Εμείς οι δημότες της Θεσσαλονίκης, δυστυχώς...
για πολύ λίγα κτιριακά έργα των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων και των προηγούμενων Δημοτικών Αρχών μπορούμε να είμαστε περήφανοι. Μπορούμε να είμαστε περήφανοι για το Βασιλικό Θέατρο, για το συγκρότημα των δύο Μεγάρων Μουσικής, για το Τελλόγλειο, για το Νέο Δημαρχιακό Μέγαρο Θεσσαλονίκης….
Για το τελευταίο, δυστυχώς έγινε μεγάλη συζήτηση αν θα έπρεπε να κατασκευαστεί ή όχι…
Βέβαια, σήμερα, παραμονές εκλογών καλό είναι να ανατρέξουμε λίγο στα παλιά μας ‘’κιτάπια και τεφτέρια’’ έτσι για να θυμηθούν οι παλιοί δημότες αλλά και για να μάθουν οι νέοι…..
Η Θεσσαλονίκη είχε για χρόνια ως Δημαρχιακό Μέγαρο το παλιό κτίριο του KARAVAN ŞARAY…
Το πολυώροφο αυτό κτίριο της οδού Βενιζέλου 45 είχε κατασκευαστεί προπολεμικά, στη θέση του παλαιού και ομώνυμου χανιού της πόλης, για να λειτουργήσει ως ξενοδοχείο, όμως για άγνωστους λόγους είχε μείνει ημιτελές. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στο κτίριο είχαν φιλοξενηθεί οικογένειες προσφύγων από την ενδοχώρα, ενώ αργότερα όταν το κτίριο ολοκληρώθηκε η τότε Δημοτική Αρχή, με Δήμαρχο τον αείμνηστο Μηνά Πατρίκιο (1958), εγκατέστησε προσωρινά εκεί τις υπηρεσίες της. Έκτοτε και για 50 χρόνια, μέχρι το 2009, οι περισσότερες υπηρεσίες του Δήμου στεγάζονταν στο ενοικιαζόμενο αυτό κτίριο. Σε ένα κτίριο με ιστορικό ενδιαφέρον, αλλά επικίνδυνο, που δεν πληρεί τις προϋποθέσεις κανενός αντισεισμικού κανονισμού, ενεργοβόρο, χωρίς πυροπροστασία, ένα κτίριο χωρίς ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, αντιλειτουργικό, με ελάχιστες δυνατότητες εκσυγχρονισμού. Συχνά μάλιστα οι Δημοτικές Αρχές της πόλης έρχονταν σε αμηχανία όταν έπρεπε να υποδεχθούν επίσημες αντιπροσωπείες και προσωπικότητες διεθνούς κύρους στους ακατάλληλους χώρους του.
Έτσι λοιπόν στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 ξεκινά μια θαρραλέα συζήτηση από τον αείμνηστο Δήμαρχο Θεοχάρη Μαναβή αν η πόλη θα έπρεπε να έχει επιτέλους ένα σύγχρονο Δημαρχείο….
Με δεδομένα, τότε τα παρακάτω: α) ότι μετά την Μεταπολίτευση το 1976 , η ελληνική πολιτεία είχε ήδη αποφασίσει να ρυθμίσει οριστικά το ζήτημα με τη διάθεση του στρατοπέδου Τσιρογιάννη από την κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή για τη χωροθέτηση του Νέου Δημαρχιακού Μεγάρου Θεσσαλονίκης, β) ότι λίγο αργότερα, το 1980, η κυβέρνηση Γεωργίου Ράλλη, στον ίδιο χώρο, είχε παραχωρήσει το μισό οικόπεδο στο Υπουργείο Πολιτισμού για να κτιστεί το κτίριο του τότε σχεδιαζόμενου Βυζαντινού Μουσείου, εμμένοντας ωστόσο στην προηγούμενη απόφαση του 1976 για την ανέγερση του νέου δημαρχείου στον υπόλοιπο χώρο του πρώην στρατοπέδου, και γ) το 1984, η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου είχε ήδη παραχωρήσει ΟΡΙΣΤΙΚΑ και ΑΜΕΤΑΚΛΗΤΑ το ήμισυ του χώρου στο Δήμο Θεσσαλονίκης για την ανέγερση Δημαρχείου και το υπόλοιπο στο Υπουργείο Πολιτισμού για την ανέγερση του Μουσείου. Ο αείμνηστος Δήμαρχος Θεοχάρης Μαναβής έκλεισε σε πρώτη φάση μια σειρά συζητήσεων αν θα έπρεπε να έχει και σε ποιο μέρος η Θεσσαλονίκη Δημαρχείο. Η Θεσσαλονίκη θα αποκτήσει νέο Δημαρχείο στον χώρο του στρατοπέδου Τσιρογιάννη ήταν η πρώτη απόφαση που ελήφθηκε τότε… Με ποιον όμως τρόπο;
Το 1986 αποφασίζεται λοιπόν, ΟΜΟΦΩΝΑ η προκήρυξη ενός ανοικτού πανελλήνιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού γιατί η πόλη χρειαζόταν ένα ΝΕΟ Δημαρχείο…Εδώ καλό είναι να αναφερθεί ότι οι ανοιχτοί αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί, είναι ένας θεσμός για τον οποίο αγωνίσθηκαν συλλογικά οι αρχιτέκτονες, θεωρώντας τον ως τον σχετικά πιο αξιόπιστο και δημοκρατικά ελεγχόμενο τρόπο ανάθεσης της δημόσιας αρχιτεκτονικής.
