.jpg)
Γράφει ο γαστρεντερολόγος Χρήστος Ζαβός
Ένα εκατομμύριο άνθρωποι διαγιγνώσκονται παγκοσμίως κάθε χρόνο με καρκίνο παχέος εντέρου. Ο καρκίνος παχέος εντέρου αποτελεί τον τρίτο συχνότερο καρκίνο και την τέταρτη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως. Εκτιμάται ότι γενετικοί παράγοντες ευθύνονται για πάνω από το 30% των καρκίνων του παχέος εντέρου και η πλειονότητα οφείλεται σε χαμηλού κινδύνου μεταλλαγές γονιδίων. Σύμφωνα με τις οδηγίες των επιστημονικών γαστρεντερολογικών εταιρειών, η προληπτική κολονοσκόπηση θα πρέπει να γίνεται σε όλους τους ανθρώπους άνω των 50 ετών εφόσον δεν υπάρχει οικογενειακό κληρονομικό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου και επί απουσίας συμπτωμάτων.
Η προληπτική κολονοσκόπηση έχει οπωσδήποτε κάποιο κόστος, όμως το όφελος από αυτή είναι μεγάλο. Εάν διαγνωσθούν εγκαίρως, το 90% των ανθρώπων με καρκίνο παχέος εντέρου θα επιβιώσουν και μετά την 5ετία από τη διάγνωση. Εντούτοις, μόνο το 40% των ανθρώπων διαγιγνώσκονται εγκαίρως, επειδή λίγοι άνθρωποι αποφασίζουν να υποβληθούν σε προληπτική κολονοσκόπηση, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο ΜΙΤ στην Αμερική υπό την διεύθυνση της καθηγήτριας Sangeeta Bhatia, εργάζονται για την κατασκευή μιας νέας μεθόδου φθηνότερης από την κολονοσκόπηση που θα είναι σε θέση να βελτιώσει την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Η μέθοδος αυτή θα βασίζεται σε κατανάλωση μιας κουταλιάς γιαουρτιού εμπλουτισμένου με συνθετικά νανοσωματίδια, ακολουθούμενη από ανάλυση ούρων με ειδική δοκιμασία.
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές κατασκευάζουν συνθετικά μόρια που θα εισέρχονται στον οργανισμό μέσω των βακτηρίων του γιαουρτιού και θα αλληλεπιδρούν με τα καρκινικά κύτταρα του παχέος εντέρου παράγοντας βιοδείκτες. Οι βιοδείκτες αυτοί θα ανιχνεύονται στη συνέχεια στα ούρα.
Οι ίδιοι ερευνητές είχαν κατασκευάσει στο παρελθόν νανοσωματίδια που προσλαμβάνονταν από τον καρκίνο και διασπώνταν σε μικρότερα κομμάτια από ένζυμα που παρήγαγε ο ίδιος ο καρκίνος. Τα διασπασμένα κομματάκια είναι αρκετά μικρά ώστε να συλλέγονται και να απεκκρίνονται από τα νεφρά.
Το νέο τεστ που θα ανιχνεύει τα νανοσωματίδια στα ούρα θα βρίσκεται επάνω σε χαρτί, όπως ακριβώς το τεστ που χρησιμοποιείται στην εγκυμοσύνη (τεστ κυήσεως). Οι ερευνητές έχουν ήδη χρησιμοποιήσει αυτό το τεστ στην ανίχνευση καρκίνου παχέος εντέρου σε ποντίκια, στα οποία είχαν κάνει ένεση με την ουσία που τώρα προσπαθούν να ενσωματώσουν στα βακτηρίδια του γιαουρτιού.
Οι ερευνητές είναι αισιόδοξοι ότι η μέθοδος αυτή θα προκαλέσει επανάσταση στον τρόπο διάγνωσης του καρκίνου του παχέος εντέρου και βρίσκονται σε διαδικασία δημιουργίας εταιρείας που θα παραγάγει το προϊόν για εμπορικούς σκοπούς. Καθώς το τεστ δεν θα απαιτεί καμία τεχνολογική υποστήριξη από εργαστήριο, αναμένεται να έχει ιδιαίτερη απήχηση στις φτωχές χώρες όπου η πλειονότητα των ανθρώπων δεν υποβάλλονται σε προληπτική κολονοσκόπηση μετά την ηλικία των 50 ετών. Επιπλέον, το νέο τεστ αναμένεται ότι θα αυξήσει τις στοχευμένες κολονοσκοπήσεις, αφού οι άνθρωποι στους οποίους το τεστ θα βγει θετικό θα υποβάλλονται στη συνέχεια σε κολονοσκόπηση για επιβεβαίωση του καρκίνου και λήψη βιοψιών.
Ο καθηγητής Samuel Sia από το Πανεπιστήμιο Columbia αναφέρει ότι οι συνθετικοί βιοδείκτες της ομάδας Bhatia είναι μια ενδιαφέρουσα ιδέα παραγωγής ενός εύχρηστου και φθηνού τεστ ανίχνευσης του καρκίνου παχέος εντέρου. Προσθέτει ότι οι ενέσεις νανοσωματιδίων που έχουν γίνει έως τώρα έχουν δείξει καλή αξιοπιστία στα ποντίκια όπου δοκιμάστηκαν. Εντούτοις, χωρίς κλινικές μελέτες είναι πρώιμο ακόμη να ειπωθεί ότι αυτή η μέθοδος θα τύχει ευρείας εφαρμογής.
Να σημειωθεί ότι το Πανεπιστήμιο ΜΙΤ επιχορήγησε τον Σεπτέμβριο 2014 την έρευνα της ομάδας της καθηγήτριας Sangeeta Bhatia με το ποσό του μισού εκατομμυρίου δολαρίων, μέσω του βραβείου Lemelson.
Χρήστος Ζαβός, Γαστρεντερολόγος Θεσσαλονίκη, http://peptiko.gr
