Στην Ελλάδα της κρίσης, έχουμε παρατηρήσει τις προσπάθειες της Κυβέρνησης, πέρα από τα λοιπά μέτρα που έχει πάρει κατά καιρούς, να βρει μία φόρμουλα- Νόμο που θα μπορέσει να βοηθήσει τους πολίτες και να τους προστατέψει όσο αφορά τα Τραπεζικά Δάνεια και
δη τα «κόκκινα δάνεια».
Το πρώτο εγχείρημα ήταν ο περιβόητος Νόμος Κατσέλη (Ν 3869/2010) , όπου στην ουσία και βιαστικά κατά την γνώμη μου, ο νομοθέτης προσπάθησε «να εισάγει» στην χώρα μας, τον Γερμανικό Πτωχευτικό κώδικα για τα φυσικά πρόσωπα.
Στην Ελλάδα για πρώτη φορά με την εφαρμογή «του Νόμου Κατσέλη» συναντήσαμε την πτώχευση φυσικού προσώπου με την παράλληλη όμως προστασία της κύριας και μόνο κατοικίας του. Τα πλεονεκτήματα του Ν 3869/2010 πολλά, αλλά πολλά και τα μειονεκτήματα.
Ξεκινώντας «ο οφειλέτης» τη διαδικασία με το νόμο αυτό, αντιμετώπιζε στην πράξη πολλά προβλήματα όπως: η παραπληροφόρηση των ΜΜΕ, όπου τον ωθούσαν σε κατάθεση εξωδικαστικού συμβιβασμού ακόμα και της αίτησης στο Ειρηνοδικείο χωρίς τη συνδρομή ,επιμέλεια και συμβουλή κάποιου Δικηγόρου, στο βωμό ότι όλα γίνονται δωρεάν και μπορείτε και μόνοι σας, μέχρι και το πλέον πρακτικό ζήτημα της εμπλοκής των πινακίων των δικαστηρίων που φθάσανε να δίνουνε δικασίμους ακόμα και το 2020!!!!, που σε συνεργασία με την έλλειψη νομικής προστασίας να αποβαίνουν μοιραίες για τον «οφειλέτη», μιας και το αποτέλεσμα ήταν απορριπτικό από το Δικαστήριο, λόγω αοριστίας, απαραδέκτου κτλ
Στα θετικά του Νόμου όποιος «οφειλέτης» συμβουλεύτηκε καταρχήν Δικηγόρο, κατάφερε σε πολλές περιπτώσεις αρχικά να διασώζει την κύρια κατοικία του και στη συνέχεια ανάλογα και με τα οικογενειακά έσοδά του να κουρεύει τις/την οφειλές/ή του ακόμα και σε ποσοστό 90%....
Τέλος το πλέον προβληματικό σημείο του Νόμου ήταν το γεγονός ότι προβλέπονταν μόνο για όσους είχαν σταματήσει να αποπληρώνουν τα δάνειά τους, γεγονός που ή άφηνε «απροστάτευτους» τους επιμελείς οφειλέτες που και αυτοί είχαν πληγεί από την κρίση ή «ανάγκαζε» και τους επιμελείς οφειλέτες να σταματούνε την πληρωμή των δανείων έτσι ώστε να μπορούν να συμμετέχουν στην διαδικασία.
