Ο λόγος για τους εργολάβους δημοσίων έργων...
...που φτιάχνουν καινούριο δρόμο και σε δυο μήνες είναι γεμάτος λακούβες. Υπάρχει ο τρόπος να ελέγχεται αν έχει γίνει σωστή δουλειά κι όμως δεν τον χρησιμοποιούν με διάφορες προφάσεις!
Πρόκειται για το κινητό ερευνητικό εργαστήριο που έχει δημιουργηθεί εδώ στη Θεσσαλονίκη, στο Ινστιτούτο Μεταφοράν του ΕΚΕΤΑ. Είναι ένα φορτηγάκι (φωτό) το οποίο μπορεί να κάνει μετρήσεις που αφορούν την ατμοσφαιρική ρύπανση, την ηχορύπανση αλλά και το υπέδαφος!
Ο χαρακτηρισμός της ποιότητας των οδοστρωμάτων αποτελεί βασικό στοιχείο για την αξιολόγηση και διαχείριση μιας οδού και γενικότερα ενός οδικού δικτύου. Ένα από τα ζητούμενα χαρακτηριστικά είναι ο προσδιορισμός των παχών των στρώσεων της οδού. Μέχρι και τώρα ακόμη, η άντληση πληροφοριών για το πάχος των στρώσεων γίνεται με την κλασική μέθοδο δειγματοληψίας, δηλαδή τη λήψη πυρήνων. Η συγκεκριμένη μέθοδος δυστυχώς έχει ως μειονεκτήματα την απαίτηση αρκετού χρόνου και κόστους, όπως επίσης κι άλλα επιμέρους αρνητικά: την καταστροφή του οδοστρώματος και την όχληση.
Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αναπτυχθεί νέες μέθοδοι προσδιορισμού, εκμεταλλευόμενες την εξέλιξη της τεχνολογίας, οι οποίες βασίζονται στη γεωφυσική και η συλλογή των δεδομένων γίνεται με υψηλής τεχνολογίας γεωραντάρ (Ground Penetrating Radar – GPR). Ιστορικά, η χρήση του GPR επικεντρώθηκε αρχικά στην αναγνώριση της στρωματογραφίας του εδάφους, αλλά πιο πρόσφατα, άρχισε να χρησιμοποιείται ως σύστημα ελέγχου (μη μεταλλικών) κατασκευών, όπως είναι για παράδειγμα τα κτίρια και τα οδοστρώματα. Το γεωραντάρ είναι ο όρος που αποδίδεται σε συστήματα τα οποία χρησιμοποιούν τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα (συχνοτήτων από 1 έως 2500 ΜHz) για την αναγνώριση του εσωτερικού των κατασκευών ή του εδάφους. Η θεμελιώδης αρχή λειτουργίας των βασίζεται στην ηλεκτρομαγνητική θεωρία, καθώς χρησιμοποιούνται ηλεκτρομαγνητικά κύματα για τη διερεύνηση των υλικών του οδοστρώματος. Πιο συγκεκριμένα, μέσω του ειδικού λογισμικού ανάλυσης υπολογίζεται ο χρόνος που χρειάζονται τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα να διαπεράσουν τα υλικά του οδοστρώματος και να επιστρέψουν στον δέκτη σε αντιστοιχία με την κάθε στρώση του οδοστρώματος. Βασικό πλεονέκτημα της εφαρμογής γεωραντάρ, εκτός του ότι δεν προκαλούν φθορά στα οδοστρώματα, είναι η δυνατότητα απρόσκοπτης, συνεχούς και ταχείας καταγραφής της στρωματογραφίας. Η ακρίβεια προσδιορισμού του πάχους των στρώσεων κυμαίνεται μεταξύ 3-5% και η μέγιστη ακρίβεια που συναντάται είναι στο επίπεδο του 1-2mm, άρα πολύ ικανοποιητική αναλογικά με το μέγεθος μιας κατασκευής όπως της οδού.
Τα πιο συνήθη προβλήματα που παρατηρούνται σε ένα οδόστρωμα είναι: η αποφλοίωση της επιφανειακής στρώσης, η παγίδευση υγρασίας μεταξύ των στρώσεων, η δημιουργία ρωγμών και η αποκόλληση των στρώσεων. Εκτός του εντοπισμού των παραπάνω προβλημάτων με την τεχνική του γεωραντάρ, μπορεί να γίνει επίσης ο εντοπισμός καθιζήσεων και κοιλοτήτων, όπως και αντικειμένων (αγωγοί, σωληνώσεις).
