TΩΡΑ: ξεκίνησαν τη διαδικασία της βολής οι Ρωσικής κατασκευής πύραυλοι S-300 - Μετά από δεκαπέντε χρόνια ταλαιπωρίας
TΩΡΑ: ξεκίνησε η διαδικασία της βολής (στην κεντρική φωτογραφία βλέπετε την προετοιμασία για την βολη. Η συστοιχεία των S-300 σε θέση μάχης στο πεδίο βολής Κρήτης)
Επιτέλους! Μετά από δεκαπέντε χρόνια ταλαιπωρίας έκαναν την πρώτη τους βολή οι Ρωσικής κατασκευής πύραυλοι S-300 που αρχικά είχαν αγοραστεί για την Κύπρο και τελικώς κατέληξαν στην Κρήτη.
Οι αμερικάνοι αν και δεν βλέπουν με καλο μάτι την εγκαταταση και την ενεργοποιηση των ρωσικών πυραύλων S-300 στην Κρήτη, ωστόσο έστειλαν παρατηρητές για να καταγράψουν την συμπεριφορά των πυραύλων κατα την εκτέλεση της βολής.
Παγκόσμιο ενδιαφερον προκαλεί η βολη των S-300 στην Κρήτη. Ο κινέζος με τον Ρώσο στρατιωτικό παρατηρητή παρακολουθούν την διαδικασία προετοιμασίας εκτόξευσης του βλήματος.
Κανείς δεν περίμενε ότι από τις 9 Μαρτίου 1999, που το ΓΕΑ συνέστησε ειδική επιτροπή για την ομαλή εκφόρτωση, μεταφορά, ανάπτυξη, αποδοχή, λειτουργία του συστήματος S-300 και την υποστήριξη, εφοδιαστική ροή ανταλλακτικών, με σκοπό την άμεση επιχειρησιακή εκμετάλλευση του συστήματος, θα χρειαζόταν 15 περίπου χρόνια «ασκήσεων θάρρους» από την Ελληνική πλευρά προκειμένου να πραγματοποιηθεί η πρώτη βολή αποδοχής του, κατά γενική ομολογία, κορυφαίου Αντιαεροπορικού Πυραυλικού Συστήματος Μεγάλου Βεληνεκούς Ρωσικής προέλευσης S-300.
Όταν στις 4 Ιανουαρίου του 1997 υπογραφόταν από την Κυπριακή Δημοκρατία με τη Ρώσους η Σύμβαση για την απόκτηση των συστημάτων S-300, κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι η παράδοση των συστημάτων αυτών στην Κύπρο θα συναντούσε τόσες πολύπλευρες αντιδράσεις από Τούρκους Ισραηλινούς καο Αμερικανούς για τη μη εγκατάστασής στην Κύπρο.
Στις 29/12/1998 γίνονται διαβουλεύσεις του Πρωθυπουργού Κ. Σημίτη με τον Πρόεδρο Κυπριακής Δημοκρατίας Γ. Κληρίδη στην Αθήνα για το θέμα των S-300. Ακολούθησε συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου στην Λευκωσία μετά το οποίο ο Γ. Κληρίδης ανακοίνωσε την απόφαση για μη εγκατάσταση των S 300 στην Κύπρο και πρότεινε διαπραγματεύσεις με την Ρωσική Κυβέρνηση για την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα.
Μετά από τρείς διαδοχικές παρατάσεις του χρόνου παράδοσης των S-300 στην Κύπρο υπογράφεται στις 17 Φεβρουαρίου 1999 στη Μόσχα η τέταρτη τροποποίηση της σύμβασης με την οποία το πυραυλικό αυτό σύστημα θα μεταφερόταν τελικά στην Ελλάδα. Επικεφαλής της Κυπριακής αντιπροσωπείας είναι ο τότε Υπουργός Άμυνας της Κύπρου Γιαννάκης Χρυσοστομής.
Η ελληνική Κυβέρνηση γνωρίζει καλά ότι η άφιξη των Κυπριακών S-300 στην Ελλάδα δεν θα είναι μία εύκολη υπόθεση. Οι Τούρκοι τους περιμένουν στα Δαρδανέλια και έχουν δηλώσει ότι θα τους βομβαρδίσουν και θα κάνουν τα πάντα για να αποτρέψουν την ανάπτυξή τους στον Ελληνικό χώρο.
