Τη μονή-σύμβολο του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, την Παναγία Σουμελά στην Τραπεζούντα, έβαλαν στο στόχαστρό τους για ακόμη μία φορά οι Τούρκοι. Ο ιερός αυτός χώρος έγινε σκηνικό τουρκικής κινηματογραφικής ταινίας με τίτλο «Κώδικας Σουμελά», κατά το «Κώδικας Ντα Βίντσι». Είναι άγνωστο αν για την παραγωγή είχε ενημερωθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ποια ήταν η αντίδρασή του για την ταινία-προσβολή για την Ορθοδοξία.
Η ταινία γυρίστηκε το 2011, προβλήθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες της γείτονος το 2012 και το 2013, ενώ κυκλοφορεί και σε DVD με αγγλικούς υπότιτλους σε ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Βέλγιο) όπου ζουν Τούρκοι. Οι παραγωγοί της ταινίας, στην οποία εκσφενδονίζεται… παπούτσι κατά αγιογραφίας της μονής, διακωμωδείται το μυστήριο της θείας μετάληψης με τρόπο χυδαιότατο και διασύρεται ο ιερός κλήρος, επειδή «πέτυχε» τον σκοπό της, να προσβάλει δηλαδή το θρησκευτικό αίσθημα των Ελλήνων, επανέρχονται δριμύτεροι με νέα παραγωγή!
Σύμφωνα με πληροφορίες, στα τέλη του 2013 ξεκίνησαν τα γυρίσματα της ταινίας «Κώδικας Σουμελά 2». Τα γυρίσματα έγιναν πάλι στο ιστορικό μοναστήρι και στους γύρω χώρους. Πρωταγωνίστρια αυτής της ταινίας είναι το γνωστό μοντέλο Γιαγμούρ Αγιάζ, που δήλωσε σε τουρκικές εφημερίδες: «Τα γυρίσματα έγιναν στο μοναστήρι της Σουμελά και ήταν πολύ διασκεδαστικό»! Ποιος ξέρει τι άλλο έχουν σκεφτεί οι Τούρκοι και περιέχεται στη νέα ταινία για να παίξουν με το θρησκευτικό αίσθημα των ορθοδόξων.
Το σενάριο της προσβλητικής ταινίας για την Παναγία Σουμελά και την Ορθοδοξία αναφέρεται σε κάποιον Τεμέλ (τον υποδύεται ο Τούρκος ηθοποιός Alper Kul) που αγαπά μια όμορφη Τουρκάλα, τη Ζουχάλ (Aslihan Guner). Τον Τεμέλ δεν τον θέλει ο πλούσιος πατέρας της Ζουχάλ και έτσι ο ερωτοχτυπημένος Τούρκος βάλθηκε να βρει τον «Θησαυρό της Μονής Σουμελά» για να γίνει πλούσιος και να κατακτήσει τον έρωτά του.
Στο πρώτο ημίωρο της 90λεπτης ταινίας βλέπουμε έναν αστυνομικό να κυνηγά στον ιερό χώρο δύο Τούρκους που φωτογραφίζουν αγιογραφίες της μονής για να τις αποκρυπτογραφήσουν στη συνέχεια και να βρουν στοιχεία για τον… κρυμμένο θησαυρό. Είναι συγκλονιστική η σκηνή με το παπούτσι που εκσφενδονίζεται κατά αγιογραφίας! Στη συνέχεια οι δύο μουσουλμάνοι μπαίνουν σε χριστιανικό ναό. Εκεί διακωμωδούν το μυστήριο των μυστηρίων και στη συνέχεια μιλούν με τον παπα-Χρίστο (τον υποδύεται ο Ali Dusenkaluar).
