Έγραφε η Rosa Luxemburg : "Η Ρωσική Επανάσταση" (Κεφάλαιο 3 : Το ζήτημα των εθνοτήτων). Οκτώβριος 1918 :
Οι Μπολσεβίκοι είναι, εν μέρει, υπεύθυνοι, για το γεγονός ότι η στρατιωτική ήττα, μετασχηματίστηκε, σε κατάρρευση και διάσπαση της Ρωσίας. Επιπλέον, οι ίδιοι οι μπολσεβίκοι όξυναν, σε μεγάλο βαθμό, τις αντικειμενικές δυσκολίες αυτής της κατάστασης, με ένα σύνθημα, το οποίο τοποθέτησαν, στο προσκήνιο της πολιτικής τους: Το επιλεγόμενο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των λαών - ή κάτι που, ουσιαστικά, ενυπήρχε, σε αυτό το σύνθημα - την διάσπαση της Ρωσίας.
Η φόρμουλα του δικαιώματος των διαφόρων εθνοτήτων της ρωσικής αυτοκρατορίας να καθορίσουν την μοίρα τους, ανεξάρτητα, "ακόμη και μέχρι του σημείου να έχουν το δικαίωμα της κυβερνητικής αυτονομίας, από την Ρωσία", διακηρύχθηκε και πάλι, με δογματικό πείσμα, ως μια ειδική πολεμική ιαχή του Λένιν και των συντρόφων του, κατά την αντίθεσή τους, με τον ιμπεριαλισμό του Μιλιούκωφ και του Κερένσκυ. Αποτελούσε, επίσης, τον άξονα της εσωτερικής πολιτικής τους, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και ολόκληρη την πλατφόρμα των Μπολσεβίκων, στο Μπρεστ Λιτοφσκ. Ήταν το μόνο, που είχαν να αντιπαραθέσουν, στην επίδειξη δύναμης του γερμανικού ιμπεριαλισμού.
Εντυπωσιάζεται κανείς, αμέσως, με την ισχυρογνωμοσύνη και την άκαμπτη συνέπεια, με την οποία ο Λένιν και οι σύντροφοί του έμειναν πιστοί, σε αυτό το σύνθημα, ένα σύνθημα, που έρχεται, σε έντονη αντίφαση, με τον, κατά τα άλλα, εκφρασμένο συγκεντρωτισμό τους, στην πολιτική, καθώς και με την στάση, που υιοθέτησαν, απέναντι σε άλλες δημοκρατικές αρχές. Ενώ έδειξαν μια πολύ ψυχρή περιφρόνηση, για την Συντακτική Συνέλευση, το καθολικό δικαίωμα ψήφου, την ελευθερία του τύπου και του συνέρχεσθαι, με λίγα λόγια, για όλον τον μηχανισμό των βασικών δημοκρατικών ελευθεριών του λαού, που, στο σύνολό τους, αποτελούν το "δικαίωμα της αυτοδιάθεσης", μέσα στην Ρωσία, χειρίστηκαν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των λαών, ως ένα κόσμημα της δημοκρατικής πολιτικής, για χάρη του οποίου πρέπει να σιγήσουν όλα τα πρακτικά μελήματα της πραγματικής κριτικής. Αν και δεν επιτρέπουν στον εαυτό τους να ενοχληθεί καθόλου από την εκλογική διαδικασία, για την Συντακτική Συνέλευση της Ρωσίας, μια εκλογική διαδικασία βασισμένη, στην πιο δημοκρατική ψηφοφορία, στον κόσμο, που πραγματοποιήθηκε, μέσα στα πλαίσια της πλήρους ελευθερίας μιας λαϊκής δημοκρατίας και ενώ, απλώς, κήρυξαν αυτήν την εκλογική διαδικασία άκυρη, με βάση μια πολύ νηφάλια αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της, παρ' όλ' αυτά, υπεράσπισαν την "λαϊκή ψήφο" των ξένων εθνοτήτων της Ρωσίας, όταν αυτές ερωτήθηκαν, σε ποιά χώρα ήθελαν να ανήκουν, ως κάτι που διασφάλιζε κάθε ελευθερία και δημοκρατία, ως την ανόθευτη ουσία της θέλησης των λαών και τελικό γνώμονα, στα θέματα της πολιτικής μοίρας των εθνών.....