Ο Υπουργός Άμυνας της Τουρκίας Χικμέτ Σημί Τούρκ αρχές Μαρτίου του 1999 εκφράζει την αντίθεσή του και πάλι για την εγκατάσταση των S-300 στην Ελλάδα καλώντας και το ΝΑΤΟ να μην αποδεχθεί και αυτό «την κατάσταση». Οι πολέμιοι των συστημάτων αιτιώνται ότι ανατρέπεται άρδην η ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο και ότι δεν είναι δυνατόν να εγκατασταθούν πύραυλοι Ρωσικής προέλευσης σε Νατοϊκή χώρα.
Να σημειωθεί ότι η μόνη χώρα δυτική χώρα που έχει το σύστημα S-300 είναι η Ελλάδα και μάλιστα στην Κρήτη όπου υπάρχει η κορυφαίας στρατηγικής σημασίας Αμερικανική βάση στη Σούδα. Επίσης η μόνη χώρα στο κόσμο που, μέσα από διεθνή διαγωνισμό, συναξιολόγησε τα κορυφαία πυραυλικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς PATRIOT και S-300 ήταν η Ελλάδα, ανεξάρτητα αν τελικά η επιλογή για τα ελληνικά πυραυλικά συστήματα ήταν η Αμερικανική πρόταση για τα συστήματα PATRIOT.
Οι Αμερικανοί μάλιστα προκειμένου να μειώσουν την πιθανότητα επιλογής από Ελληνικής πλευράς των Ρωσικών συστημάτων S-300 προσέφεραν στην Ελλάδα την τελευταία έκδοση PAC-3 που είχε κατασκευαστεί μόνο για τις Αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις και δεν είχε παραχωρηθεί σε καμία άλλη χώρα.
Η εξελίξεις όμως έμελλαν να δημιουργήσουν μια μοναδική και άκρως ενδιαφέρουσα στρατιωτικά συνύπαρξη στην χώρα μας των δύο κορυφαίων παγκοσμίως πυραυλικών συστημάτων PATRIOT και S-300 με την εγκατάσταση των Κυπριακών S-300 στην Ελλάδα. Ο στρατιωτικός και τεχνολογικός ανταγωνισμός των δύο υπερδυνάμεων είχε την κορυφαία του έκφραση στην αντιπαράθεση των δύο αυτών συστημάτων.
Ο αντίπαλος της Ελλάδος γνωρίζει πλέον ότι έχει να αντιμετωπίσει τα δύο κορυφαία παγκοσμίως συστήματα αντιαεροπορικής και αντιβαλλιστικής άμυνας και είναι υποχρεωμένος να σχεδιάσει και να αφομοιώσει δύο τακτικές για αντιμετώπιση απειλής που προέρχεται από δύο διαφορετικά συστήματα το ένα εκ των οποίων (S-300) αγνοεί πλήρως.
Η Ελλάδα αποκτά μόνιμο και αδιαμφισβήτητο προβάδισμα και υπεροχή στον τομέα της αντιαεροπορικής άμυνας, με ένα πλήρες πλέγμα αεράμυνας και αποφεύγει την εξάρτηση που συνεπάγεται η μία και μόνη πηγή προμήθειας.
Η Ελληνική κυβέρνηση πρέπει να αντιμετωπίσει την επιχείρηση μεταφοράς των S-300 στην Ελλάδα με σχεδιασμό μηδενικού λάθους. Ένα λάθος στην επιχείρηση θα δημιουργούσε τεράστια προβλήματα στην χώρα μας με διεθνείς προεκτάσεις.
Η Ελληνική Κυβέρνηση προτείνει στον τότε Γενικό Διευθυντή Εξοπλισμών Γιάννη Σμπώκο να αναλάβει την ευθύνη μεταφοράς των S-300 στην Ελλάδα, λόγω των ειδικών γνώσεών στη διαχείριση κρίσεων (Σεισμοί Καλαμάτας, Αρμενίας, αντιμετώπιση πυρκαγιών κλπ. Ο Σμπώκος αρχικά αρνείται, θεωρώντας ότι είναι μία αμιγώς στρατιωτική επιχείρηση ύψιστης εθνικής σημασίας. Οι αντιδράσεις του κάμπτονται λόγω των πολύπλευρων διαστάσεων που 'έχει αποκτήσει η υπόθεση.
