Η ιστορική σημασία του γεγονότος του Ζαλόγγου, ΠΡΟΦΑΝΩΣ δεν έγκειται στο "χορό". Προκύπτει από την πράξη μητέρων να πετάξουν τα βρέφη τους στον γκρεμό και να αυτοκτονήσουν και
ίδιες αμέσως μετά.
Οι απίστευτοι τύποι που μίλησαν περί μύθου, κάνουν το εξης τρυκάκι: Δεν συζητάνε για τα παντελώς αδιαμφισβήτητα. Τα αποσιωπούν. Δεν μιλούν τα την θυσία μανάδων και βρεφών. Δεν εξυπηρετεί. Γιατί σε αυτό το μονοπάτι πρέπει να πεις τα πως και τα γιατί...
Έλα εδώ Μαρία μου. Είσαι ιστορικάρα. Για πες λοιπόν, γιατί τα πετούσαν τα μωρά; Γιατί έπεφταν οι γυναίκες στο βάραθρο; Τι ήξεραν ότι θα τους συμβεί αν δεν το έκαναν; Στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής, τι ήταν εκείνο που έκανε μια Ελληνίδα μάνα να προτιμά το μωρό της νεκρό αντί στα χέρια των τούρκων;
Αυτό είναι ιστορική μελέτη Μαρία. Γιατί αν έχεις ένα τέτοιο γεγονός και αντί να πέσει η "επιστημονική σου" ματιά στην θυσία και τα αίτια της, αυτή πέφτει στο εάν η αυτοκτονία/βρεφοκτονία γινόταν με βήματα χορού, ή βήματα παρελάσεως ή βήμα χήνας ή άτακτο βήμα ή ξέρω γω τι, μόνο κακόβουλη μπορεί να είσαι.
Φραγκίσκος Πουκεβίλ (στο "Ταξίδι στην Ελλάδα"):
«Ηρωικό θάρρος εξήντα γυναικών, που κινδύνευαν να παραδοθούν στη σκλαβιά των Τούρκων. Ρίχνουν τα παιδιά τους πάνω στους πολιορκητές σαν να ήταν πέτρες έπειτα, πιάνοντας το τραγούδι του θανάτου και κρατώντας η μια το χέρι της άλλης, ρίχτηκαν στο βάθος της αβύσσου, όπου τα κομματιασμένα πτώματα των παιδιών τους δεν άφηναν μερικές να συναντήσουν το Χάρο, όπως θα το ήθελαν.»
Γουλιέλμος Μαρτίνος Ληκ (στο "Περιήγηση στη Β. Ελλάδα"):
«22 γυναίκες ρίχτηκαν από τα βράχια από το ψηλότερο σημείο του γκρεμνού, προτιμώντας έτσι παρά να πέσουν ζωντανοί στα χέρια των εχθρών τους. Πολλές γυναίκες που είχαν παιδιά τις είδαν να τα ρίχνουν με δύναμη προτού εκείνες κάνουν το μοιραίο πήδημα»
Χ. Περραιβός (στο "Ιστορίας του Σουλίου και της Πάργας")
«Αι γυναίκες δε κατά την δευτέραν ημέραν βλέπουσαι ταύτην τη κτηνώδη περίστασιν, εσυνάχθησαν έως εξήκοντα, επάνω εις έναν πετρώδη κρημνόν. Εκεί εσυμβουλεύθησαν και απεφάσισαν ότι καλύτερα να ριφθούν κάτω από τον κρημνόν διά να αποθάνουν, πάρεξ να παραδοθούν διά σκλάβες εις χείρας των Τούρκων. Όθεν αρπάξαντες με τας ιδίας των χείρας τα άκακα και τρυφερά βρέφη, τα έρριπτον κάτω εις τον κρημνόν. Έπειτα αι μητέρες πιάνοντας η μία με την άλλη τα χέρια τους άρχισαν και εχόρευαν, χορεύουσαι δε επηδούσαν ευχαρίστως μίαν κατόπιν της άλλης από τον κρημνόν. Μερικαί όμως δεν απέθανον, επειδή έπιπτον επάνω εις τα παιδία των και τους συντρόφους, των οποίων τα σώματα ήταν καρφωμένα πάνω εις τες μυτερές πέτρες του κρημνού.»
Ιάκωβος Μπαρτόλντυ (στο «Ταξίδιον εις την Ελλάδα 1803 - 1804»)
«Καμιά εκατοστή απ΄ αυτούς τους δυστυχισμένους είχαν αποτραβηχτεί βόρεια της Πρέβεζας στο Μοναστήρι του Ζαλόγγου. Τους επιτέθηκαν εκεί θεωρώντας ότι τάχα αυτή η τοποθεσία, πράγματι ισχυρή, θα μπορούσε να τους προσφέρει ένα νέο τόπο μόνιμης διαμονής, όπου και η σφαγή που ακολούθησε υπήρξε φρικτή. Τριάντα εννέα γυναίκες γκρεμίστηκαν από τα βράχια με τα παιδιά τους που μερικά ακόμη βύζαιναν.»