Ενώ ο Λένιν και οι σύντροφοί του, προφανώς, περίμεναν ότι, ως υπερασπιστές της εθνικής ελευθερίας, ακόμη και μέχρι του σημείου της αυτονομίας, θα μετέτρεπαν την Φινλανδία, την Ουκρανία, την Πολωνία, την Λιθουανία, τις Βαλτικές χώρες, του Καυκάσου κλπ, σε πιστούς συμμάχους της Ρωσικής Επανάστασης, είδαμε να συμβαίνει, ακριβώς, το αντίθετο. Το ένα μετά το άλλο, αυτά τα "έθνη" χρησιμοποίησαν την νεοπαραχωρημένη ελευθερία τους, για να συμμαχήσουν, με τον γερμανικό ιμπεριαλισμό, κατά της Ρωσικής Επανάστασης, ως θανάσιμοι εχθροί της και υπό την γερμανική προστασία, να μεταφέρουν την σημαία της αντεπανάστασης, μέσα στην ίδια την Ρωσία. Το μικρό παιχνίδι με την Ουκρανία, στο Μπρεστ, που προκάλεσε μια αποφασιστική τροπή των διαπραγματεύσεων και δημιούργησε όλη την εσωτερική και εξωτερική πολιτική κατάσταση, που επικρατεί αυτή την στιγμή, για τους Μπολσεβίκους, είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα. Η συμπεριφορά της Φινλαδίας, της Πολωνίας, της Λιθουανίας, των Βαλτικών χωρών, των λαών του Καυκάσου, δείχνει, πολύ πειστικά, ότι εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μια εξαιρετική περίπτωση, αλλά με ένα τυπικό φαινόμενο.
Οπωσδήποτε, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις δεν ήταν πραγματικά, ο "λαός", εκείνος, που επιδόθηκε, σε αυτές τις αντιδραστικές πολιτικές, αλλά, μόνο, η αστική και μικροαστική τάξη, η οποία - σε αντίθεση με τις προλεταριακές μάζες - διαστρέβλωσε το εθνικό δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και το μετέτρεψε, σε ένα όργανο της αντεπαναστατικής πολιτικής τους. Όμως - και εδώ φθάνουμε στην καρδιά του θέματος -, εδώ, ακριβώς, έγκειται ο ουτοπικός μικροαστικός χαρακτήρας αυτού του εθνικιστικού συνθήματος : Ότι στην μέση της σκληρής πραγματικότητας της ταξικής κοινωνίας και όταν οι ταξικοί ανταγωνισμοί οξύνονται, στο έπακρο, το σύνθημα αυτό, απλώς, μετατρέπεται, σε ένα μέσο κυριαρχίας της αστικής τάξης. Οι Μπολσεβίκοι θα μάθαιναν, προς μεγάλη βλάβη των ιδίων και της Επανάστασης, ότι, υπό την κυριαρχία του καπιταλισμού, δεν υπάρχει αυτοδιάθεση των λαών, ότι, σε μια ταξική κοινωνία, κάθε τάξη του έθνους προσπαθεί να "αυτοδιατεθεί", με διαφορετικό τρόπο και ότι, για τις αστικές τάξεις, η εθνική ελευθερία υποτάσσεται, πλήρως, στην ταξική κυριαρχία. Η φινλανδική μπουρζουαζία, όπως και η ουκρανική, προτίμησαν, ομόφωνα, την βίαιη κυριαρχία της Γερμανίας, από την εθνική ελευθερία, αν η δεύτερη συνδεόταν, με τον Μπολσεβικισμό.