O… παπα-Χρίστος μετά τη θεία λειτουργία κάθεται με τους δύο μουσουλμάνους κάτω από τον ιερό άμβωνα και πίνουν εναλλάξ από το δισκοπότηρο. Ο παπάς τούς δίνει στοιχεία για τον «θησαυρό της Σουμελά» και στο τέλος αποκοιμιέται μεθυσμένος από το «Σώμα και Αίμα Του Κυρίου»! Η ταινία στο τέλος μάς μεταφέρει (σύμφωνα με το σενάριο) στο παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας (περίπου δύο χιλιόμετρα από την Παναγία Σουμελά), όπου ο Τεμέλ, ύστερα από συμπλοκή με οπλισμένους Ισραηλινούς και Ρώσους, οι οποίοι σκοτώνονται έξω από το παρεκκλήσι, σκάβει (;) και βρίσκει ράβδους χρυσού. Παπούτσι σε αγιογραφία.
Η σκηνή είναι συγκλονιστική: οι δύο Τούρκοι βγαίνουν τρέχοντας από το Μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, ενώ τους κυνηγά ένας αστυνομικός, ο οποίος βγάζει το παπούτσι του και το εκσφενδονίζει εναντίον τους. Ομως ο σκηνοθέτης δεν θέλει θύματα τους Τούρκους, αλλά την ιερότητα του χώρου. Το παπούτσι δεν τους πετυχαίνει, αλλά πέφτει πάνω στην αγιογραφία αιώνων, που κοσμεί έναν από τους τοίχους της ιεράς μονής. Να σημειωθεί ότι το να πετάξεις παπούτσι σε μουσουλμάνο είναι κίνηση προσβλητική. Οχι όμως αν πετάξει μουσουλμάνος παπούτσι κατά αγιογραφίας! Διακωμωδούν και τα μυστήρια.
Οι παραγωγοί της ταινίας έχουν αφιερώσει περίπου 15 λεπτά για να διακωμωδήσουν το μυστήριο της θείας κοινωνίας. Οι δύο μουσουλμάνοι πρωταγωνιστές εμφανίζονται μπροστά στον παπά που τελεί το μυστήριο της θείας κοινωνίας. Ο παπάς φέρεται να είναι ελληνόρυθμος καθολικός (Ουνίτης), όμως για να γίνει διακριτή η διαφορά Ουνίτη – Ορθοδόξου, πρέπει ο θεατής να είναι καλός γνώστης της τελετουργίας των ιερών μυστηρίων. Το μήνυμα άλλωστε που θέλουν να περάσουν μέσα από την εικόνα οι Τούρκοι είναι: 1. Η θεία κοινωνία είναι… φαγητό. Ετσι ο πρωταγωνιστής λέει: «Ωραία θρησκεία… Δίνουν κρασί, μπίρα και ψωμί». 2. Ο ορθόδοξος κλήρος για τον σκηνοθέτη της ταινίας πρέπει να φαίνεται ότι είναι αποβράσματα που βλέπουν ως αλκοόλ τη θεία κοινωνία και την εκκλησία… μπαρ.
Ετσι, ο πρωταγωνιστής κάτω από τον άμβωνα πίνει μαζί με τον ιερέα το κρασί της θείας κοινωνίας και στο τέλος ο ιερέας μεθά και αποκοιμιέται. Προτού φύγουν οι δύο Τούρκοι από την εκκλησία, ρωτούν τον παπά «τι χρωστάμε για το ποτό;» «Μόνα Λίζα» ο Χριστός! Σε κάποιο σημείο της ταινίας ο πρωταγωνιστής έχει στα χέρια του τουριστικό οδηγό της Ιεράς Μονής. Κοιτά με γουρλωμένα μάτια εικόνα του Παντοκράτορα και σχολιάζει: «Τα μάτια της εικόνας σε ακολουθούν παντού, όπως και να τη γυρίσεις… Τα μάτια του με ακολουθούν σαν τα μάτια της Μόνα Λίζα».
