24 Ιαν 2014

ΠΟΛΙΤΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ

για την πρωτοφανη σε περιοδο ειρηνης οικονομικο-κοινωνικη κριση στην Ελλαδα.
Άρθρο αναγνώστη

Μια άποψη που δεν έχει αναλυθεί έως τώρα...
(Τα μεγεθη ειναι ενδεικτικα διοτι δεν μπορουν να ειναι ακριβη σε ενα αρθρο περιορισμενης εκτασης σαν το παρον, οντας αντικείμενο μεγάλης μελέτης και εξειδίκευσης απαλλαγμένης κάθε είδους συμφέροντος και κομματικης γραμμής. Στο μέλλον θα γράφουν πολλά βιβλία από ειδικούς και θα χρειαστούν πολλά στοιχεία από πολλές πηγές, ακόμα και από τα Wikileaks. Εύχομαι κάποιοι λογικοί συνειρμοί μου από εδώ να αποτελέσουν έναυσμα για ανάλυση).

ΟΡΙΣΜΟΊ:
1/ Λιτότητα (austerity-ο αγγλικος αυτος ορος προερχεται απο την Ελληνικη λεξη: Αυστηροτης):
Όταν η Κυβερνηση μειωνει γενικα τους μισθους και τις συνταξεις σε ολους, και παράλληλα επιβάλλει νέους εμμεσους και αμεσους φόρους.
2/Ύφεση (recession):
Η ποσοστιαία μείωση του ακαθάριστου εθνικού προ'ιοντος ΑΕΠ (GDP-Gross Domestic Product) από τον ένα χρόνο στον επόμενο.
3/Ανάπτυξη (growth):
Η αύξηση του ΑΕΠ ως άνω.
4/ Χρηματοπιστωτικό έλλειμμα (budget deficit):
Όταν, στην προκειμένη περίπτωση το Δημόσιο, έχει έλλειψη ρευστότητας.
6/Πρωτογενές πλεόνασμα:
Όταν, στην προκειμένη περίπτωση το Δημόσιο, έχει θετικό αποτέλεσμα στο ισοζύγιο πληρωμών του. Όταν το αποτέλεσμα είναι αρνητικό? Τότε καταφεύγει α/ σε δανεισμό, β/ εκδίδει ομόλογα, γ/ τυπώνει χαρτονομισματα, 'η δ/ κάνει υποτίμηση του νομισματός του, εφόσον έχει εθνικό νόμισμα. Στην περίπτωση των χωρων μελων της Ευρωπα'ικης Ένωσης, (Eurogroup), μόνο η Κεντρική Τράπεζα της ΕΕ μπορεί να τυπώσει χαρτονομίσματα ευρώ 'η να κάνει υποτίμηση του ευρω.
7/ Διαρθρωτικες αλλαγες στο Δημοσιο (costructural reforms).
Εχουν σκοπο τους να κανουν το Δημοσιο πιο αποτελεσματικο και αποδοτικο. Αυτο σημαινει, οι υπηρεσιες του να μην ειναι τροχοπεδη στην λειτουργια της οικονομιας και να μην δημιουργουν ελλειματα, εκτος ισως απο εκεινες που εχουν κοινωνικο και στρατιωτικο-αμυντικο χαρακτηρα. Τετοιες αλλαγες θα μπορουσαν να ειναι η καταργηση καποιων οργανισμων, βελτιωση της οργανωσης αλλων, ιδιωτικοποιησεις, μηχανογραφηση, περιορισμο της γραφειοκρατιας, μειωση μισθων και συνταξεων στους δημ. υπαλληλους, απολυσεις πλεοναζοντος προσωπικου και μεταταξεις κλπ.

--------- -- ---------
Αρχης γενομενης της δημοσιονομικης παγκοσμιας κρισης (budget deficit crisis) το 2008, οταν η Εθνικη Τραπεζα κερδιζε ακομη ~1500 ευρω σε καθε εργασιμο δευτερολεπτο, το κρατος ξεκινησε ηδη απο τον Οκτ.08 να ενισχυει εμμεσα ή αμεσα τις τραπεζες, και σε πεντε χρονια δανειστηκε συνολικα ~320 δις ευρω για τον σκοπο αυτον, (183 δισ. ως εγγυησεις, 70 δισ. ως απορροια του α' μνημονιου, 50 δισ."ανακεφαλαιοποιηση"), οταν το ελλ. ΑΕΠ ειναι ~180 δις ευρω, και οι συνολικες καταθεσεις ~160 δισ.