Η ελπίδα ότι αυτές οι υπαρκτές ταξικές σχέσεις θα μετασχηματίζονταν, με κάποιον τρόπο, στο αντίθετό τους και θα εξασφαλιζόταν, έτσι, μια πλειοψηφική ψήφος ένωσης, με την Ρωσική Επανάσταση, που θα στηριζόταν στις επαναστατικές μάζες - αν ήταν, όντως, αυτός ο σκοπός του Λένιν και του Τρότσκυ -, αντιπροσώπευε έναν ακατανόητο βαθμό αισιοδοξίας. Και αν ο σκοπός τους ήταν, απλώς, να κάνουν έναν εντυπωσιακό τακτικό ελιγμό, στην μονομαχία, με την γερμανική πολιτική της δύναμης, τότε αντιπροσώπευε ένα επικίνδυνο παιχνίδι με την φωτιά.....
Το γεγονός και μόνο ότι μπήκε ο θέμα των εθνικών βλέψεων και τάσεων, προς την αυτονομία, στην μέση της επαναστατικής πάλης και μάλιστα, προωθήθηκε, στο προσκήνιο, ως αποτέλεσμα της ειρήνης του Μπρεστ (Λιτόφσκ), προκάλεσε την μεγαλύτερη σύγχυση, στις σοσιαλιστικές τάξεις και ουσιαστικά, κατέστρεψε την θέση του προλεταριάτου, στις μεθοριακές χώρες.
Στην Φινλανδία, όσο το σοσιαλιστικό προλεταριάτο πολεμούσε, ως μέρος της κλειστής ρωσικής πεαναστατικής φάλαγγας, διέθετε μια κυρίαρχη θέση δύναμης : Είχε την πλειοψηφία, στο φινλανδικό κοινοβούλιο και στον στρατό, είχε υποβαθμίσει την αστική τάξη της Φινλανδίας, σε μια θέση ολοκληρωτικής αδυναμίας και ήταν κυρίαρχο της κατάστασης, μέσα στα σύνορά του.
Ή πάρτε την Ουκρανία. Στην αρχή του αιώνα, πριν επινοηθεί η ανοησία του "ουκρανικού εθνικισμού" ... και το χόμπυ του Λένιν, για μια "ανεξάρτητη Ουκρανία", η χώρα ήταν το προπύργιο του ρωσικού επαναστατικού κινήματος. Από εκεί, από το Ροστόφ, από την Οδησσό, από την περιοχή του Ντόνετς, ξεχύθηκαν τα πρώτα ποτάμια λάβας της επανάστασης (ήδη, από το 1902 - 1904), που μετέτρεψαν όλη την νότια Ρωσία, σε μια θάλασσα φωτιάς, προετοιμάζοντας, έτσι, την εξέγερση του 1905. Το ίδιο επαναλήφθηκε, στην τωρινή επανάσταση, στην οποία το προλεταριάτο της νότιας Ρωσίας παρείχε τα επίλεκτα στρατεύματα της επαναστατικής φάλαγγας. Η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής ήσαν το 1905, οι πιο ισχυρές και αξιόπιστες εστίες της επανάστασης και σε αυτές, το σοσιαλιστικό προλεταριάτο έπαιξε έναν εξέχοντα ρόλο.
Πώς γίνεται, λοιπόν, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, να θριαμβεύει, ξαφνικά, η αντεπανάσταση; Το εθνικιστικό κίνημα, επειδή απέσπασε το προλεταριάτο, από την Ρωσία, το εξάρθρωσε και το παρέδωσε στα χέρια της μπουρζουαζίας των μεθοριακών χωρών..........
