.jpg)
Η θέση προβλέπεται από τον «Καλλικράτη» - Είναι μία ανεξάρτητη αρχή σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης που δέχεται τις καταγγελίες πολιτών - Αποσκοπεί στον εντοπισμό και την αντιμετώπιση φαινομένων κακοδιοίκησης και μη ορθής εφαρμογής των νόμων – Πολύ βολικά, η διοίκηση Μπουτάρη (πλην Καπόν) θάβει το θέμα και αδιαφορεί για τα δικαιώματα των δημοτών και των επιχειρήσεων του Δήμου Θεσσαλονίκης
Γράφει ο Θάνος Τάκης
«Είναι γνωστή η φράση: “τα παράπονα, στον Δήμαρχο”. Αφορά την αναζήτηση ευθυνών από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία και υπενθυμίζει την υποχρέωση των δημόσιων αρχών για λογοδοσία. Ο εκάστοτε “Δήμαρχος”, όντως οφείλει να λογοδοτεί στους πολίτες. Εάν, όμως, καλείται ο ίδιος να χειρίζεται και τα “παράπονα” που διατυπώνουν εναντίον της διοίκησής του, τότε, θα συντρέχει στο πρόσωπό του σύγχυση ελέγχοντος και ελεγχόμενου. Η εξουσία δεν είναι πάντα σε θέση να ελέγξει αντικειμενικά τον εαυτό της, εγγυώμενη ταυτόχρονα ότι το αποτέλεσμα του “ελέγχου” θα είναι πράγματι δίκαιο. [...] Από εδώ και πέρα, λοιπόν, “τα παράπονα, στον Συμπαραστάτη”!».1
Προσωπικά, δεν θα μπορούσα να εντοπίσω καλύτερη περιγραφή για τον θεσμό του ‘Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης’ από αυτή του κ. Βασίλη Σωτηρόπουλου που κατέχει την σχετική θέση στον Δήμο Αθηναίων. Εντελώς αντίθετη άποψη, είχε ο τ. Δήμαρχος, κ. Βασίλης Παπαγεωργόπουλος. Σε τοποθέτησή του ανέφερε:
«Ο θεσμός του «Συμπαραστάτη του δημότη» είναι η μεγαλύτερη απόδειξη της πλήρους αποτυχίας του «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ». [...] Έτσι αντί στο μέλλον να λέμε το τόσο όμορφο αλλά και αποτελεσματικό «τα παράπονα στο Δήμαρχο», θα λέμε «τα παράπονα στον Συμπαραστάτη του δημότη», για να τα μεταφέρει εν συνεχεία αυτός στον Δήμαρχο!… Μεγάλη η οπισθοδρόμηση».1α
Ως πολίτης, συντάσσομαι με την οπτική του κ. Σωτηρόπουλου. Η τοποθέτηση του τ. Δημάρχου εξηγεί απλώς την δυσαρέσκεια των δημάρχων για έναν (ήπιο) ελεγκτικό και γνωμοδοτικό θεσμό που μπαίνει στα χωράφια τους και διαπιστώνει κακοδιαχείριση και παρανομίες, στο έργο τους. Τον οποίο κρίνει ως οπισθοδρομικό. Η τοποθέτηση αυτή, εξηγεί ίσως και την δυσκολία που αντιμετωπίζει ο θεσμός στην εδραίωσή του. Ο ‘Συμπαραστάτης’ είναι μία ανεξάρτητη αρχή σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης που δέχεται τις καταγγελίες πολιτών και των επιχειρήσεων και μεσολαβεί για την επίλυση των σχετικών προβλημάτων. Προβλέπεται από το άρθρο 77 του ν. 3852/2010, δηλαδή τον ‘Καλλικράτη’. Αποτελεί έναν θεσμό διαμεσολάβησης μεταξύ πολιτών, επιχειρήσεων και Ο.Τ.Α., που αποσκοπεί στον έγκαιρο εντοπισμό και την αποτελεσματική αντιμετώπιση φαινομένων κακοδιοίκησης, ορθής εφαρμογής των νόμων, στη διασφάλιση της αμεροληψίας των δημοτικών και περιφερειακών αρχών και στην των παρεχόμενων υπηρεσιών της τοπικής αυτοδιοίκησης προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής και διαφανούς διοίκησης.