Ο Γιάννης Σμπώκος εκπροσωπεί την Ελληνική Κυβέρνηση κατά την υπογραφή της τροποποιητικής σύμβασης στις 17 Φεβρουαρίου 1999 στη Μόσχα, με την οποία τα πυραυλικά συστήματα της Κύπρου θα μεταφερόταν τελικά στην Ελλάδα.
Κατά την υπογραφή της τροποποίησης της συμφωνίας το Παράρτημα που περιγράφει την ημερομηνία παράδοσης των συστημάτων στην Ελλάδα δεν δημοσιοποιείται και δεν γίνεται γνωστό σε κανέναν άλλο , ούτε και στους Κυπρίους. Στο Παράρτημα που παραδίδεται στον Κύπριο Υπουργό Άμυνας είναι κενές οι ημερομηνίες παράδοσης των συστημάτων στην Ελλάδα.
Σε συνάντησή του Γιάννη Σμπώκου με τον Ρώσο Υπουργό Άμυνας Στρατάρχη Ιγκόρ Σεργέγιεφ στις 17 Φεβρουαρίου 1999 στη Μόσχα αποφασίζεται να υπάρχει μόνο ένα άτομο από κάθε πλευρά που θα γνωρίζει όλες τις λεπτομέρειες της μεταφοράς και από κοινού θα αναλάβουν την ευθύνη ασφαλούς μεταφοράς των συστημάτων στην Ελλάδα. Ο Στρατάρχης Σεργέγιεφ ορίζει εκ μέρους της Ρωσικής πλευράς υπεύθυνο μεταφοράς και ασφάλειας και σύνδεσμο με τον Γιάννη Σμπώκο τον Διευθυντή Γενάντι Λακόφ.
Το άκρως απόρρητο σχέδιο μεταφοράς που καταστρώνεται παίρνει την ονομασία «Δίας». Το όνομα παραπέμπει στη σπηλιά που βρίσκεται στο οροπέδιο του Ψηλορείτη στα Ανώγεια της Κρήτης ,γενέτειρα του Γιάννη Σμπώκου, στην οποία κατά την μυθολογία ανατράφηκε ο θεός Δίας. Το σχέδιο προβλέπει τα παρακάτω :
• Υπογράφεται σύμφωνο μη αποκάλυψης (εμπιστευτικότητας). Οι δύο υπεύθυνοι μεταφοράς θα συνομιλούν κωδικοποιημένα και μέσω κρυπτοτηλεφώνων.
• Η φόρτωση δεν θα γίνει σε πλοία από λιμάνι της Μαύρης θάλασσας και από τα Δαρδανέλια, όπως προβλεπόταν στην αρχική σύμβαση του 1997, αλλά από λιμάνι βόρεια της Ρωσίας στην Αγία Πετρούπολη και μέσω Γιβλαρτάρ προς Σουέζ με εμπορικό φορτίο.
• Τα συστήματα θα φορτωθούν σε τρία εμπορικά πλοία κλειστού τύπου με καταστρώματα κλειστά και επάνω στην επιφάνειά του να μην υπάρχει τίποτα που να προβληματίζει και να εντοπίζεται από δορυφόρους. Τα πλοία θα είναι εφοδιασμένα με εμπορικά, που σήμαινε ότι δεν μεταφέρουν στρατιωτικό εξοπλισμό .
• Η διαδρομή των πλοίων θα πραγματοποιηθεί μέσω Γιβραλτάρ προς τη Διώρυγα του Σουέζ.
• Θα γίνονται προπαρασκευαστικές ενέργειες παραπλάνησης, με την μεταφορά στο αρχικό λιμάνι στη Μαύρη θάλασσα των ομοιωμάτων που είχαν φτιαχτεί για τους S-300, προκειμένου να υπάρξει βεβαιότητα ότι οι S-300 θα φορτωθούν από εκεί που προέβλεπε η σύμβαση με τους Κυπρίους.
