Στα θύματα του ΕΝΦΙΑ –και μάλιστα άγνωστα- περιλαμβάνονται και οι ιδιοκτήτες του περιουσιακού δικαιώματος που καλείται «ψιλή κυριότητα».
Στο Ε9 και στο εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ, η "ψιλή κυριότητα" βρίσκεται στη στήλη "ΕΙΔΟΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ" με κωδικό 2 (το 1 σημαίνει πλήρη κυριότητα και το 3 επικαρπία)
Μια εξαιρετικά συνηθισμένη πρακτική για την ελληνική οικογένεια, είναι η πλήρης κυριότητα ενός ακινήτου να «σπάει» σε ψιλή κυριότητα και επικαρπία, έτσι ώστε ο γονιός να κρατάει την επικαρπία και το παιδί να αποκτά την ψιλή κυριότητα. Αυτή η πρακτική, είχε πολλά πλεονεκτήματα μέχρι τώρα καθώς:
Μετά τον θάνατο του γονιού η επικαρπία και η ψιλή κυριότητα ενώνονταν και πάλι χωρίς να προκύψει φόρος κληρονομιάς.
Ο γονιός εξακολουθούσε να έχει τον πλήρη έλεγχο του ακινήτου καθώς ο επικαρπωτής διατηρεί το προνόμιο της οίκησης ακόμη και της είσπραξης του όποιου εισοδήματος θα μπορούσε να προκύψει από την εκμετάλλευση του ακινήτου.
Με την επιβολή του ΕΕΤΗΔΕ, οι κατέχοντες την ψιλή κυριότητα είχαν βρεθεί στο φορολογικό απυρόβλητο καθώς το χαράτσι κλήθηκαν να πληρώσουν οι κατέχοντες την επικαρπία. Με τον ΕΝΦΙΑ η εικόνα άλλαξε άρδην. Ο επικαρπωτής πληρώνει για το μερίδιο που του αντιστοιχεί και ο ψιλός κύριος για το δικό του. Αυτή η παραδοχή του νόμου, ήταν και ένας από τους λόγους για τους οποίος αυξήθηκε τόσο πολύ ο αριθμός των υπόχρεων σε πληρωμή ΕΝΦΙΑ.
Το πώς υπολογίζεται ο φόρος για τον ψιλό κύριο, εξαρτάται από την ηλικία του επικαρπωτή. Ο νόμος προβλέπει ότι αν ο επικαρπωτής είναι φυσικό πρόσωπο, ο φόρος που αναλογεί στο δικαίωµα της επικαρπίας ορίζεται ως ποσοστό του φόρου που αναλογεί στην πλήρη κυριότητα του ακινήτου, ανάλογα µε την ηλικία του επικαρπωτή ως εξής:
Στα 8/10, αν ο επικαρπωτής δεν έχει υπερβεί το 20ό έτος της ηλικίας του.
Στα 7/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 20ό έτος της ηλικίας του.
Στα 6/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 30ό έτος της ηλικίας του.
Στα 5/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 40ό έτος της ηλικίας του.
Στα 4/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 50ό έτος της ηλικίας του.
Στα 3/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 60ό έτος της ηλικίας του.
Στα 2/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 70ό έτος της ηλικίας του.
Στο 1/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 80ό έτος της ηλικίας του.
Αν πάλι ο επικαρπωτής δεν είναι φυσικό πρόσωπο, ο φόρος που αναλογεί στο δικαίωµα αυτό ορίζεται στα 8/10 του φόρου που αναλογεί στην πλήρη κυριότητα.
Οπως προκύπτει και από τη διάταξη του νόμου, αν ο επικαρπωτής καλείται να πληρώσει το 20% του συνολικού φόρου (επειδή έχει υπερβεί το 70ο έτος της ηλικίας του, ο κατέχων την ψιλή κυριότητα, καλείται να πληρώσει το υπόλοιπο 80%. Εκεί λοιπόν που ο ψιλός κύριος δεν πλήρωνε τίποτα με βάση το χαράτσι της ΔΕΗ, τώρα θα βρεθεί να πληρώνει το 80% του χαρατσιού.
Παράδειγμα:
Σε ακίνητο στην Καλαμαριά, 80 τ.μ., 2ου ορόφου, με 1 πρόσοψη, κατασκευής 1975, σε δρόμο με τιμή ζώνης 2.300 ευρώ/τ.μ., ο πατέρας, 68 ετών, "έγραψε" την ψιλή κυριότητα στα δύο παιδιά του και κράτησε την επικαρπία όσο ζει. Άρα το ακίνητο ανήκει:
-κατά την επικαρπία , 100% στον πατέρα
-κατά ψιλή κυριότητα, 50% στο γιό
-κατά ψιλή κυριότητα, 50% στην κόρη
Ο συνολικός ΕΝΦΙΑ που αναλογεί στο ακίνητο, είναι 489,65 ευρώ και επιμερίζεται ως εξής:
- ο πατέρας πληρώνει τα 3/10, δηλαδή 146,90
- ο γιος τα 3,5/10, δηλαδή 172,38
- η κόρη τα 3,5/10, δηλαδή 172,38
επιμέλεια: Σ.Γεωργιάδης, φοροτεχνικός