Γενικότερα, το γεωραντάρ δύναται να χρησιμοποιηθεί για την:
- Δημιουργία και τήρηση αρχείου/βάσεων δεδομένων σχετικών με τη διαχείριση της κατάσταση των οδών
- Αναπροσαρμογή των σχεδιαστικών παραμέτρων και υπολογισμών
- Διερεύνηση εφαρμογής τεχνικών ανακύκλωσης ασφαλτικού υλικού
- Διεξαγωγή ελέγχων ποιότητας κατασκευής και συντήρησης
Το γεωραντάρ του ΕΚΕΤΑ/ΙΜΕΤ
(Ground Penetrating Radar – GPR)
Το ΕΚΕΤΑ/ΙΜΕΤ έχει στην κατοχή του ένα γεωραντάρ τύπου GSSI SIR-3000, υψηλής ανάλυσης, το οποίο συνοδεύεται από μια κεραία υψηλής συχνότητας, για την λεπτομερή καταγραφή των στρώσεων σε χαμηλό βάθος από την επιφάνεια. Κύρια χαρακτηριστικά του συστήματος είναι:
- Πολλαπλές δυνατότητες σάρωσης και ταχύτητας αυτής, σύμφωνα με τις ανάγκες του χρηστή και της μελέτης
- Παρουσίαση των μετρήσεων σε τρισδιάστατο σύστημα αναπαράστασης
- Εξαγωγή αποτελεσμάτων και δεδομένων σε μορφή συμβατή σε γεωγραφικά συστήματα απεικόνισης
- Δυνατότητα τοποθέτησης σε όχημα η ρυμουλκούμενο για εν κινήσει μετρήσεις.
Πολύ σύντομα (μέσω ενός διαρθρωτικού ερευνητικού έργου), θα γίνει προμήθεια ειδικού αμαξιδίου (μη μεταλλικό για να αποφευχθούν οι παρεμβολές στο ραντάρ), όπως και εξελιγμένου λογισμικού για την ενοποιημένη απεικόνιση των μετρήσεων του ραντάρ, της γεωγραφικής θέσης αλλά και της οπτικής αποτύπωσης της τοποθεσίας μέσω κάμερας.
Το κινητό εργαστήριο του Ινστιτούτου Μεταφορών περιλαμβάνει:
- Σταθερή βάση αποτελούμενη από σύστημα στήριξης αναλυτών οίκου HORIBA (αναλυτή CO, SO2, NO, NO2, Ο3 & NOx σε ατμοσφαιρικό αέρα), σύστημα δειγματοληψίας και βαθμονόμησης οίκου HORIBA
- Κατανεμητής μικροσωματιδίων (αριθμός-μέγεθος 0,3-10μm) του οίκου TSI
- Αισθητήρα μέτρησης υγρασίας αέρα και θερμοκρασίας αέρα
- Αισθητήρα ανεμόμετρου και ανεμοδείκτη
- Γεω-ραντάρ (GPR) καταγραφής προφίλ οδοστρώματος, με κεραία 900MHz
- Αισθητήρες μέτρησης κυκλοφοριακών παραμέτρων και ραντάρ μέτρησης κυκλοφοριακού φόρτου
- Ψηφιακό όργανο μέτρησης θορύβου Class 1 IEC 61672
- Σύστημα συλλογής, αποθήκευσης, επεξεργασίας και τηλεμετάδοσης των συλλεγόμενων στοιχείων από τα όργανα περιβαλλοντικών και κυκλοφοριακών μετρήσεων αποτελούμενο από data logger και σχετικό λογισμικό (COMGRAPH)
- Γεννήτρια Εναλλασσόμενου Ρεύματος εντός του κινητού εργαστηρίου, δίνοντας τη δυνατότητα για μετρήσεις εν κινήσει
Το κινητό εργαστήριο έχει τις εξής δυνατότητες:
- Μέτρηση ατμοσφαιρικών ρύπων
- Μέτρηση ατμοσφαιρικών συνθηκών (θερμοκρασίας, υγρασίας, κατεύθυνσης και ταχύτητας άνεμου)
- Αποτύπωση προφίλ υπεδάφους
- Μέτρηση κυκλοφοριακού φόρτου
- Μέτρηση ηχητικής όχλησης
Κι όμως δεν χρησιμοποιείται όσο και όποτε χρειάζεται με πρόφαση το κόστος. Το Ινστιτούτο κάνει τεράστιο ερευνητικό έργο το οποίο δημοσιεύεται σπάνια ενώ η χρηματοδότησή του είναι με το σταγονόμετρο! Μπορεί κάποιος να δεσμευτεί ότι ένα ινστιτούτο που παράγει πλούσιο επιστημονικό έργο και μπορεί μέσα από τη σπουδαία δουλειά του να σώσει ζωές μέσα από την ανάπτυξη της οδικής ασφάλειας θα λάβει επιτέλους την προσοχή και χρηματοδότηση που του αξίζει;