Βεβήλωσαν το παρεκκλήσι Στο τέλος της ταινίας εμφανίζονται ο Τεμέλ και η Ζουχάλ σε έναν χώρο που, σύμφωνα με το σενάριο, είναι το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας, το οποίο βρίσκεται δύο χιλιόμετρα από την Παναγία Σουμελά. Εκεί ήταν κρυμμένα τα θησαυρίσματα της Παναγίας Σουμελά που ήδη βρίσκονται στη Νέα Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο. Σε αυτό το παρεκκλήσι, στον κυρίως ναό, έχει ανοιχτεί μια λακκούβα, όπου τελικά ο πρωταγωνιστής βρίσκει ράβδους χρυσού και λύνει τον «Κώδικα Σουμελά». Το ερώτημα που τίθεται είναι: ο χώρος όπου γυρίστηκε η συγκεκριμένη σκηνή είναι πράγματι το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας; Και από τις φωτογραφίες διαπιστώνουμε με λύπη μας ότι πρόκειται για ναό. Εψαχναν τον… θησαυρό στον ναό της Αγ. Βαρβάρας. Η Μονή Παναγίας Σουμελά ή Μονή Σουμελά είναι το πασίγνωστο χριστιανικό ορθόδοξο μοναστήρι κοντά στην Τραπεζούντα, σύμβολο επί 16 αιώνες του Ποντιακού Ελληνισμού. Το 386 οι Aθηναίοι μοναχοί Bαρνάβας και Σωφρόνιος στις απάτητες βουνοκορφές του Πόντου, έπειτα από αποκάλυψη της Παναγίας, ίδρυσαν το μοναχικό της κατάλυμα σε σπήλαιο της απόκρημνης κατωφέρειας του όρους, στα 1.063 μέτρα. H ανθρώπινη λογική αδυνατεί να απαντήσει στο θέαμα που βλέπουν ακόμη και οι σημερινοί προσκυνητές, να αναβλύζει αγιασματικό νερό μέσα από έναν γρανιτώδη βράχο. Σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από τη μονή οι δύο μοναχοί έχτισαν το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας, στο οποίο το 1922 έκρυψαν καλά την εικόνα της Mεγαλόχαρης που εικονογράφησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς, τον σταυρό του αυτοκράτορα Mανουήλ Γ΄ του Kομνηνού και το χειρόγραφο Eυαγγέλιο του Oσίου Xριστοφόρου. Αρκετά χρόνια αργότερα και ύστερα από πολλές περιπέτειες οι ανεκτίμητοι αυτοί θησαυροί μεταφέρθηκαν από την κρυψώνα του παρεκκλησίου της Αγίας Βαρβάρας στην Ελλάδα, στη Νέα Παναγία Σουμελά, στις πλαγιές του Βερμίου, στην Καστανιά της Βέροιας. Με την άδεια της τουρκικής κυβέρνησης, ύστερα από 87 χρόνια, στις 15 Αυγούστου 2010 (εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου) έγινε στην Παναγία Σουμελά Πατριαρχική Θεία Λειτουργία. Από τότε κάθε Δεκαπενταύγουστο η καρδιά του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας χτυπά στον άγιο βράχο της Τραπεζούντας. Δωρόθεος: «Να αποσυρθεί» Επικοινωνήσαμε τηλεφωνικά με τον μητροπολίτη Σύρου κ. Δωρόθεο και του περιγράψαμε εικόνες της ταινίας. Ο Μητροπολίτης εξέφρασε τη βαθύτατη θλίψη του και μεταξύ άλλων δήλωσε: «Είναι αδιανόητο να προβάλλεται σε γείτονα χώρα, που επιδιώκει την ένταξή της στην ευρωπαϊκή οικογένεια, ταινία με τον τίτλο “Κώδικας Σουμελά” και σκηνές που προσβάλλουν το μέγιστο και ύψιστο της πίστεώς μας, τη θεία κοινωνία, και το πολυαιώνιο σέβασμα του πολύπαθου ποντιακού λαού, τη Μονή της Παναγίας Σουμελά. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα αναληφθούν αμέσως από όλους όσοι έχουν τη δυνατότητα και την αρμοδιότητα παρεμβάσεως οι κατάλληλες πρωτοβουλίες προκειμένου να αποσυρθεί έστω και τώρα αυτή η ταινία και να σταματήσει η προβολή της».