Η στηριξη μονο απο την Ε.Ε. σε πορους και εγγυησεις ειναι εως τωρα ~340 δισ.
Δηλαδη ενα μεγαλο ποσοστο της στηριξης απο την Ε.Ε. πηγε για την στηριξη των Τραπεζων!

Για την εξυπηρετηση δε αυτου του χρεους εκοψε τις συνταξεις και τους μισθους καθως και τα ομολογα κατα 52%, και επεβαλε υπερφορολογηση.

Η Ελληνικη οικ. κρίση ήταν αρχικά κρίση χρέους του Δημοσίου, (budget deficit crisis), για την ακριβεια κατεστη κριση χρεους του Δημοσιου λογω των λανθασμενων χειρισμων (οπως περιγραφω παρακατω). Το 2007 το Δημοσιο χρεος ηταν στο 100% του ΑΕΠ, το οποιο ηταν ακομα διαχειρησιμο, και το ελλειμμα (budget deficit) στο 5%.

Η Ελληνικη οικονομικη κριση ΔΕΝ ηταν Τραπεζική ΟΥΤΕ ηταν κριση της πραγματικης οικονομιας. Κατηχαμε ηγετικη θεση στις οικονομιες των Βαλκανικων κρατων. Ημασταν η "γη της επαγγελιας" για τους Βαλκανιους, Ρωσσους και οχι μονο. Το 40% του τραπεζικου τομεα στα Βαλκανια ηταν Ελληνικο. και Ελληνικες επιχειρησεις ειχαν εισχωρησει παντου. Αναπτυξαμε την Finanz Bank στην Τουρκια, με ανοιγμα καθε μερα ενος υποκαταστηματος. Ειχαμε ανοικοδομηση, κατασκευαστικες εταιριες, αξιολογα λιμανια και ορυκτο πλουτο. Ειχαμε αξιολογο τουρισμο και το 15% του παγκοσμιου εμπορικου στολου ηταν Ελληνικο.

Συνεπως οι ενεργειες που εγιναν ηταν αναποδες, διοτι αντί να ελαφρυνουν το Δημόσιο χρέος, και να αποτρεψουν την διογκωση του, το φόρτωσαν παραπάνω κατ' αρχην με λανθασμενους χειρισμους (οπως περιγραφω παρακατω) και στην συνεχεια (δανειζομενο το Δημοσιο) για να στηρίξουν προληπτικά τους τραπεζίτες και κατ' επέκταση τις Ευρωπαϊκές Τράπεζες.

