Θέλω καταρχήν να ευχαριστήσω τους διοργανωτές αυτής της εκδήλωσης γιατί θεωρώ ότι θέτει επί τάπητος ένα πολύ καίριο ζήτημα, όπως είναι η επόμενη μέρα της πόλης στην οποία
ζούμε.
Χαίρομαι γιατί πριν από μερικούς μήνες έθεσα δημόσια την ανάγκη δημιουργίας, υποστήριξης και υλοποίησης μιας ατζέντας θεμάτων με την προοπτική της Θεσσαλονίκης 2020, δηλαδή το θέμα της σημερινής εκδήλωσης.
Και θα είμαι διπλά χαρούμενος εάν φεύγοντας από εδώ διαπιστώσω, όχι μόνο μεταξύ των συναδέλφων μου, συναντίληψη πάνω στο θέμα αυτό.
Πως προέκυψε λοιπόν αυτή η σκέψη; Για μια ατζέντα που θα αποτυπώνει τη Θεσσαλονίκη στην οποία θέλουμε να ζούμε το 2020;
Δε νομίζω ότι υπάρχει υγιώς σκεπτόμενος πολίτης αυτής της πόλης, άνθρωπος που να ασχολείται με τα κοινά και την αυτοδιοίκηση, που να μη βλέπει την καθυστέρηση, την προχειρότητα, την αντιπαλότητα, την ανικανότητα στην υλοποίηση ακόμη και για έργα ή αποφάσεις που η αναγκαιότητά τους είναι προφανέστατη.
Ακόμη και το ιστορικό βήμα της Διεθνούς Έκθεσης ευτελίστηκε από πολιτικάντικες υποσχέσεις πρωθυπουργικού επιπέδου για «έργα και υποδομές» που διαψεύδονταν μέχρι την επόμενη διοργάνωση.
Αλλά και η πόλη δεν πήγε πίσω. Κάθε φορά που είχε την ευκαιρία να αυτοδιαχειριστεί τις τύχες της, διχάστηκε. Η τακτική του «διαίρει και βασίλευε» σε συνδυασμό με το «δυο Έλληνες τρεις γνώμες» παραμένει η ασφαλέστερη μέθοδος για να μην αλλάξει τελικά τίποτε.
Συνέχεια εμφανίζονται ως πρωταγωνιστές οι κάθε λογής επαΐοντες προκαλώντας τοπικούς διχασμούς. Και είναι πολλά τα παραδείγματα: η υποθαλάσσια αρτηρία, η πλατεία Διοικητηρίου, η επέκταση της παλιάς παραλίας, η αξιοποίηση στρατοπέδων, η απομάκρυνση και μεταστέγαση της ΔΕΘ, η πεζοδρόμηση κεντρικών οδών, η διαχείριση των αρχαίων ευρημάτων (όπου και αν βρίσκονται). Τραμ αντί μετρό, παρκαρισμένα αυτοκίνητα αντί πεζόδρομων, εσωστρέφεια αντί για κοσμοπολιτισμό.
Όμως, με ψευτο-διλήμματα και ψευδο-αγώνες η Θεσσαλονίκη σήμερα έχει μείνει πίσω στον ανταγωνισμό των πόλεων, υστερεί σε υποδομές, πλούτο και ανάπτυξη, νοιώθει εγκατάλειψη κι αδυνατεί συνάμα να πάρει τη μοίρα της στα χέρια της. Παρά τις μεγάλες προσπάθειες που έκανε η διοίκησή μας τα τελευταία 4 χρόνια, πετυχαίνοντας μικρές αλλά ουσιαστικές την αστική καθημερινότητα. Όσες δηλαδή της επέτρεψε ο «Καλλικράτης» και ο διοικητικός συγκεντρωτισμός, με την πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων, με την στέρηση κονδυλίων, με την μη ολοκλήρωση έργων υποδομής (π.χ. μετρό) και ενεργειών στρατηγικής αναπτυξιακής σημασίας (π.χ. Λιμάνι).
