοροεισπρακτική πολιτική και αφ' ετέρου να δημιουργήσει εσφαλμένες εντυπώσεις, ενεργοποιώντας τα αντανακλαστικά του Νεοελληνικού κοινωνικού αυτοματισμού.
Λάζαρος Δ. Σπανόπουλος
Δικηγόρος
Ηράκλειο Κρήτης.
(Εκ Θεσσαλονίκης ορμώμενος!)