Στην συνέχεια η Κυβέρνηση βλέποντας όλες αυτές τις ελλείψεις του Νόμου προσπάθησε να τον βελτιώσει αλλά παράλληλα να εισάγει και έναν νέο ο οποίος θα προσπαθούσε να καλύψει και τους «αδικημένους» οφειλέτες οι οποίοι έως εκείνη τη στιγμή πλήρωναν τη δόση τους. Έτσι πέρα από τις τροποποιήσει επί του Νόμου Κατσέλη δημοσίευσε και τον ΝΟΜΟ 4161/13 - Πρόγραμμα διευκόλυνσης ενήμερων δανειοληπτών
Ο νέος αυτός νόμος καθορίζει ένα πρόγραμμα διευκόλυνσης για ενήμερους δανειολήπτες ή για δανειολήπτες που δεν έχει γίνει καταγγελία ακόμα στις οφειλές τους, κοινώς τους επιμελείς οφειλέτες. Αφορά οφειλές που έχουν προσημείωση στην κύρια κατοικία του οφειλέτη, είτε είναι στεγαστικά είτε καταναλωτικά είτε επισκευαστικά δάνεια. Ο Νόμος 4161/13 έχει πλεονεκτήματα συγκρίνοντάς τον με το Νόμο Κατσέλη όπως πχ, καταφέρνει να λύσει το πρόβλημα του εγγυητή: Με την υπαγωγή του οφειλέτη στο πρόγραμμα διευκόλυνσης, οι εγγυητές δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα. Φυσικά, έχει και σχετικά μειονεκτήματα, όπως ότι δεν πραγματοποιείται κούρεμα της οφειλής. Ο νέος αυτός νόμος έθετε τις προϋποθέσεις εισαγωγής του όπως τα δάνεια να έχουν προσημείωση στην κύρια κατοικία και να είναι μη καταγγελμένα (για τα καταγγελμένα δάνεια υπάρχει ο Νόμος Κατσέλη), η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας να μην ξεπερνά τις 180.000€, η αντικειμενική αξία του συνόλου της ακίνητης περιουσίας να μην ξεπερνά τις 250.000€, το συνολικό ανεξόφλητο κεφάλαιο των οφειλών αυτών να μην ξεπερνά τις 150.000€ , το σύνολο τις αξίας καταθέσεων και κινητών να μην ξεπερνά τις 10.000€. Ακόμα, ο Νόμος 4161/13 προβλέπει και προϋποθέσεις στα εισοδήματα, όπως το ατομικό εισόδημα να μην ξεπερνά τις 15.000€ (το οικογενειακό της 25.000€) και να υπάρχει μείωση στα εισοδήματά μας τουλάχιστον 20% από το 2009. Τέλος, οι προϋποθέσεις αυτές γίνονται ευνοϊκότερες αν υπάρχει στην οικογένεια άτομο με αναπηρία 67% και άνω ή αν η οικογένεια είναι πολύτεκνη (από τρία παιδιά και πάνω).
Με την έγκριση του προγράμματος ξεκινάει περίοδος τεσσάρων ετών κατά την οποία πρώτον, ο δανειολήπτης πληρώνει το 30% του μηνιαίου εισοδήματός του και δεύτερον, οι οφειλές τοκίζονται με το επιτόκιο της ΕΚΤ συν 0,75%, εκτός αν το επιτόκιο που έχει ο δανειολήπτης για το δάνειο του είναι μικρότερο, οπότε και δεν αλλάζει. Η διαφορά της νέας δόσης με την παλιά δόση κεφαλαιοποιείται και μετά την περίοδο των τεσσάρων ετών, η οφειλή συνεχίζει με την παλαιά σύμβαση, με τα υπολειπόμενα έτη αποπληρωμής που ίσχυαν τη στιγμή που ο δανειολήπτης υπάχθηκε στη ρύθμιση. Για τους ανέργους το πρόγραμμα προβλέπει μέσα στην τετραετία, εντελώς άτοκη περίοδο 6 μηνών, κατά την οποία ο οφειλέτης δεν θα πληρώνει καθόλου δόση.
Τέλος ο Νόμος 4161/13, εκτός από το πρόγραμμα διευκόλυνσης για ενήμερους δανειολήπτες που αναλύσαμε παραπάνω, προέβλεπε και τις αλλαγές στο Νόμο Κατσέλη. Oι κυριότερες αλλαγές του είναι, όταν δεν επαρκούν τα περιουσιακά μας στοιχεία η περίοδος αποπληρωμής καθορίζεται από 3 ως 5 έτη, κατά την κρίση του δικαστή και όχι στενά 4 έτη, όπως ήταν ως τώρα, η αποπληρωμή των χρεών, όταν έχουμε πρώτη κατοικία, γίνεται πλέον στο 80% της αντικειμενικής αξίας και όχι στο 85% της εμπορικής αξίας, η διάρκεια αποπληρωμής των χρεών, όταν έχουμε πρώτη κατοικία, διαμορφώνεται και παραπάνω από 20 έτη (ως 35), αν η αρχική σύμβαση ήταν παραπάνω από 20 έτη, η νέα καταβολή δεν μπορεί να είναι μικρότερη του 10% του συνόλου των αρχικών δόσεων των δανείων με ελάχιστο ποσό τα 40€. Δεν καταργείται επίσης το άρθρο που προβλέπει και πλήρη απαλλαγή των οφειλών του δανειολήπτη εξαιτίας σοβαρών δυσμενών περιστάσεων, ενώ τέλος εισάγεται μία πρωτότυπη και για πρώτη φορά εμφανιζόμενη διαδικασία στην Ελλάδα αυτή «της διαμεσολάβησης», πριν την κατάθεση της αίτησης στο Ειρηνοδικείο, και εφόσον το επιλέξει ο οφειλέτης.
*Δικηγόρος Ιωαννίνων
lazanischaris@gmail.com