Μια βασική παθογένεια που προκάλεσε όλα αυτά, ίσως η κορυφαία, ήταν το γεγονός ότι η χάραξη πολιτικής στην πόλη μας αλλά και ο σχεδιασμός και η υλοποίηση έργων υποδομών δυστυχώς αποτελούσε προσωπική ατζέντα του κάθε «φύλαρχου» της πόλης. Κομματικού, συντεχνιακού, συνδικαλιστικού, αυτοδιοικητικού ακόμη και ακαδημαϊκού «φύλαρχου». Όπως θα θυμάστε, τις προηγούμενες δεκαετίες δε μας έλειψαν οι… «Θεσσαλονικάρχες», οι οποίοι είχαν –κατά κανόνα πρόσκαιρα- την ευθύνη χάραξης πολιτικής αλλά και τη δυνατότητα προβολής θέσεων και ποδηγέτησης των εξελίξεων.
Αυτό δεν ήταν μόνο θέμα προσώπων αλλά μιας ολόκληρης νοοτροπίας, που στο βωμό μιας ψευδεπίγραφης πρωτοκαθεδρίας είχε στο επίκεντρο την άρνηση συνεργασίας των στελεχών και των φορέων της πόλης: των βουλευτών μεταξύ τους, του Νομάρχη με το Δήμαρχο, του Δημάρχου με το Νομάρχη, των Δημάρχων μεταξύ τους.
Οπαδός του «καλύτερα πρώτος στο χωριό, παρά δεύτερος στην πόλη», ο κάθε εκλεγμένος, πρόσωπο ή παράταξη σε πολιτικό, αυτοδιοικητικό, ή συντεχνιακό επίπεδο, καθώς και ο ακαδημαϊκός ή ο κάθε διορισμένος σε ανώτατη διοικητική θέση προέβαλλε ιδέες και προτάσεις αποσπασματικά με βάση προσωπικά πιστεύω και προτιμήσεις. Είτε έχοντας κάποιου είδους ιδιοτέλεια, είτε φιλοδοξώντας να… γράψει ιστορία! Για να έρθει ο επόμενος και να προτείνει κάτι διαφορετικό.
Για τις περισσότερες προτάσεις, βέβαια, ήρθε η αποκάλυψη της αδυναμίας υλοποίησης και η αποδόμησή τους. Και τελικά κληροδοτήθηκε μόνο ταλαιπωρία για τον κόσμο και οπισθοδρόμηση στην πόλη.
Ζήσαμε και ζούμε τις οδυνηρές εμπειρίες της μη κατασκευής της υποθαλάσσιας και της εξωτερικής περιφερειακής αλλά και της ασθμαίνουσας κατασκευής των οδικών κόμβων, του μετρό και πολλών άλλων έργων.
Στα ράφια υπηρεσιών και φορέων υπάρχουν αμέτρητες μελέτες (σε πρώιμο στάδιο) για τις οποίες ξοδεύτηκαν χρόνος και χρήματα. Η διαδικασία διαβούλευσης που είναι τόσο χρήσιμη στη διαδικασία ωρίμανσης ενός έργου φαίνεται ότι στην πόλη μας αποτελεί αυτοσκοπό και τρόπο –πρόσκαιρης- επικυριαρχίας προσώπων και ιδεολογιών ή και ιδεοληψιών.
Οι συσκέψεις, κι εξαγγελίες αποτελούν το διαρκή κανόνα. Οι πολίτες αρχικά συνεπαίρνονται από τις προτάσεις, για να αποπροσανατολισθούν γρήγορα από τις εναλλαγές του προσανατολισμού και να απογοητευθούν πιστεύοντας ότι «σ’ αυτήν την πόλη τελικά δε θα γίνει τίποτα».
Και να σκεφθούμε ότι η Θεσσαλονίκη υπήρξε ιστορικά μια πόλη όπου ανθούσε η έμπνευση, ο κοσμοπολιτισμός και εφαρμόζονταν έξυπνες πρακτικές.
Κάπως έτσι κατέληξε το έργο της Νέας Παραλίας, ένα έργο 25 περίπου εκατομμυρίων ευρώ, να αποτελεί μια ιστορική στιγμή για τη Θεσσαλονίκη καθώς μετά από πολλές δεκαετίες είναι
το πρώτο μεγάλο έργο υποδομής,
ανακατάταξης του δημόσιου χώρου και
αλλαγής της εικόνας της πόλης!
Αγαπητοί φίλοι,
Τι συμβαίνει τελικά τα τελευταία χρόνια και συνέχεια αυτοαναιρούμαστε;
Η έλλειψη πόρων και ο «αθηνοβαρής» τρόπος λήψης των αποφάσεων είναι μια πραγματικότητα, αλλά και μια διαπίστωση από πολλά χρόνια πριν, στην οποία ορισμένοι έχουν χτίσει καριέρα ή απλώς βολεύτηκαν.