Το 1986 διενεργείται ο πανελλήνιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, με κριτική επιτροπή στελεχωμένη με γνωστά μέλη της ελληνικής αρχιτεκτονικής κοινότητας, και την ομάδα του Τάσου Μπίρη, καθηγητή του Μετσοβείου Πολυτεχνείου, και του αείμνηστου αδελφού του Δημήτρη, να κερδίζει το Α΄ βραβείο και την ανάθεση της μελέτης.
Σε εκείνον το διαγωνισμό αποφασίστηκε να γίνει το συγκεκριμένο Δημαρχείο, στο συγκεκριμένο οικόπεδο, ως το αποτέλεσμα συγκεκριμένης βραβευμένης αρχιτεκτονικής πρότασης, σε συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.
Το 1987 δυστυχώς, η νέα Δημοτική Αρχή του Σωτήρη Κούβελα θέτει τον προβληματισμό σε μηδενική βάση, διακόπτοντας τις διαδικασίες και ξεκινά πάλι μακρά αναζήτηση για τη μεταφορά του Δημαρχείου σε άλλα κτίρια, συνεπικουρούμενη και από ομάδες πολιτών «ευαίσθητων για την αρχιτεκτονική κληρονομιά»… Οι συζητήσεις κράτησαν πάνω από μια δεκαετία! (πάλι καλά γιατί υπάρχουν και συζητήσεις που έχουν κλείσει μισό αιώνα ζωής και ..ζωή να έχουν εξακολουθούν, ακόμα να συνεχίζονται)
Γύρω στο 2002 και αφού πλέον είχαν ωριμάσει οι συνθήκες κατασκευής Νέου Δημαρχιακού Μεγάρου, η τότε κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη με την τότε δημοτική αρχή του Βασίλη Παπαγεωργόπουλου δίνουν το πράσινο φως για τις σχετικές διαδικασίες για την κατασκευή του .... Ευτυχώς για την πόλη και η επομένη κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή με την ίδια Δημοτική Αρχή, αν και είχαν να αντιμετωπίσουν πάλι την ίδια μερίδα πολιτών που γραφικά «ξανά-ξανά-ξεκινούσαν» τις συζητήσεις για μεταφορά του Δημαρχείου στα κτίρια του Τελωνείου, του Γ’ ΣΣ, του Παπαφείου…δεν πτοήθηκαν και προχώρησαν αποφασιστικά στην υλοποίηση ενός οράματος 100 ετών…
Η μελέτη και η δημοπράτηση της κατασκευής του συγκροτήματος ολοκληρώθηκαν σε ελάχιστο χρόνο από την τεχνική υπηρεσία, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, παρά τις μυριάδες προβλημάτων που προέκυπταν από την αντίδραση του κρατικού μηχανισμού και τη δικομανία διαφόρων εμπλεκομένων σε κάθε φάση του έργου…
Το 2006 ξεκινά η κατασκευή του Νέου Δημαρχιακού Μεγάρου από μια κοινοπραξία ελληνικών αποκλειστικά τεχνικών εταιρειών, των καλύτερων ίσως εκείνης της εποχής (ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, ΔΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΑΕ, ΘΕΜΕΛΙΟΔΟΜΗ ΑΕ, ΕΤΕΘ, ΤΕΡΝΑ).
Το Νέο Δημαρχιακό Μέγαρο Θεσσαλονίκης, το μεγαλύτερο και πολυπλοκότερο κτιριακό έργο που έγινε ποτέ με εργοδότη φορέα της τοπικής αυτοδιοίκησης, ολοκληρώνεται στην ώρα του χωρίς καθυστερήσεις και παραδίδεται τον Οκτώβριο του 2009.