Στους δήμους άνω των είκοσι χιλιάδων κατοίκων, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, επιλέγεται πρόσωπο ‘εγνωσμένου κύρους και εμπειρίας’, κατόπιν προκηρύξεως που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του δήμου, με απόφαση η οποία λαμβάνεται με μυστική ψηφοφορία και με πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνόλου των μελών του δημοτικού συμβουλίου. Αν δεν επιτευχθεί η επιλογή, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται κατά την ίδια ή μεταγενέστερη συνεδρίαση με την ίδια πλειοψηφία. Ο νόμος όριζε η διαδικασία αυτή να έχει ολοκληρωθεί σε αποκλειστική ημερομηνία δύο μηνών από την 1.01.2011. Μετά τροποποιήθηκε και πλέον η διαδικασία για την επιλογή του συμπαραστάτη "γίνεται εντός" δύο (2) μηνών από την εγκατάσταση των δημοτικών αρχών. Με διευκρινιστική εγκύκλιο του ΥπΕσ. εξηγείται ότι εφόσον μετά από δύο ψηφοφορίες δεν υπάρξει εκλογή Συμπαραστάτη, τότε επαναπροκηρύσσεται η θέση, με νέα προκήρυξη, μέχρι να συγκεντρωθεί η αυξημένη πλειοψηφία.2 Αν δεν γίνει αυτό, από πλευράς Δήμου, σημαίνει ότι οι δημότες δεν έχουν την δυνατότητα να ασκήσουν τα νέα δικαιώματα επίλυσης των διαφορών με τον Δήμο, κατά παράβαση του Καλλικράτη.
Επανέρχομαι σε αναφορά του κ. Σωτηρόπουλου, από το προσωπικό του μπλογκ: «Το πιο σύνηθες ερώτημα που δέχομαι από δημοσιογράφους, όταν η συζήτηση έρχεται στον λόγο για τον οποίο οι περισσότεροι Δήμοι δεν έχουν εκλέξει Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης είναι, αν υπάρχουν κάποιες συνέπειες για αυτούς τους Δήμους. Αν υπάρχουν κάποιου είδους "κυρώσεις" για τα Δημοτικά Συμβούλια που δεν κατάφεραν να συνεννοηθούν μεταξύ τους, ώστε να συγκεντρωθεί η αυξημένη πλειοψηφία των 2/3 που απαιτεί ο νόμος, ώστε να εκλεγεί ένα πρόσωπο κύρους και εμπειρίας στο αξίωμα του θεσμικού διαμεσολαβητή μεταξύ δημότη και δήμου. Η απάντηση είναι "όχι". Η ρύθμιση του "Καλλικράτη" είναι, όπως λέμε στα νομικά, ατελής. Ακόμη κι αν ένας Δήμαρχος δεν προκηρύξει καν την θέση του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, δεν έχει καμία απολύτως επίπτωση. Η επίπτωση είναι ότι οι πολίτες χάνουν ένα δικαίωμα προσφυγής για την εξωδικαστική ενάσκηση των δικαιωμάτων τους».3
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης αυτή τη στιγμή λειτουργεί σε μόλις 30 Δήμους (από 175 υπόχρεους) και Περιφερειακός Συμπαραστάτης σε 4 Περιφέρειες (από 13 υπόχρεες). Περί τούτου, ο κ. Σωτηρόπουλος, σε πρόσφατη αναφορά του, στα τέλη του 2013, σχολιάζει:
«Το Υπουργείο Εσωτερικών, στις προτάσεις που έχει ανακοινώσει στους Δήμους για τις αλλαγές του ‘Καλλικράτη’ έχει προβλέψει μια εναλλακτική για την περίπτωση που το Δημοτικό Συμβούλιο δεν μπορεί να εκλέξει Συμπαραστάτη: τον διορισμό του από τον Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης! Αυτή η πρόταση έχει ένα μεγάλο θετικό κι ένα μεγάλο αρνητικό. Το θετικό είναι ότι έτσι δεν θα μείνει κανένας Δήμος χωρίς Συμπαραστάτη. Το αρνητικό είναι ότι θα υπάρχουν δύο "ταχύτητες" Συμπαραστατών: οι αιρετοί και οι διορισμένοι.
Καταλήγω όμως στο συμπέρασμα ότι η ρύθμιση είναι θετική: τα Δημοτικά Συμβούλια, υπό την "απειλή" του διορισμού κάποιου προσώπου που ούτε καν γνωρίζουν από τον Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης, θα πιεστούν να εξετάσουν σοβαρά τις δυνατότητες σχηματισμού αυξημένης πλειοψηφίας για την εκλογή Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης. Έτσι, η αρχική "ατελής" ρύθμιση του Καλλικράτη, αποκτά μία "κύρωση" που ενισχύει την δεσμευτικότητα της διάταξης. Οι Δήμαρχοι θα ξέρουν ότι αν δεν προχωρήσουν σε συνεννόηση με την αντιπολίτευση, θα έχουν εκχωρήσει την αρμοδιότητα του Δημοτικού Συμβουλίου στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Επομένως, καταλήγω ότι η ρύθμιση είναι θετική».
Στον Δήμο Θεσσαλονίκης δεν λειτουργεί ο θεσμός και δεν λειτούργησε ποτέ.