• Την 10 Μαρτίου 1999, ημέρα φόρτωσης των S-300, η Ρωσική πλευρά θα εκδώσει παραπλανητική ανακοίνωση (Memorandum) στην οποία θα αναφέρεται ότι, λόγω παρατεταμένης αποθήκευσης των συστημάτων στην Ρωσία λόγω των αναβολών παράδοσης από του Κυπρίους, πραγματοποιούνται έλεγχοι λειτουργικότητας και θα είναι έτοιμοι προς παράδοση στην Ελληνική πλευρά το δεύτερο εξάμηνο του 1999.
• Αρχές Μαρτίου θα επισκεφτούν την Ελλάδα Ρώσοι εμπειρογνώμονες προκειμένου να διαπιστώσουν τις δυνατότητες εκφόρτωσης των μεγάλων ειδικών πλοίων σε δέκα διαφορετικά Ελληνικά λιμάνια τα οποία έχουν αριθμηθεί ως εξής :
1.Κερατσίνι
2. Ναύσταθμος Σαλαμίνας
3. Ηράκλειο Κρήτης
4. Σούδα (Βάση Σούδας)
5. Σητεία
6. Εμπορικό Λιμάνι Σούδας
7. Καλαμάτα
8. Ρόδος
9.Θεσσαλονίκη
10. Βόλος
Το λιμάνι στην Αμερικάνικη Βάση της Σούδας μπένει στον κατάλογο και εξετάζεται από τους Ρώσους εμπειρογνώμονες ως υποψήφιο για εκφόρτωση των S-300 για να φανεί στους Αμερικανούς ότι δεν σχεδιάζεται κάτι μυστικά από αυτούς.
• Επτά Ρώσοι ειδικοί μαζί με τον υπεύθυνο κ. Λάκοφ θα φτάσουν στην Κρήτη πριν την άφιξη των πλοίων για την ευθύνη ασφαλούς εκφόρτωσης. Η μεταφορά και η διαμονή τους στο Ηράκλειο θα είναι μυστική.
• 24 ώρες πριν το πρώτο πλοίο μπει στα χωρικά ύδατα της Ελλάδος ο Λάκοφ σε μία και μοναδική επικοινωνία του με το Σμπώκο θα αναφέρει κωδικά ότι η «Επιτροπή συνεδρίασε στις 16/2» και θα ακούσει ένα αριθμό από τον Σμπώκο που θα αντιστοιχεί προς ποιο λιμάνι θα κινηθούν τα πλοία. Κανείς δηλαδή από το πλήρωμα των πλοίων δεν θα γνώριζε τον πραγματικό προορισμό μέχρι την άφιξη στα Ελληνικά χωρικά ύδατα. Μόλις το πρώτο πλοίο φτάνει στα Ελληνικά χωρικά ύδατα ο Λάκοφ ακούει το αριθμό 3 που αντιστοιχεί στο λιμάνι του Ηρακλείου που είναι ήδη πολύ κοντά το πλοίο.
• Τα συστήματα θα οδηγήσουν οι Κύπριοι αξιωματικοί που είχαν εκπαιδευτοί στη Ρωσία για στη λειτουργία των S-300, οι οποίοι και θα ιδιοποιηθούν από την Ελληνική πλευρά την ημέρα της άφιξης του πρώτου πλοίου στο λιμάνι του Ηρακλείου. Τους Κύπριους παραλαμβάνει Αεροσκάφος της Πολεμικής Αεροπορίας από την Κύπρο με προορισμό την Ελευσίνα και μετά το Ηράκλειο στις 21 Μαρτίου 1999.
Η άφιξη των συστημάτων στην Ελλάδα συμπίπτει χρονικά με τη διεξαγωγή του συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ (18 έως 21 Μαρτίου 1999) το οποίο απορροφά μεγάλο μέρος της δημοσιότητας. Ο Σμπώκος είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ και είχε ενεργό ρόλο στην προετοιμασία του και η απουσία του από την ΓΔΕ το επίμαχο διάστημα που προετοίμαζε την παραλαβή στο Ηράκλειο των S-300 δεν δημιουργεί υπόνοιες λόγω της αυτονόητης παρουσίας στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.