Τεράστια κέρδη αποκόμισαν οι ελληνικές τράπεζες που εντάχθηκαν στα πακέτα στήριξης και συνετέλεσαν στην διόγκωση του δημοσίου χρέους. Το χρέος που προέκυψε από τα πακέτα στήριξης των τραπεζών θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ΕΠΑΧΘΕΣ διότι αποτυπώθηκε μόνο λογιστικά χωρίς να εισρεύσει στην πραγματική οικονομία. Για να γίνει κατανοητό πως χρησιμοποιήθηκαν τα πακέτα στήριξης αναφέρεται το εξής παράδειγμα:
Έστω ότι μία ιδιωτική τράπεζα έχει ανάγκη από ρευστό συνολικής αξίας 20 εκ € για να καλύψει τις τρέχουσες ανάγκες της. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για να δανείσει με 1% επιτόκιο την ιδιωτική τράπεζα ζητά κάποιες εγγυήσεις. Οι εγγυήσεις παρέχονται απευθείας από το κράτος, τις περισσότερες φορές με τη μορφή ομολόγου. Το κράτος εκδίδει ένα ομόλογο αξίας 100εκ € με τη «συμφωνία- εγγύηση» ότι θα το πουλήσει στην ιδιωτική τράπεζα με συγκεκριμένο επιτόκιο-απόδοση[2]. Με δεδομένη την παραπάνω συμφωνία, η ιδιωτική τράπεζα λαμβάνει 120 εκ € από την ΕΚΤ με 1% επιτόκιο. Με τα 20 εκ € καλύπτει τις τρέχουσες ανάγκες της και με τα υπόλοιπα 100 εκ € αγοράζει το κρατικό ομόλογο με το συμφωνημένο επιτόκιο-απόδοση. Πιθανότατα, από τα 120 εκ €, μόνο τα 20 εκ € εκταμιεύονται ως πραγματικό ρευστό στα ταμεία της ιδιωτικής τράπεζας, τα υπόλοιπα 100 εκ € αποτυπώνονται λογιστικά στο ενεργητικό της. Δυστυχώς για τη χώρα μας, η εγγύηση και κατόπιν πώληση του ομολόγου θα αποτυπωθεί στις υποχρεώσεις του κράτους με αποτέλεσμα την αύξηση του δημοσίου χρέους κατά 100 εκ €.
Ακόμα κι αν υποτεθεί ότι η αποπληρωμή του ομολόγου θα γίνει με χαμηλότερο επιτόκιο από τα αντίστοιχα της δευτερογενής αγοράς, η παραπάνω διαδικασία επιφέρει σημαντικό οικονομικό όφελος στην τράπεζα καθώς επωφελείται από τη διαφορά του επιτοκίου. Αγοράζοντας για παράδειγμα, το ελληνικό ομόλογο με 5% επιτόκιο-απόδοση, θα εισέπραττε ετησίως 5 εκ € από την Ελλάδα πληρώνοντας μόνο 1,2 εκ € στην ΕΚΤ, κερδίζοντας 3,8 εκ € ετησίως. Αν το ομόλογο είναι δεκαετούς διάρκειας, η τράπεζα θα εισπράξει 50 εκ € βάσει επιτοκίου-απόδοσης του ομολόγου (coupon rate) και 100 εκ € εφάπαξ με τη λήξη του ομολόγου στο τέλος της δεκαετίας (χρεολύσιο).
Η παραπάνω διαδικασία ζημιώνει διπλά το κράτος αφού με λογιστικό τρόπο χρεώθηκε 100 εκ € αυξάνοντας το δημόσιο χρέος και βρέθηκε «υποχρεωμένο» να αποπληρώνει σε ρευστό την απόδοση του επιτοκίου (coupon rate) για τα επόμενα 10 χρόνια. Στην καλύτερη περίπτωση η αποπληρωμή των 100 εκ € στο τέλος της δεκαετίας (χρεολύσιο) θα πληρωθεί-συμψηφιστεί με νέα έκδοση κρατικού ομολόγου μετακυλώντας χρονικά το χρέος.

Ο ιδιος ο Κινεζος πρωθυπουργος Γουεν Τζιαμπαο μας επισκευτηκε το 2010 και δεσμευτηκε να αγορασει ελληνικα κρατικα ομολογα, οταν ξεκινησει η εκδοση τους. Ο Παπανδρεου επισης επισκευθηκε τον Πουτιν για αυτον τον λογο. Ομως ο ΓΑΠ απερριψε αυτες τις προσφορες και τον Μαη 2010 μας πηγε στην επαχθη συμβαση με το ΔΝΤ. Συμφωνα με αυτην την συμβαση παραιτουμαστε απο καθε ασυλια των κυριαρχικων μας δικαιωματων. Παραλληλα απαγορευεται καθε δανειακη συμβαση με τριτους.

Το Πασοκ, αναλαμβανοντας την διακυβερνηση τον Οκτ. 09, μετέθεσε έσοδα του 2009 το 2010, μετέθεσε δαπάνες του 2010 και τις ενέγραψε στο 2009 και με μεθόδους «δημιουργικής λογιστικής» αύξησε το έλλειμμα του 2009 κατά 3,7 μονάδες. Και το πήγε τελικά από το 9,9% στο 13,6%.

