Με αφορμή την επέτειο του θανάτου του Ανδρέα Παπανδρέου (23.6.1996) θα ήθελα να γράψω ένα κείμενο για τον Ανδρέα, ο οποίος αγαπήθηκε τόσο, όσο μισήθηκε από τους Έλληνες.
Πολλοί που θα διαβάσουν το κείμενο είναι πολύ πιθανόν να νομίσουν ότι υπάρχει εμπάθεια ή εμμονή ή ακόμα και συμπάθεια για τον Ανδρέα από τον γράφοντα.
Σας διαβεβαιώνω λοιπόν ότι δεν ισχύει τίποτα από τα παραπάνω.
Ο Ανδρέας λοιπόν ήταν μία χαρισματική φυσιογνωμία. Πολλοί τον είπαν λαοπλάνο, άλλοι τον είπαν ηγέτη, άλλοι Θεό…
Σίγουρα ήταν δεινός ρήτορας ο οποίος άφησε πίσω του πολλές ρήσεις που ακούγονται ακόμη και σήμερα είτε σε παραλλαγές είτε ατόφιες:
"Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες",
"Το κοινωνικό κράτος δεν χαρίζεται, με αγώνα κερδίζεται",
"Το ΠΑΣΟΚ στη κυβέρνηση, ο λαός στην εξουσία",
"Βυθίσατε το Χόρα",
"Ο Λαός μίλησε",
"Ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει δεξιά",
"Δεν υπάρχουν θεσμοί, μόνο λαός" (τρομερό!).
Αλλά και …
"Τσοβόλα, δώστα όλα…"
Ήταν επίσης υπεύθυνος για την εισαγωγή νέων όρων στο ελληνικό πολιτικό λεξικό, όπως λαοθάλασσα, ετεροχρονισμός, αιθεροβάμων, αναδόμηση, χρονοντούλαπο της ιστορίας κτλ.
Ας μην εθελοτυφλούμε. Η σημερινή δραματική κατάσταση της πατρίδας μας είναι άμεσα συνυφασμένη με την πολιτική που εφάρμοσε ο Ανδρέας Παπανδρέου, όσο απίστευτο και σκληρό για τους αμετανόητους και αν φαίνεται αυτό.
Η σημερινή κρίση δεν μόνο οικονομική και πολιτική. Είναι και πολιτισμική και έχει για κορωνίδα την λέξη διαφθορά. Την διαφθορά των ηθικών αξιών μιας κοινωνίας.
Αυτήν την διαφθορά καλλιέργησε συνειδητά ή ασυνείδητα ο Ανδρέας, για να πετύχει την κατάκτηση και την εγκατάσταση του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία.
Σε όλη την παγκόσμια ιστορία υπήρξαν προσωπικότητες που είχαν την δυναμική αυτή να επικρατήσουν. Και ο Ανδρέας για το μέγεθος της Ελλάδας ήταν μία από αυτές. Κατάφερε να σαγηνέψει από τη μια και να ελέγξει από την άλλη έναν ολόκληρο λαό.
Μία από τις κύριες αιτίες για την σημερινή κατάσταση ήταν το καταναλωτικό μοντέλο με το οποίο ζούσαμε. Ίσως να ήταν αυτή η άδολη «Αλλαγή» στην οποία πίστεψαν οι ρομαντικοί.
Για να μην αδικούμε βέβαια, αυτό το μοντέλο ακολουθήθηκε από όλες τις μετέπειτα κυβερνήσεις καθώς όλοι βολεύτηκαν με αυτό, κανένας δεν ήθελε το πολιτικό κόστος. Κανένας δεν ήθελε να γίνει ο ξενέρωτος του πάρτι.
Πουλήθηκαν συνειδήσεις, αξίες, αρχές.
Η Ελλάδα είναι η πιο διεφθαρμένη χώρα της Ευρώπης και μία από τις πιο διεφθαρμένες στον κόσμο.
Πολλοί θεωρούν την Ελλάδα της μεταπολίτευσης ως χώρα σοσιαλιστική, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι εφαρμόσαμε μόνο τα ελαττώματα του σοσιαλισμού.
Κρατισμός και παρακρατισμός. Κράτος της ρεμούλας των κομματικών ηγεσιών και της κάστας τους, μίας νέας νομενκλατούρας, των ημέτερων οι οποίοι είχαν ως ιδεολογία τον αδίστακτο ατομικό πλουτισμό.
Ασφαλώς και δεν ήταν μόνος του σε αυτό όσο και μεγάλη προσωπικότητα να υπήρξε. Και βέβαια υπήρχαν άνθρωποι τίμιοι εκείνη την εποχή. Άνθρωποι τίμιοι που πίστεψαν ότι μπορούν να αλλάξουν την Ελλάδα. Μόνο που αυτοί ήταν η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα.
Την εποχή εκείνη θεμελιώθηκε αυτό το καταναλωτικό μοντέλο. Ένα καταναλωτικό μοντέλο, που θεοποίησε το χρήμα και είχε ως αρχή την σπατάλη του δημόσιου χρήματος, στον δανεισμό και όχι στην παραγωγή και την ανάπτυξη. Easy money που λένε και οι Αμερικάνοι.
Παρ’ όλο τον πακτωλό των χρημάτων τότε από την Ευρωπαϊκή Ένωση υπερδιπλασίασε το δημόσιο χρέος για να το ρίχνει στην κατανάλωση και να εξαγοράζει ψήφους.
Οι συνεταιρισμοί και τα τρακτέρ έγιναν ιδιωτικά αυτοκίνητα και σπασμένα πιάτα στα σκυλάδικα.
Η αναξιοκρατία έγινε θεσμός.
Ο συνδικαλισμός πουλήθηκε και χρησίμευσε μόνο ως άρμα για πολιτική και οικονομική εξέλιξη.
Πολλοί λένε ότι με τον Ανδρέα ο λαός χόρτασε ψωμί.
Γίναμε όλοι συνένοχοι. Για την ακρίβεια, μας έκανε συνένοχους.
Τα δανεικά μοιράζονταν δεξιά και αριστερά Όσοι ευνοήθηκαν είναι δύσκολο να το παραδεχτούν και να ασκήσουν κριτική.
Χάθηκε μια μοναδική ευκαιρία για την Ελλάδα. Το timing ήταν τέλειο. Λεφτά με ουρά στα πόδια μας ελέω Ευρωπαϊκής Ένωσης. Απαλλαγμένοι από χουντικά σταγονίδια
Τέτοια προσωπικότητα, τέτοιο μυαλό. Τέτοια απήχηση στον λαό.
Όμως εσύ μας έκανες καλομαθημένους, να νομίζουμε ότι τα λεφτά βγαίνουν εύκολα χωρίς ιδρώτα.
Μάθαμε στο «όσα πάνε και στο όσα έρθουν», στο «δε βαριέσαι» στον ωχαδερφισμό, στον σταρχιδισμό, στον γραψαρχιδισμό.
Ρε συ Ανδρέα, στο αναγνωρίζω. Ήσουν πράγματι ένας Θεός.
Αλλά ρε συ Ανδρέα, δεν τράβηξες ούτε ένα αυτί. Ούτε ένα…
Μόνο τα χάιδευες.
Κλείνω με μία προφητική δήλωση του Χάρρυ Κλυνν, το 1983 (!).
«Σε είκοσι-τριάντα χρόνια από σήμερα ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν θα υπάρχει. Θα υπάρχει όμως μια Ελλάδα πτωχευμένη κι ένας λαός στα όρια της οικονομικής και της ηθικής εξαθλίωσης.»
Εις το επανιδείν
Ο Ανένταχτος