Το Νέο Δημαρχιακό Μέγαρο της πόλης είναι πλέον γεγονός, ένα σύμπλεγμα 4 βιοκλιματικών κτιρίων, με συνολική επιφάνεια 14.588 τ.μ., και με υπόγειους χώρους στάθμευσης 1.000 θέσεων στη διάθεση των δημοτών. Ένα συγκρότημα πολυλειτουργικό, απολύτως προσπελάσιμο σε ΑμεΑ, με τον περιβάλλοντα χώρο του ανοικτό σε χρήση για το κοινό και εξωστρεφές από κάθε άποψη. Ένα έργο συνολικού κόστους 55.000.000 Ευρώ, βραβευμένο διεθνώς και δημοσιευμένο στην αρχιτεκτονική βιβλιογραφία.
Τα βασικά στελέχη της σημερινής απερχόμενης Δημοτικής Αρχής, δυστυχώς για λόγους που ενδεχομένως χρειάζονται ψυχιατρική εξήγηση, όταν ξεκίνησε η κατασκευή του νέου δημαρχιακού μεγάρου ακολούθησαν μια αλλοπρόσαλλη ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ προσπαθώντας με κάθε τρόπο να ακυρώσουν την κατασκευή του…
Μιλούσαν για «τερατούργημα» που θα το γκρέμιζαν αμέσως με το που θα αναλάμβαναν τη διοίκηση του Δήμου, για ένα «φαραωνικό» κτίριο «αισθητικής Παπαγεωργόπουλου», ξεχνώντας σκοπίμως ότι το συγκεκριμένο δημαρχιακό μέγαρο ήταν προϊόν ανοικτού πανελλήνιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού του 1986, ξεχνώντας επίσης ότι όχι μόνο το ΠΑΣΟΚ και η ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, δυο κόμματα που τότε αντιπροσώπευαν το 80-85 % του εκλογικού σώματος, αλλά και παρατάξεις από τον ευρύτερο χώρο της προοδευτικής αριστεράς είχαν συναινέσει στην κατασκευή του και βέβαια ότι είχαν πληρώσει και χρήματα οι φορολογούμενοι…
Όπως ήταν αναμενόμενο, όλα αυτά που προεκλογικά διατυμπάνιζε η απερχόμενη Δημοτική Αρχή αποδείχτηκαν ψέματα και συκοφαντίες, ήταν λόγια για προεκλογική κατανάλωση, και φυσικά όχι μόνο δεν το γκρέμισε, αλλά φρόντισε όλες τις εκδηλώσεις της να τις κάνει στους άνετους και σύγχρονους χώρους που διαθέτει αυτό το «μπετονιένο τερατούργημα», όπως γραφικά κάποιοι δημοτικοί σύμβουλοι αλλά και ο ίδιος ο Δήμαρχος το αποκαλούσαν…..
Η Θεσσαλονίκη, με το νέο της δημαρχείο μπήκε στο χάρτη των μεγαλουπόλεων με τα διαλεχτά έργα σύγχρονης αρχιτεκτονικής σε διεθνές επίπεδο και μάλιστα η επιβεβαίωση του γεγονότος αυτού έρχεται από τη Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτόνων (UIA), η οποία σε συνέδριό της στο Τόκιο (26/11/2011), βράβευσε το κτίριο του Νέου Δημαρχείου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού της για έργα δημόσιου χαρακτήρα.
Το κεντρικό θέμα του διαγωνισμού ήταν: « Η κατά το δυνατόν πιο ανοιχτή και φιλική προς τους πολίτες προσπελασιμότητα του δημοσίου κτιρίου». Μια διάκριση πολύ σημαντική σε μια εποχή που η Ελλάδα δυσφημείται αντί να προβάλλει τις δυνατότητες των ανθρώπων της.
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Βέβαια, για να αποδώσουμε τα του καίσαρος τω καίσαρι…και επειδή ποτέ δεν είναι αργά ο Δήμαρχος κύριος Μπουτάρης σε ΕΙΔΙΚΗ ΤΕΛΕΤΗ στο …‘’Νέο Δημαρχείο’’ φρόντισε και βράβευσε τον καθηγητή κύριο ΜΠΙΡΗ για το Δημαρχιακό Μέγαρο Θεσσαλονίκης, παραδεχόμενος τοιουτοτρόπως εμμέσως πλην σαφώς την αξία του Νέου Δημαρχιακού Μεγάρου… Τα συμπεράσματα δικά σας.
http://www.topontiki.gr/article/12025/
Γκρεμίστε τα! Τώρα μπορείτε!