.... οι Μπολσεβίκοι, με την κούφια εθνικιστική φρασεολογία τους, για το "δικαίωμα αυτοδιάθεσης, μέχρι σημείου αυτονομίας" ... εφοδίασαν την μπουρζουαζία, σε όλες τις μεθοριακές χώρες, με την καλύτερη την πιο επιθυμητή πρόφαση, την ίδια την σημαία των αντεπαναστατικών προσπαθειών. Αντί να προειδοποιήσουν το προλεταριάτο των μεθοριακών χωρών, ενάντια σε όλες τις μορφές αυτονομισμού, χαρακτηρίζοντάς τες αστικές παγίδες, δεν έκαναν τίποτε άλλο, από το να προκαλέσουν σύγχυση στις μάζες, σε όλες τις μεθοριακές χώρες, με το σύνθημά τους και να τις παραδώσουν, στην δημαγωγία των αστικών τάξεων. Με αυτό το εθνικιστικό αίτημα, προκάλεσαν την διάσπαση της Ρωσίας και έβαλαν, στο χέρι του εχθρού, το μαχαίρι, που θα έμπηγε, στην καρδιά της Ρωσικής Επανάστασης.
Οπωσδήποτε, χωρίς την βοήθεια του γερμανικού ιμπεριαλισμού, χωρίς "τα γερμανικά τουφέκια, στα γερμανικά χέρια", όπως το έθεσε η "Neues Zeit", του Κάουτσκυ, οι Λουμπίνσκι και οι άλλοι αχρείοι της Ουκρανίας, οι Έριχ και οι Μάνερχαϊμ της Φινλανδίας και οι βαρώνοι της Βαλτικής, δεν θα είχαν επιβληθεί, ποτέ, στις σοσιαλιστικές μάζες των εργατών, στις αντίστοιχες χώρες τους. Όμως, ο εθνικός αυτονομισμός ήταν ο δούρειος ίππος, μέσα στον οποίο οι Γερμανοί "σύντροφοι", με τις μπαγιονέτες, στα χέρια, έκαναν την είσοδό τους, σε όλες αυτές τις χώρες. Οι πραγματικές ταξικές αντιπαλότητες και οι σχέσεις της στρατιωτικής δύναμης επέφεραν την γερμανική παρέμβαση. Αλλά, οι Μπολσεβίκοι παρείχαν την ιδεολογία, που έκρυψε αυτήν την εκστρατεία της αντεπανάστασης. Αυτοί δυνάμωσαν την θέση της μπουρζουαζίας και εξασθένισαν εκείνη του προλεταριάτου.
Η καλύτερη απόδειξη είναι η Ουκρανία, που θα έπαιζε έναν τόσο τρομερό ρόλο, στην μοίρα της Ρωσικής Επανάστασης. Ο ουκρανικός εθνικισμός, στην Ρωσία, ήταν κάτι πολύ διαφορετικό, από τον τσεχικό, ή τον πολωνικό, ή τον φινλανδικό εθνικισμό, για παράδειγμα, γιατί ο πρώτος ήταν ένα καπρίτσιο, μια ανοησία μερικών δεκάδων μικροαστών διανοουμένων, χωρίς τις παραμικρές ρίζες, στις οικονομικές, πολιτικές, ή ψυχολογικές σχέσεις της χώρας, που δεν είχε καμμιά ιστορική παράδοση, αφού η Ουκρανία δεν σχημάτισε, ποτέ, έθνος, ή κυβέρνηση και δεν είχε καμμία εθνική κουλτούρα, πέρα από τα αντιδραστικο-ρομαντικά ποιήματα του Σεβτσένκο. Είναι, ακριβώς, λες και μιά ωραία πρωΐα, οι κάτοικοι του Βασερκάντε να θελήσουν να ιδρύσουν ένα νέο Κάτω-Σαξονικό έθνος, με δική του κυβέρνηση! Και αυτή η γελοία πόζα μερικών φοιτητών και καθηγητών πανεπιστημίου διογκώθηκε, σε πολιτική δύναμη, από τον Λένιν και τους συντρόφους του, μέσα από την δογματική τους αγκιτάτσια, για το "δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, συμπεριλαμβανομένου κλπ". Έτσι, έδωσαν τόση σπουδαιότητα, σε κάτι, που, αρχικά, ήταν μια φάρσα, ώστε αυτή η φάρσα έγινε ένα, θανάσιμα, σοβαρό θέμα - όχι με την μορφή ενός σοβαρού εθνικού κινήματος, για το οποίο, τόσο πριν, όσο και μετά, δεν υπάρχουν, καθόλου, ρίζες, αλλά, με την μορφή μιας ενιαίας σημαίας συσπείρωσης, για την αντεπανάσταση! Στο Μπρεστ (Λιτόφσκ), μέσα από αυτό το κλούβιο αυγό, βγήκαν, ύπουλα, οι γερμανικές μπαγιονέτες.