Τρείς μήνες και πλέον μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ, οι διεθνείς αγορές δάνειζαν ακόμα την Ελλάδα όσο ήθελε και με λογικά επιτόκια. Περιμένοντας να κάνει κάτι…Όμως δεν έκανε τίποτε! Μέσα στον Ιανουάριο οι διεθνείς αγορές προσέφεραν άνεση δανεισμού, για να καλύψει το σύνολο των αναγκών της για ολόκληρο το 2010! Και σε επιτόκια λογικά ακόμα…
Αν η Ελλάδα είχε πάρει τότε τα χρήματα που της πρόσφεραν οι αγορές, δεν θα χρειαζόταν να καταφύγουμε στο Μηχανισμό Στήριξης και δεν θα χρειαζόταν να υπογράψουμε το Μνημόνιο.
Από τον Ιανουάριο ως τις αρχές Μαρτίου 2010, οι ξένες αγορές μας πρόσφεραν, για διάρκεια άνω του έτους, πάνω από 43 δισεκατομμύρια. Απο αυτά αντλήσαμε μόλις 14! Ως τον Ιανουάριο 2010 ακόμα, οι αγορές εμπιστεύονταν να δανείσουν την Ελλάδα. Μετά έχασαν πλήρως την εμπιστοσύνη τους στα ελληνικά ομόλογα. Η απειλή της ελληνικής χρεοκοπίας δεν αφορούσε μόνο την Ελλάδα τη στιγμή εκείνη. Αφορούσε ολόκληρη την Ευρώπη. Γιατί οι ευρωπαϊκές τράπεζες ήταν «φορτωμένες» με ελληνικά ομόλογα. Και το τελευταίο που ήθελαν τότε ήταν να χρεοκοπήσει η Ελλάδα. Και αυτό θα δημιουργούσε σοβαρούς κλυδωνισμούς σε ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης. Αρα μπορούσαμε να διαπραγματευθούμε διαφορετικούς όρους. Που θα ήταν πολύ λιγότερο οδυνηροί και πολύ περισσότερο αποτελεσματικοί.
Όμως, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν διαπραγματεύθηκε τίποτε. Και υπέγραψε ένα μνημόνιο, το οποίο όχι απλώς δεν έλυνε το πρόβλημα της Ελληνικής Οικονομίας. Αλλά το έκανε πολύ χειρότερο.
Κι όπως αποδείχθηκε λίγο αργότερα, δεν είχαν καν συναίσθηση τι υπέγραφαν…
Διότι το μνημόνιο δεν αφορά μόνο τα άμεσα σκληρά μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί. Αφορά και τα χειρότερα και για τα επόμενα χρόνια. Περιλαμβάνει πρόσθετα μέτρα κι άλλων περικοπών που επίσημα στο πρωτο Μνημόνιο αναφέρονται ως «αδιευκρίνιστα».
11 δισεκατομμύρια από τα 30 της συνολικής δημοσιονομικής προσαρμογής του πρωτου μνημονίου είναι - αν είναι δυνατόν - «αδιευκρίνιστα»! Όμως εμείς δεσμευτήκαμε να τα αποδεχθούμε.
Δώσαμε «λευκή επιταγή» σε ό,τι μας ζήτησαν. Για όλα τα επόμενα χρόνια…

Ετσι το δημοσιο χρεος εκτοξευτηκε και κατεστη τεραστιο και μη βιωσιμο (ηδη ανω του 200% του ΑΕΠ εως τωρα), η οικονομια με την λιτοτητα και τις περικοπες δαπανων στραγγαλιστηκε, εκατομμυρια ανεργοι ιδιως απο τον ιδιωτικο τομεα, πολυ μεγαλο ποσοστο των στεγαστικων και καταναλωτικων δανειων στο κοκκινο, η κοινωνια διαλυθηκε, η χωρα διεσυρει διεθνως και 4 ατομα αυτοκτονουν καθε μερα.

Ηδη η Βουλη και οι βουλευτες εχουν απαλλαξει απο καθε αστικη ευθυνη οσους (υπουργους και υφυπουργους) υπεγραψαν μνημονια και δανεια, κατα καιρους εξαιρεουν απο τις μειωσεις μισθων καποιες κοινωνικες ομαδες δημοσιων υπαλληλων, και στον Ν3691/08 για τα δρακοντια μετρα κατα του ξεπλυματος μαυρου χρηματος, εξαιρουνται οι...αιρετοι, δηλαδη εξαιρουν τους εαυτους τους.

