δεύτερης ελληνικής Δημοκρατίας, στον μεσοπόλεμο, που προέβλεπε τότε αυτόν τον θεσμό.
Θα επιθυμούσα να ήμουν το ίδιο ευτυχής με τις εξελίξεις σχετικά με το θέμα το οποίο συγκεντρωθήκαμε να συζητήσουμε σήμερα, εδώ στην Αθήνα. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει γιατί σε ελάχιστα σημεία έχει βελτιωθεί η κατάσταση των Χριστιανών νότια και νοτιο-ανατολικά των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ, ως επί το πλείστον, έχει δραματικά επιδεινωθεί.
Είμαι όμως χαρούμενη που συγκεντρωθήκαμε σήμερα όλοι εδώ ακριβώς για να εξετάσουμε πώς, το συντομότερο δυνατόν, θα αντιστρέψουμε την τόσο αρνητική σήμερα πορεία των γεγονότων ως προς την θρησκευτική ανοχή, ή μάλλον ως τον πλήρη σεβασμό των θρησκευτικών μειονοτήτων.
Η Κοινοβουλευτική μας Συνέλευση έχει επανειλημμένως ασχοληθεί με την ανεξιθρησκία και την ελευθερία των πεποιθήσεων, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και στο άρθρο 18 της Παγκόσμιας Διακήρυξης του ΟΗΕ. Ανέλαβα την πρωτοβουλία για τη σημερινή μας διάσκεψη με μοναδικό στόχο την ανάδειξη των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι θρησκευτικές μειονότητες, και κυρίως οι χριστιανικές, στη Μέση Ανατολή και τη Νότιο Μεσόγειο. Θα σας αναφέρω ενδεικτικά ορισμένα γεγονότα που αποδεικνύουν την κρισιμότητα της κατάστασης.
Στις 31 Οκτωβρίου 2010, ύστερα από επίθεση στη Συριακή Καθολική Εκκλησία της Βαγδάτης, 58 πιστοί σκοτώθηκαν και 75 τραυματίστηκαν σοβαρά. Την 1η Ιανουαρίου 2011, η επίθεση αυτοκτονίας στον κοπτικό ναό της Αλεξάνδρειας στοίχισε τη ζωή σε 21 ανθρώπους. Για το λόγο αυτό, η Συνέλευση μας υιοθέτησε τη Σύσταση 1957, υπενθυμίζοντας σε όλο τον κόσμο ότι οι χριστιανοί υπάρχουν στη Μέση Ανατολή εδώ και 2000 χρόνια. αν και αυτόχθονες, ο αριθμός τους έχει μειωθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, κυρίως λόγω της μετανάστευσης και της υπογεννητικότητας. Η κατάσταση έγινε δραματική τα τελευταία δέκα χρόνια. Κι αν δεν κάνουμε κάτι, σύντομα οι χριστιανικές κοινότητες της Μέσης Ανατολής και της Νότιας Μεσογείου θα αποτελούν παρελθόν. Μαζί τους, θα χαθεί και μια μακραίωνη πολιτιστική κληρονομιά, που αποτελεί δομικό στοιχείο της περιοχής εδώ και αιώνες.
Με αυτό το σκεπτικό, λοιπόν, η Συνέλευσή μας υιοθέτησε το ψήφισμα 1878, με το οποίο στηρίζει τις προσπάθειες για μια δημοκρατική και πλουραλιστική Συρία, η οποία θα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θρησκευτικές ελευθερίες των μειονοτήτων της, καθώς και το ψήφισμα 1928, όπου καταδικάζει απερίφραστα τις ανά τον κόσμο διώξεις σε βάρος θρησκευτικών ομάδων.