Υπάρχουν φορές, που τέτοιες φράσεις έχουν ένα πολύ πραγματικό νόημα, στην ιστορία των ταξικών αγώνων. Ήταν η άτυχη μοίρα του σοσιαλισμού, σε αυτόν τον Παγκόσμιο Πόλεμο, να δώσει τα ιδεολογικά παραπετάσματα, για την αντεπαναστατική πολιτική. Με το ξέσπασμα του πολέμου, η Γερμανική Σοσιαλδημοκρατία έσπευσε να στολίσει την αρπακτική πολιτική του γερμανικού ιμπεριαλισμού, με μια ιδεολογική ασπίδα, από την αποθήκη αχρήστων του Μαρξισμού, δηλώνοντας ότι πρόκειται για μια απεπευθερωτική αποστολή, κατά του ρωσικού τσαρισμού, σαν αυτή, που λαχταρούσαν να δουν οι παλιοί μας δάσκαλοι (ο Μαρξ και ο Ένγκελς). Και ήταν η μοίρα των Μπολσεβίκων, οι οποίοι ήσαν το άκρο αντίθετο των κυβερνητικών σοσιαλιστών μας, να τροφοδοτήσουν τον μύλο της αντεπανάστασης, με τις φράσεις τους, για την αυτοδιάθεση των λαών, παρέχοντας, με αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο την ιδεολογία, για τον στραγγαλισμό της ίδιας της Ρωσικής Επανάστασης, αλλά, ακόμη και τα σχέδια, για τον κατευνασμό της κρίσης, που προκλήθηκε, από τον Παγκόσμιο Πόλεμο.
Έχουμε κάθε λόγο να εξετάζουμε, πολύ προσεκτικά, την πολιτική των Μπολσεβίκων, από αυτή την άποψη. Το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των λαών, σε συνδυασμό, με την Κοινωνία των Εθνών και τον αφοπλισμό, ελέω του προέδρου Ουΐλσον, αποτελεί την πολεμική ιαχή, κάτω από την οποία θα διευθετηθεί η επερχόμενη αναμέτρηση του διεθνούς σοσιαλισμού, με την μπουρζουαζία. Είναι φανερό ότι οι φράσεις, που αφορούν την αυτοδιάθεση των λαών και το όλο εθνικιστικό κίνημα, που, αυτή την στιγμή, αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, για τον διεθνή σοσιαλισμό, ενισχύθηκαν, εξαιρετικά, από την Ρωσική Επανάσταση και τις διαπραγματεύσεις του Μπρεστ (Λιτόφσκ). Θα πρέπει να εξετάσουμε αυτήν την πλατφόρμα, διεξοδικά. Η τραγική μοίρα αυτών των φράσεων, στην Ρωσική Επανάσταση, πάνω στα αγκάθια των οποίων θα μάτωναν οι Μπολσεβίκοι, πρέπει να χρησιμεύσει, ως προειδοποίηση και μάθημα, στο διεθνές προλεταριάτο.
Και μετά από αυτό, ακολούθησε η δικτατορία της Γερμανίας, στο διάστημα, από την Συνθήκη του Μπρεστ (Λιτόφσκ), μέχρι την "συμπληρωματική Συνθήκη". Οι διακόσιες εξιλαστήριες θυσίες, στην Μόσχα. Από αυτή την κατάσταση, προήλθε ο τρόμος και η καταπίεση της δημοκρατίας."