Πρώτη προσπάθεια και σχετική αναφορά υπάρχει στην «Μακεδονία» της 10ης Φεβρουαρίου του 2011, όπου καταγράφεται ότι, «Ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης δημοσιοποίησε την πρόθεση του δήμου να προχωρήσει στην επιλογή συμπαραστάτη του δημότη και της επιχείρησης, ο οποίος και αναμένεται να εγκατασταθεί στο νέο δημαρχιακό μέγαρο».4 Στις 28 Φεβρουαρίου 2011, δημοσίευμα αναφέρει ότι για τον Δήμο Θεσσαλονίκης, υπήρξαν έξι ενδιαφερόμενοι και αναμένετο η ψηφοφορία. Όμως, η πρώτη προσπάθεια απέτυχε. Συμπαραστάτης δεν εξελέγη.5
Αλλά και η δεύτερη προσπάθεια απέβη άκαρπη αν και εμφανίστηκαν δεκατρείς ενδιαφερόμενοι. Λίγο πριν το στήσιμο της κάλπης, ο κ. Μπουτάρης, εξέφρασε ανοιχτά την υποστήριξη της παράταξής του στο πρόσωπο του κ. Γιώργου Λυσσαρίδη, ο οποίος διετέλεσε Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού (Απρίλιος - Σεπτέμβριος 1996) και Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Μακεδονίας – Θράκης (Οκτώβριος 1997 - Μάρτιος 2004), γέννημα-θρέμμα ΠΑΣΟΚ, δηλαδή. Και πάλι όμως, δεν εξελέγη Συμπαραστάτης καθώς ο εκλεκτός του κ. Μπουτάρη δεν συγκέντρωσε την απαιτούμενη πλειοψηφία.6
Ο κ. Μπουτάρης δεν είναι ο μόνος, αλλά συμπεριλαμβάνεται στους Δημάρχους που δεν θέλουν "κυρώσεις" όταν δεν μπορούν να επιλέξουν Συμπαραστάτη, ο οποίος ως ‘ενοχλητικός’ θα σκαλίζει τα κακώς κείμενα της δημαρχίας τους. Στερούν όμως από τον δημότη ένα πολύ σημαντικό δικαίωμά του. Ενδεικτικά, στην Αθήνα, ο Συμπαραστάτης του Δημότη αναμφίβολα δίνει λύσεις, καθώς ήδη εξέδωσε την 404η αναφορά του, επιλαμβανόμενος καταγγελία Δημότη.7
Με αυτό υπόψιν, σημειώνεται ότι μπορεί ο νόμος, ως ‘ατελής’ να μην ορίζει τιμωρία για την αδιαφορία, αλλά ο Δήμαρχος, ηθικά, είναι σοβαρά εκτεθειμένος. Τούτο διότι οι πολίτες χάνουν ένα δικαίωμα προσφυγής για την εξωδικαστική ενάσκηση των δικαιωμάτων τους.
Ποια η δικαιολογία του και αδρανεί τους τελευταίους 20 μήνες;
Υ.Γ.1. Εξαιρείται την (βολικής) αδιαφορίας της διοίκησης Μπουτάρη, ο κ. Χασδάι Καπόν. Σύμφωνα με σχετικά πρόσφατο δημοσίευμα της «Καρφίτσας», «...ο αντιδήμαρχος Επιχειρηματικότητας Χασδάι Καπόν, που τότε βρισκόταν στη θέση του «τσάρου» του δήμου, εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι η διαδικασία δεν ολοκληρώθηκε και αναφέρει ότι «η εκλογή έπρεπε να γίνει. Πρόκειται για ένα θεσμό που βοηθά την τοπική αυτοδιοίκηση. Είναι μια ανεξάρτητη δημοτική αρχή που μπορεί να αποφασίζει εναντίον της διοίκησης του δήμου και να την αναγκάζει να συμμορφωθεί»8. Βέβαια, εφόσον προβάλλει την δυσαρέσκειά του, αναγκαίο είναι να την εκφράσει και με συγκεκριμένες πράξεις, όχι μόνο δημοσιογραφικά. Ας ελπίσουμε ότι θα εισηγηθεί σχετικά, έστω μόνος αυτός.
Υ.Γ.2. Επανειλημμένες τοποθετήσεις, αναφορές και εκκλήσεις για την στελέχωση του θεσμού έχει κάνει, ποιος άλλος, ο κ. Χρήστος Μάτης, ήδη από τις αρχές του 20119. Φωνή βοώντος, δυστυχώς...
(1) Βασίλης Σωτηρόπουλος, Συμπαραστάτης του Δημότη, Δήμος Αθηναίων: https://www.cityofathens.gr/
1α Παπαγεωργόπουλος για Συμπαραστάτη: http://taxalia.blogspot.gr/
(2) Εγκύκλιος ΥπΕς. για Συμπαραστάτη: http://static.diavgeia.gov.gr/
(6) Αγγελιοφόρος, εμπλοκή για Συμπαραστάτη, 28.08.2012: http://www.agelioforos.gr/
(8) Χασδάι Καπόν για Συμπαραστάτη, 13.10.2013: http://www.karfitsa.gr/2013/