Πόσοι όμως τελικά, ακόμη και σήμερα, είμαστε έτοιμοι να παραδεχθούμε την έλλειψη κάποιου συγκεκριμένου στόχου και τη σαφή μας βούληση ως πολίτες και αξιωματούχοι για ένα σαφές πλάνο ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού της πόλης;
Ένα πλάνο για μια πόλη πραγματικά σύγχρονη και βιώσιμη, φιλική προς τους κατοίκους της και γόνιμο έδαφος για επενδύσεις;
Και τι είναι αυτό που η χρειάζεται η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, μιας χώρας που δεν βρίσκεται και στην ευνοϊκότερη συγκυρία ούτως ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες και συνεχώς εξελισσόμενες απαιτήσεις κατοίκων και επισκεπτών;
Η απάντηση σε όλα αυτά νομίζω είναι προφανής και δεν είναι άλλη από την συναίνεση! Μια λέξη που αποτελεί πλέον «αναγκαστική» στρατηγική επιλογή για τη Θεσσαλονίκη.
Ως ενεργοί πολίτες είναι καιρός να επιδείξουμε ωριμότητα σε όσο το δυνατόν πιο υψηλό επίπεδο κοινωνικής, πολιτικής συναίνεσης και να προχωρήσουμε με βάση μια ατζέντα για το πώς θέλουμε την πόλη μας σε βασικούς τομείς.
Μια ατζέντα με συγκεκριμένο ορίζοντα και στόχους, στην οποία θα ρίξουμε όλο μας το βάρος και την προσοχή, πέρα από προσωπικές ιδιοτέλειες, ώστε να λυθούν θέματα που παραμένουν σε εκκρεμότητα επί δεκαετίες.
Μια ατζέντα που θα απαντάει σε ερωτήματα όπως
τι είδους ανάπτυξη,
ποιες υποδομές θέλουμε,
σε τι αστικό περιβάλλον προτιμούμε να ζούμε,
ποιο πρόσωπο και ποια ταυτότητα αρμόζει στην πόλη μας για να λογίζεται κι αυτή μεταξύ των ευρωπαϊκών προτύπων μας.
Να φροντίσουμε για την ωρίμανση, δηλαδή την κοινωνική διαβούλευση, την μελετητική προετοιμασία, την εξασφάλιση χρηματοδότησης και τη γρήγορη υλοποίηση των έργων που θα βελτιώσουν την εικόνα και την καθημερινότητα μας.
Πιο συγκεκριμένα, μια Ατζέντα για την Θεσσαλονίκη του 2020 θα πρέπει να δίνει απαντήσεις σε μερικά από τα παρακάτω ζητήματα:
- Η ολοκλήρωση της βασικής γραμμής του μετρό με την επέκταση προς Καλαμαριά και η άμεση ωρίμανση της επέκτασης προς αεροδρόμιο και προς τα δυτικά
- Η αναβάθμιση του αεροδρομίου «Μακεδονία» ώστε να μπορεί να υποδέχεται περισσότερες πτήσεις και επισκέπτες
- Η λειτουργία της παράκτιας συγκοινωνίας
- Η ανάπτυξη λειτουργικού δικτύου ποδηλατοδρόμων που θα ενσωματώνει πραγματικά το ποδήλατο στη ζωή της πόλης
- Η υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου πεζοδρομήσεων και πάρκινγκ στο ιστορικό κέντρο και σε γειτονιές της πόλης
- Η δημιουργία του μητροπολιτικού πάρκου που θα συνδέει την καινούρια νέα παραλία με το σημερινό χώρο της ΔΕΘ και τους χώρους του ΑΠΘ με παράλληλη τη συρρίκνωση της ΔΕΘ σε τμήμα του χώρου που βρίσκεται με τη δημιουργία ενός εκθεσιακού κέντρου διεθνών προδιαγραφών
- Ο διπλασιασμός και η ενίσχυση του περιαστικού δάσους του Σέιχ Σου
- Η αναζωογόνηση του Θερμαϊκού
- Η συνεργασία για την αναβάθμιση των αθλητικών ομάδων της πόλης με σύγχρονες υποδομές που θα πρωταγωνιστούν σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο
- Η ανάπτυξη αθλητικού τουρισμού, με διοργανώσεις μαζικού αθλητισμού (όπως έχουμε ήδη ξεκινήσει να κάνουμε με τους μαραθώνιους δρόμους) ή με κατ’ ανάθεση διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις (όπως το παγκόσμιο πρωτάθλημα παράκτιας κωπηλασίας)
- Η ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού, σε μια πόλη που είναι σημαντική τόσο για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, λόγω της μοναδικής βυζαντινής παράδοσης, όσο και για τους Εβραίους και το Ισλάμ, λόγω της ιστορικής παρουσίας αντίστοιχων πληθυσμών
- Η δημιουργία ενός καλοκαιρινού πολιτιστικού Φεστιβάλ διεθνούς εμβέλειας με εκδηλώσεις που θα μαγνητίζουν κόσμο όχι μόνο από τη Θεσσαλονίκη, αλλά από τη Βόρεια Ελλάδα και τα Βαλκάνια, ανάλογο του Φεστιβάλ Αθηνών, με τη συγχώνευση των υφιστάμενων μικρών φεστιβάλ και διοργανώσεων
- Η ανάληψη μιας μεγάλης διεθνούς διοργάνωσης μαζικού χαρακτήρα (π.χ. EXPO, Horticultural EXPO) που θα φέρει στην πόλη επισκέπτες από το εξωτερικό για να γνωρίσουν το νέο πρόσωπο της Θεσσαλονίκης
Για να τα πετύχουμε όμως όλα ή κάποια από αυτά, είναι εξαιρετικά σημαντικό να έχουμε έναν ορίζοντα, ένα σύνθημα, που θα εμπνεύσει τους πολίτες, μία καθοδηγητήρια κατεύθυνση προς ένα αστικό όραμα: «Θεσσαλονίκη 2020», όπως είναι και ο τίτλος της σημερινής εκδήλωσης, πώς θα θέλαμε δηλαδή την πόλη μας το ’20.
Μια τέτοια ατζέντα θεωρώ ότι μπορεί να γεννήσει μια ευρεία συμμαχία δημιουργικών δυνάμεων για τη Θεσσαλονίκη. Μια συμμαχία που θα εργαστεί ώστε να αρχίσει επιτέλους η πόλη μας να χαίρει εκτίμησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό και να δέχεται επενδύσεις.
Μια συμμαχία που θα λειτουργήσει πλέον χωρίς παλιοκαιρίστικες ιδεοληψίες, χωρίς την ενοχοποίηση του επιχειρείν. Με εξασφάλιση αλλά και απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Με οριζόντιες συνεργασίες, με συστράτευση για ένα στρατηγικό στόχο. Με το αξιόπιστο και το αξιοκρατικό κόντρα στην πελατειακή αντίληψη.
Μπορούμε να τα καταφέρουμε μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον γενικής κρίσης. Ας μην ξεχνάμε ότι οι πιο δύσκολες περίοδοι γέννησαν και τα πιο όμορφα πράγματα.
Ένα τέτοιο αστικό όραμα, απαιτεί συναίνεση, συνεργασία και στήριξη από όλες τις πλευρές. Αν όλοι όσοι ασκούμε διοίκηση, δείξουμε την απαραίτητη ωριμότητα και απεξαρτηθούμε, έστω και σταδιακά, από τους κομματικούς εναγκαλισμούς και προσωπικά συμφέροντα τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν. Τότε θα μπορέσουμε να οργανωθούμε και να συνεργαστούμε στη βάση των αναγκών της πόλης μας.
Αγαπητοί φίλοι και συνάδελφοι,
Μπορεί για μια πόλη με πορεία 2.400 χρόνια μία μέρα, ένα έτος, μια θητεία να φαντάζουν απειροελάχιστα, ωστόσο εάν δεν θέλουμε να γίνουμε… ρεζίλι στην Ιστορία τότε δεν έχουμε άλλο καιρό για χάσιμο. Γιατί μετά από 25 και πλέον χρόνια υποσχέσεων και ταυτόχρονα διαψεύσεων, δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια για ατέρμονους διαλόγους, για διαπιστώσεις χωρίς αποτέλεσμα, για μελέτες των συρταριών, για ιδεολογήματα, ιδιοτέλειες και κολλήματα.
Δεν ελπίζω στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές για να αλλάξει κάτι. Ελπίζω στην κάθε μέρα που περνά.
Σας ευχαριστώ»