Οι κυβερνησεις ακολουθησαν αυτην την οικ. πολιτικη, για να προστατεψουν τις εκλογικες και κομματικες στρατιες τους στο δημοσιο, καθως και τους τραπεζιτες, ενω αυτο που επρεπε να ειχε γινει εξ αρχης ηταν οι αμεσες διαρθρωτικες αλλαγες στο δημοσιο, ωστε ετσι γρηγορα να περασουμε σε πρωτογενες πλεονασμα. Ακομα καλυτερα θα επρεπε να ειχε γινει ηδη απο τις προηγουμενες κυβερνησεις Καραμανλη, ο οποιος δυστυχως δεν τολμησε να υλοποιησει το προγραμμά του περι "επανιδρυσης" του κρατους.

Δεν ειναι λοιπον περιεργο που εκλεγονται ξανα και ξανα τα ιδια κομματα της μεταπολιτευσης,, εστω πλεον με μικρά ποσοστα.

Θα επρεπε να ΜΗΝ ειχε φαρμοστει η αγρια λιτοτητα, αρχης γενομενης το 2010 απο τον ΓΑΠ, ο οποιος μαλιστα ειχε προσλαβει συμβουλό του τον πατριωτη του, τον περιβοητο νομπελιστα οικονομολογο Joseph Stiglitz. Και θα ενδιεφερε εδω να γνωριζαμε τις εισηγησεις του στον ΓΑΠ οσον αφορα την οικονομικη πολιτικη που θα επρεπε να ακολουθησει: Αγρια λιτοτητα ή μη λιτοτητα?
Προσφατα εκανε την εξης δηλωση:
Nobel prize winning economist Joseph Stiglitz, professor at Columbia univercity: "There is no instance of a large economy getting to growth thru austerity. Austerity leads the economy to perform more poorly. It leads το more unemployment, lower wages, more "unequality".

Επισης:
Nobel prize-winning economist Paul Krugman calls AUSTERITY:"an unethical experimentation on human beings".

Επισης ο John Maynard Keynes καποτε υποστηριξε οτι
“The boom, not the slump, is the right time for austerity”.

Θα επρεπε να ειχε ενισχυθει η υπαρχουσα παραγωγη και οχι οι τραπεζιτες, οι οποιοι με τον πακτωλο που ελαβαν με σκοπο να εξασφαλισουν την απαιτουμενη ρευστοτητα στο συστημα, αλλα και για να καλυφθουνε απο τις επισφαλειες των "κοικκινων" δανειων (~80 δισ.) <και των θαλασσοδανειων>, παρεκλιναν απο αυτον τον θεσμικο τους ρολο που ειναι η χρηματοδοτηση της οικονομιας, και ηδη καταγραφουν αξιολογα κερδη.

Προσφατα μαλιστα εγινε γνωστο η προθεση (ακουσον ακουσον) να ιδρυθει μια νεα τραπεζα με εδρα το Λουξεμβουργο και με την συμμετοχη της Γερμανικης KfW να στηριξει τις ελλ. μμ. επιχειρησεις.

Προς τι λοιπον ο πακτωλος που λαβανε οι Τραπεζες (εμεση και αμεση στηριξη και "ανακεφαλαιοποιηση"), για να αποζημειωθουνε απο τις ζημιες τους λογω του PSI, την ελλειψη ρευστοτητας λογω της ελλειψης καταθεσεων, και λογω των μη εξυπηρετουμενων δανειων, την στιγμη που θα αναλαβουν αλλοι την χρηματοδοτηση των επιχειρησεων και την στιγμη που κυνηγανε τους "κοκκινους" δανειοληπτες και τους απειλουν με τις εισπρακτικες και με κατασχεσεις?

Προσφατη αποφαση του δικαστηριου της Ευρωπαϊκης Ζωνης Ελευθερων Συναλλαγων (ΕΖΕΣ) καθιστά σαφές ότι ΔΕΝ είναι ευθύνη της χώρας στην οποία μια τραπεζική εταιρεία έχει την έδρα της, να καλύπτει τα έξοδα των εγγυήσεων του τραπεζικού της συστήματος, καθώς και ότι ο μηχανισμός του δίχτυ ασφαλείας πρέπει να χρηματοδοτείται από τις ίδιες τις τράπεζες.