Στις 22 Μαρτίου ο Σμπώκος παραλαμβάνει ήδη τα συστήματα
Ήδη για ευνόητους λόγους έχουν προηγηθεί της άφιξης των S-300 τα παρακάτω :
• 3/2/1999 Η Κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας συμφωνεί με την εγκατάσταση των πυραύλων S-300 στην Ελλάδα.
• 8/2/1999 υπογράφεται η συμφωνία μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου για τους S-300 και αποφασίζεται η αποστολή Αντιαεροπορικών Συστημάτων μικρότερου βεληνεκούς στην Κύπρο Ρωσικής προέλευσης TOR-M1.
• 19/2/1999 υπογράφεται από την Ελλάδα η σύμβαση αγοράς για τα Αμερικανικά πυραυλικά συστήματα PATRIOT.
• 26/2/1999 υπογράφεται η σύμβαση αγοράς από την Ελλάδα για τα Ρωσικά πυραυλικά συστήματα μικρού βεληνεκούς TOR-M1.
• 15/3/1999 Ένταξη του Συστήματος S-300 της Κύπρου στο Ελληνικό Πενταετές Εξοπλιστικό Πρόγραμμα (ΕΜΠΑΕ 1996-2000).
• 17/3/1999 υπογράφεται από την Ελλάδα η σύμβαση εκσυγχρονισμού για τα Αμερικανικά πυραυλικά συστήματα μεσαίου βεληνεκούς HAWK.
Οκτώ ολόκληρα χρόνια ...προετοίμαζαν την βολή των S-300 στο Πεδίο Βολής της Κρήτης.
Το χρονικό έχει ως εξής :
• Ιανουάριος 2007 : Η ελληνική Πολεμική Αεροπορία αποδέχεται πρόταση της Ρωσικής πλευράς για την αποστολή Ρώσων ειδικών τεχνικών για την εξέταση της λειτουργικής κατάστασης των S-300 και την καταγραφή των απαιτήσεων για επιτυχή βολή .
• Μάρτιος 2007 : Γίνεται σύσκεψη στο ΓΕΑ με την συμμετοχή Ρώσων ειδικών τεχνικών και συμφωνούνται οι διαδικασίες που πρέπει να τηρηθούν για την επιτυχή διεξαγωγή βολής (επιθεώρηση συστημάτων S-300 από Ρώσους ειδικούς-καταγραφή προβλημάτων και απαιτουμένων ανταλλακτικών για την εξάλειψη τους-επισκευή συστημάτων και εκτέλεση βολής παρουσία Ρώσων ειδικών)
• Ιούλιος 2007 : Η Ρωσική πλευρά αποστέλλει τις προβλεπόμενες συμβάσεις για την εκτέλεση βολής...
• Μάρτιος 2008 : Με καθυστέρηση οκτώ μηνών υπό τον επισμηναγό Τσανήλα ξεκινούν διαπραγματεύσεις και υπογράφονται πρωτόκολλα και σχέδια σύμβασης. Ωστόσο διαπιστώνεται ότι έληξε και ο χρόνος ζωής των βλημάτων του συστήματος S-300 και ζητείται σχέδιο σύμβασης για την επιθεώρηση και την παράταση του χρόνου ζωής τους. Από τότε η υπόθεση σκαλώνει στην στα γρανάζια της ελληνικής γραφειοκρατίας και στην έλλειψη πολιτικής βούλησης για την εκτέλεση της βολής των S-300...
• Απρίλιος 2010 : Από τον επισμηναγό Δινοβίτση υπογράφεται το τελευταίο σχέδιο σύμβασης αφού πέρασε από "σαράντα δύο κύματα" καθώς είχαν υπογραφεί πλέον των πέντε διαφορετικών σχεδίων συμβάσεων, ενώ έχει κληθεί στην Αθήνα η ρωσική αντιπροσωπεία τρεις φορές...
• Η κυβέρνηση Παπανδρέου θέτει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας τον φάκελο προετοιμασίας της βολής των S-300.
• H κυβέρνηση Σαμαρά βγάζει και πάλι από τον χρονοντούλαπο την σύμβαση των S-300 και λαμβάνει την πολιτική απόφαση για εκτέλεση της βολής.