Κυρίες και κύριοι,
Η σημερινή μας συνάντηση έχει έναν σημαντικό ιστορικό και πολιτικό συμβολισμό: η Αθήνα είναι η πόλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που βρίσκεται, γεωγραφικά και ιστορικά, πολύ κοντά στον Αραβικό – και γενικότερα τον μουσουλμανικό - κόσμο. Οι σχέσεις Ελλήνων και Αράβων είναι πανάρχαιες και κεφαλαιώδους σημασίας, όχι μόνον για τους ίδιους αλλά και για τον ευρωπαϊκό και αραβικό πολιτισμό γενικότερα. Μετά τις αναπότρεπτες συγκρούσεις, με το πρώτο κύμα αραβικής επέκτασης, που άλλαξε τον θρησκευτικό και πολιτιστικό χάρτη της νότιας Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής από ελληνορωμαϊκό σε αραβικό, επήλθε μια ισορροπία: οι δύο πιο προηγμένες και ισχυρές δυνάμεις της εποχής, το ελληνόφωνο Βυζάντιο, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δηλαδή, και ο αραβόφωνος κόσμος, με κυριότερο κέντρο επί μακρόν την Βαγδάτη, έμαθαν πλέον να συμβιώνουν.
Αλλά όχι μόνον αυτό: οι δύο πολιτισμοί επηρεάστηκαν σημαντικά ο ένας από τον άλλον. Δείτε πόσο η βασική κατασκευή των Τζαμιών έχει παντού επηρεαστεί από το ναό της Αγίας Σοφίας, το μεγάλο έργο των δύο Ελλήνων αρχιτεκτόνων, Αρτέμιου και Ισίδωρου. Δείτε, αντίστροφα, πόσο επηρέασε η αραβική μαθηματική ευφυία την Ευρώπη. Το πώς οι Άραβες της Ισπανίας διέδωσαν την ελληνική φιλοσοφία στην Δυτική Ευρώπη κ.ο.κ. Ο κατάλογος είναι μακρύς και γεμάτος εκπλήξεις!
Αγαπητοί φίλοι,
Ο κατάλογος πάντα σχεδόν περιλάμβανε την θρησκευτική ανοχή και αλληλοκατανόηση: Τρία πρεσβυγενή ελληνορθόδοξα Πατριαρχεία υπάρχουν μέχρι σήμερα στον αραβικό κόσμο. Οι Κοπτικές και οι άλλες χριστιανικές εκκλησίες διαθέτουν εδώ και αιώνες μεγάλο εκκλησίασμα. Χαίρομαι που έχουμε εδώ μαζί μας τον Πατριάρχη και Πάπα Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, τον Μαρωνίτη αρχιεπίσκοπο της Κύπρου, τον Αρχιεπίσκοπο της Βηρυττού και την πανάρχαιη Αιγυπτιακή Κοπτική Εκκλησία.
Πώς φτάσαμε όμως από την ανοχή και τον αλληλοσεβασμό, με τον προφήτη Μωάμεθ να εγγυάται προσωπικώς τα δικαιώματα των Πατριαρχείων και της Μονής του Σινά, στην σημερινή κατάσταση, φίλες και φίλοι;
Πώς φτάσαμε στο απίστευτο γεγονός η καταδίωξη των Χριστιανών να αποτελεί το νούμερο ένα ζήτημα ανθρωπίνων θρησκευτικών δικαιωμάτων παγκοσμίως, καθώς αφορά ετησίως περιοχές όπου κατοικούν 100 έως 200 εκατομμύρια Χριστιανοί; Πώς φτάσαμε να υποφέρει σκληρή φυσική βία ένας Χριστιανός κάθε 5 δευτερόλεπτα και το 85% αυτής της βίας να ασκείται σε μουσουλμανικές χώρες;
Εδώ, στη γειτονιά μας, στη Μέση Ανατολή, πώς φτάσαμε ο Χριστιανικός πληθυσμός, που υπερέβαινε το 20% του συνόλου στο πρώτο μέρος του 20ού αιώνα, να πλησιάζει τώρα μόλις το 2%;
Μέσα σε μία εβδομάδα, πυρπολήθηκαν στην Αίγυπτο 82 χριστιανικές εκκλησίες, μερικές εκ των οποίων χρονολογούνταν από τον 5ο μ.Χ. αιώνα! Στη Συρία, εδώ και ένα χρόνο αγνοούνται ο ελληνορθόδοξος επίσκοπος Χαλεπίου Παύλος και ο συρορθόδοξος επίσκοπος Γιοχάνα Ιμπραχίμ. Εξελίσσεται εκεί μία άνευ προηγουμένου ιστορία, στην οποία εμπλέκονται οι μυστικές υπηρεσίες Λιβάνου, Κατάρ, Τουρκίας και Αιγύπτου. Στο μεταξύ, η αιματοχυσία στη χώρα συνεχίζεται και οι χριστιανοί την εγκαταλείπουν κατά χιλιάδες. Αντίστοιχη μαζική έξοδος σημειώθηκε και στο Ιράκ.
Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί ραγδαία τα τελευταία 15 περίπου χρόνια – και δεν είναι άμοιρη ευθυνών και η Δύση, η οποία παρενέβη πολλές φορές στην περιοχή, αναίτια και χωρίς θετικό αποτέλεσμα.
Ένα είναι το συμπέρασμα: οι χριστιανικές χώρες, τουλάχιστον εκείνες που, κατά συντριπτική πλειοψηφία, απαρτίζουν το Συμβούλιο της Ευρώπης, δεν είναι πλέον διατεθειμένες να ανεχθούν αυτήν την κατάσταση. Γι’ αυτόν τον λόγο εισηγήθηκα να δώσουμε μια τυπικά πιο επίσημη μορφή στην αντιμετώπιση του θέματος ως Κοινοβουλευτική Συνέλευση, μέσω της σύνταξης σχετικής έκθεσης. Χαίρομαι που μία από τις πρώτες, αλλά και ιδιαίτερα σημαντικές, ενέργειές μας είναι η σημερινή μας συνάντηση.
Φίλες και φίλοι,
Ως παλαιά φίλη του μουσουλμανικού κόσμου, έχω νομίζω το δικαίωμα να πω στους φίλους της νότιας ακτής της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής ότι αυτά που συμβαίνουν εκεί δεν είναι ασύμβατα μόνον με τον καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και με τη δημοκρατία.
Είναι και ασύμβατα με την μακραίωνη παράδοση ανοχής, αλληλεπίδρασης, σεβασμού και συνύπαρξης Χριστιανών, Μουσουλμάνων και Εβραίων.
Ο σεβασμός των Χριστιανών – και κάθε άλλης μειονοτικής θρησκευτικής ομάδας στην περιοχή – δεν είναι μόνον αίτημα και απαίτηση τής, ως επί το πλείστον, χριστιανικής Ευρώπης.
Θεωρώ ότι είναι, ή τουλάχιστον θα έπρεπε να είναι διαρκής απαίτηση κάθε μουσουλμάνου που γνωρίζει καλά την ιστορία της θρησκείας του.
Καλωσορίζω, λοιπόν, Χριστιανούς και Μουσουλμάνους στην Αθήνα, την κοντινότερη προς την καρδιά του αραβικού κόσμου μεγάλη χριστιανική πρωτεύουσα, με έναν μεγάλο στόχο: εδώ, σ’ αυτήν την πόλη, τους αρχαίους φιλοσόφους της οποίας ο αραβικός πολιτισμός διέδωσε στην Ευρώπη, να ξεκινήσουμε έναν καλά δομημένο και διαρκή διάλογο των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης με τα κράτη της Νότιας Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής για την σταδιακή αλλά ταχεία και οριστική εξάλειψη του φαινομένου της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας και καταδίωξης.
Είναι ένα φαινόμενο που, όπως είπα, δεν τιμά ούτε τον ευρωπαϊκό, ούτε τον αραβικό, και γενικότερα τον μουσουλμανικό πολιτισμό.
Ας αρχίσουμε να το πολεμάμε συστηματικά και διαχρονικά, ενώνοντας δυνάμεις και αρχίζοντας ΣΗΜΕΡΑ από εδώ, από την Αθήνα.
Αξιότιμοι, σεβαστοί και αγαπητοί μας καλεσμένοι, σας καλωσορίζουμε στην ελληνική πρωτεύουσα».