Της Βάλιας Μπαζού
Πριν από μερικούς μήνες το «Πράσινο Ποντίκι» ζήτησε από τον Γιάννη Μπουτάρη και τον Αλέξανδρο Τομπάζη να απαντήσουν σε μια υπόθεση εργασίας… «εάν είχαν τη δυνατότητα, ποιο κτήριο θα γκρέμιζαν στην πόλη τους». Σήμερα και οι δυο έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν πράξη. Ίδωμεν…
Για να μην ξεχνιόμαστε, τα γραπτά μένουν! Και το «Πράσινο Ποντίκι» είναι ιδιαίτερα υπερήφανο – καμαρώνει σαν το παγώνι – που στις σελίδες του φιλοξένησε σε ανύποπτο πολιτικά, και κυρίως εκλογικά, χρόνο τις απόψεις του νέου δημάρχου Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη και του νέου δημοτικού συμβούλου της Αθήνας – με τον συνδυασμό Καμίνη – Αλέξανδρου Τομπάζη για το ποια κτήρια θα γκρέμιζαν στις πόλεις τους, εάν τους δινόταν ποτέ αυτή η δυνατότητα.
Και οι δυο ανταποκρίθηκαν αμέσως και με μεγάλη θέρμη στο αφιέρωμά μας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη με τίτλο «Γκρέμισέ τα», απαντώντας στο ερώτημά μας, όχι θεωρητικά και πολιτικάντικα, αλλά πολύ συγκεκριμένα. Με ονόματα κτηρίων ο Γιάννης Μπουτάρης. Με σχέδιο – για τις ανάγκες του δημοσιεύματος – ο Αλέξανδρος Τομπάζης.
Οι απαντήσεις και των δυο επιβεβαίωναν απόλυτα την αίσθηση που και οι δυο εκπέμπουν στους πολίτες. Ότι έχουν ψαγμένη άποψη για την πόλη τους, ότι είναι άνθρωποι που τους αρέσει η ρήξη, ότι έχουν συνειδητοποιήσει πλήρως το απόλυτο αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη και έχουν εναλλακτική πρόταση.
Δέκα μήνες μετά το δημοσίευμα, ο Γιάννης Μπουτάρης είναι ο νέος δήμαρχος Θεσσαλονίκης και, έντεκα μήνες μετά το δημοσίευμα, ο Αλέξανδρος Τομπάζης, δημοτικός σύμβουλος του συνδυασμού που αναλαμβάνει τα ηνία της Αθήνας.
Και αυτό σημαίνει ότι τώρα τους δίνεται η δυνατότητα να γκρεμίσουν και να δημιουργήσουν. Αυτό σημαίνει ότι τώρα έχουν τα μέσα, τη συμπαράσταση των πολιτών και την πολιτική νομιμοποίηση για να κάνουν πράξη την υπόθεση εργασίας που τους είχε θέσει πριν από μήνες το «Πράσινο Ποντίκι».
Ειλικρινά ελπίζουμε να επιλέξουν το scripta manent (τα γραπτά μένουν) από το verba volant (τα λόγια πετούν).
Παραθέτουμε αυτούσιες τις απαντήσεις που μας έδωσαν στο ερώτημα «εάν σας δινόταν η δυνατότητα, ποιο κτήριο θα κατεδαφίζατε στην πόλη σας».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ
Kατεδαφίζουμε όλα τα παλιά που μας θυμίζουν τη φτώχεια και την κακομοιριά των προηγούμενων περιόδων. Επιπλέον, η αντιπαροχή διαμόρφωσε μια στρεβλή αντίληψη εν τέλει για τη ζωή στην πόλη. Με τη λογική αυτήν, η απάντησή μου στην ερώτηση είναι διπλή.
1. Θα κατεδάφιζα μια ή δυο πολυκατοικίες σε κάθε τετράγωνο. Θα αξιοποιηθούν έτσι ως κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου ή «εσωτερικές» αυλές οι ακάλυπτοι πίσω χώροι κάθε πολυκατοικίας. Συγχρόνως, στο «άνοιγμα» που θα δημιουργηθεί από την κατεδάφιση θα έκανα μια υπερκατασκευή που θα λειτουργούσε αποκλειστικά ως χώρος parking για τους κατοίκους του τετραγώνου. Οι λεπτομέρειες συζητούνται.
2. Θα κατεδάφιζα το νέο Δημαρχείο, το Βελλίδειο και τα Δικαστήρια. Τα τρία αυτά κτήρια όχι μόνο δεν συμβάλλουν στην αισθητική της πόλης, όπως δηλαδή πρέπει να λειτουργούν τα δημόσια κτήρια, αλλά μας οδηγούν σε αντίθετους δρόμους κακογουστιάς και αδιαφορίας.
Πρέπει ν’ αποκτήσουμε αγάπη για τους χώρους και άρα την πόλη που ζούμε. Οι κατεδαφίσεις μ’ αυτό το σκεπτικό είναι καλό εργαλείο.
Γιάννης Μπουτάρης
Χημικός, οινολόγος, δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης
(Η απάντηση του Γιάννη Μπουτάρη φιλοξενήθηκε στο 5ο τεύχος του «Πράσινου Ποντικιού», που κυκλοφόρησε στις 4 Φεβρουαρίου 2010, με τίτλο «Γκρεμίζουν τη Θεσσαλονίκη»).