Είναι το αντίθετο από αυτό που έχει καθιερωθεί, από το 2007 και την αρχή των επαναλαμβανόμενων χρηματοπιστωτικών κρίσεων, για να σωθούν οι μεγαλομέτοχοι των τραπεζών με τις πλάτες της κοινότητας. Οι κυβερνήσεις των βιομηχανικών χωρών έδωσαν την εγγύηση τους προς τις τράπεζες στο χείλος της χρεοκοπίας των χωρών τους, χωρίς αιτιολόγηση, χρησιμοποιώντας δημόσια κονδύλια για τη διευκόλυνση των ταμειακών ροών των τραπεζών. Την ίδια στιγμή, οι κυβερνώντες άρχισαν να σφυρηλατήσουν την ιδέα ότι το φταίξιμο άνηκε στο πληθυσμό. Αυτή η εκστρατεία είχε και έχει ως στόχο να πείσει τους πολίτες ότι πρέπει να αποδέχονται τις μειώσεις στους μισθούς τους, την υποβάθμιση της κοινωνικής κάλυψης, την αύξηση της ανασφάλειας και την επιδείνωση των συνθηκών εργασίας.

Οι λαοί ΔΕΝ ευθύνονται και ΔΕΝ συμφωνούν με τα μέτρα λιτότητας που τους επιβάλλονται. Η απόφαση αυτή του δικαστηριου της Ευρωπαϊκης Ζωνης Ελευθερων Συναλλαγων αποδεικνύει τη νομιμότητα της γνώμης των λαών και ως εκ τούτου αποδείχνει τον μη νομιμοποιημένο χαρακτήρα αυτών των μέτρων λιτότητας.

Ηδη η σύνοδος κορυφής της ευρώζωνης που πραγματοποιήθηκε στις 29 Ιουνίου 2012 αναγνώρισε ότι είναι "επιτακτικά" αναγκαίο να "σπάσει ο φαύλος κύκλος μεταξύ τραπεζών και κρατών" που αποδυναμώνει τα οικονομικά των χωρών της ζώνης του ευρώ σε σημείο που απειλεί την ίδια την ύπαρξη της ΟΝΕ.

Στελέχη του ΔΝΤ κατηγορούν ευθέως το δίδυμο Μέρκελ – Σόιμπλε πως η στρατηγική τους για το ελληνικό χρέος όχι μόνο εμπόδισε την ανάκαμψη, αλλά γονάτισε τους φορολογούμενους.
Πηγή: http://www.eglimatikotita.gr/2013/12/blog-post_4890.html#ixzz2nAdSRi8V

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:
ΕΓΙΝΑΝ ΤΑ ΕΞΗΣ ΒΑΣΙΚΑ ΛΑΘΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑΣ:

1/ Επιβαρυναν το δημοσιο χρεος αντι να το ελαφρυνουν.
(Κυριως στηριζοντας τις Τραπεζες αντι να στηριξουν την παραγωγη).
2/ Εγιναν περικοπες και λιτοτητα σε λαθος κατευθυνση.
δηλ. στραγγαλισαν την οικονομια αντι να περικοψουν τον δημοσιο πυρηνα, ο οποιος εμεινε σχεδον ανεπαφος.

Το παρακατω σχεδιαγραμμα αποδειχνει την αναλογικη σχεση μεταξυ λιτοτητας και υφεσης.
Οσο μεγαλυτερη λιτοτητα επιβαλλεται, τοσο μεγαλυτερη υφεση δημιουργειται στην οικονομια:

The horizontal axis shows austerity measures—spending cuts and tax increases—as a share of GDP, as estimated by the International Monetary Fund. The vertical axis shows the actual percentage change in real GDP. As you can see, the countries forced into severe austerity experienced very severe downturns, and the downturns were more or less proportional to the degree of austerity.
 
Copyright © 2015 Taxalia Blog - Θεσσαλονίκη