του Κώστα Αχ. Καραμανλή*
Η χώρα μας τα τελευταία χρόνια πέρασε μία
κρίση τόσο σοβαρή, που οι άνθρωποι της γενιάς μου δεν μπορούσαν ούτε καν να διανοηθούν. Σήμερα, επιτέλους φαίνεται ότι μπορούμε να πατήσουμε πάλι στα πόδια μας, με τη μεθοδική προσπάθεια της κυβέρνησης και χάρη στις τεράστιες θυσίες του ελληνικού λαού.
Στις 25 Ιανουαρίου, κρίνεται αν αυτές οι θυσίες θα πιάσουν τόπο ή θα πάνε στράφι. Αν θα δρέψουμε τους καρπούς των προσπαθειών όλων μας ή θα ρισκάρουμε στην πιο κρίσιμη στιγμή να αναλάβουν τις τύχες μας αυτοί που εμφανίζονται ως «νέοι» αλλά μιμούνται τους πολιτικούς που μας έφεραν ως εδώ… Αυτοί που για όλα έχουν εύκολες απαντήσεις και σε όλους δίνουν μεγάλες υποσχέσεις.
Στην Ελλάδα περισσεύουν, δυστυχώς, τα πυροτεχνήματα, ο λαϊκισμός και οι παλαιοκομματικές ανακοινώσεις «κατόπιν ενεργειών μου». Η προεκλογική περίοδος, όμως, θα έπρεπε να είναι και ευκαιρία γόνιμου διαλόγου, με τεκμηριωμένες απόψεις και ρεαλιστικές ιδέες για να στηρίξουμε τον τόπο μας.
Ίσως το σοβαρότερο λάθος που έγινε την τελευταία τριακονταετία, ήταν ότι ποτέ δεν εφαρμόσαμε ένα ολοκληρωμένο, συγκεκριμένο και στοχευμένο σχέδιο ανάπτυξης. Κι αυτό φαίνεται ακόμα πιο έντονα σε τοπικό επίπεδο. Οι Σέρρες αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα, όμως αντίστοιχη είναι η εικόνα για ολόκληρη τη χώρα. Αυτή την εικόνα πρέπει να αλλάξουμε.
Αν θέλει κάποιος να μελετήσει τι έχει πάει λάθος στις Σέρρες και πώς μπορεί αυτό να αλλάξει, πρέπει να ξεκινήσει από τρία δεδομένα:
Δεδομένο πρώτο. Ο νομός Σερρών καταλαμβάνει την προτελευταία θέση στην Ελλάδα, στο κατά κεφαλήν εισόδημα. Είμαστε 51οι στους 52 νομούς της χώρας.
Δεδομένο δεύτερο. Αυτό συμβαίνει παρόλο που οι δυνατότητες που δίνει ο πρωτογενής τομέας είναι ιδιαίτερα σημαντικές, αφού ο κάμπος των Σερρών είναι από τους μεγαλύτερους και πιο εύφορους στη χώρα.
Δεδομένο τρίτο. Παρόλα αυτά, ελάχιστοι είναι οι φορείς που παρουσιάζουν στοχευμένες προτάσεις. Οι περισσότεροι, αρνούνται πεισματικά να λειτουργήσουν συλλογικά και να διαμορφώσουν μια στρατηγική που θα δώσει προοπτική για ανάπτυξη και θέσεις εργασίας στον Νομό.
Το χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εγκατάλειψη της γεωργικής παραγωγής, εξαιτίας μόνιμων προβλημάτων όπως είναι α) το κόστος ενέργειας, β) οι τιμές των αγροτικών εφοδίων, γ) η έλλειψη ρευστότητας, δ) το υψηλό κόστος μεταφορών και ε) η δημόσια διοίκηση με τις γνωστές δυσλειτουργίες της. Εδώ όμως πρέπει να προστεθεί και κάτι ακόμα: ότι δεν έχουν αξιοποιηθεί νέες καινοτόμες διαδικασίες για τη σταδιακή βελτίωση της αξίας του αγροτικού προϊόντος.
Όλα αυτά, δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο. Τα προβλήματα οδηγούν τους παραγωγούς να μην αξιοποιούν τον κάμπο και να εγκαταλείπουν τη γεωργία, αυτό κάνει το νομό μας τον 2ο πιο φτωχό στη χώρα, σοβαρός διάλογος δεν γίνεται και αυτό ανατροφοδοτεί τα προβλήματα και την εγκατάλειψη του κάμπου…
Αυτός ο φαύλος κύκλος πρέπει να σπάσει –και ο αδύναμος κρίκος του, είναι η έλλειψη διαλόγου. Μια σοβαρή νέα πρόταση για την ανάπτυξη των Σερρών, μπορεί να δώσει το έναυσμα για να αλλάξει όλη η εικόνα.
Η ριζική αναδιοργάνωση του αγροτικού τομέα μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την αναγέννηση του τόπου μας, με σχέδιο το οποίο θα υλοποιηθεί βήμα-βήμα.
Πρώτο βήμα. Να συνειδητοποιήσουμε τι μας λείπει: ενημέρωση και διάλογος, οργάνωση, ρευστότητα για χρηματοδότηση νέων, δυναμικών καλλιεργειών.
Δεύτερο βήμα. Να δούμε τι γίνεται στην Ευρώπη. Στη πρώτη δεκάδα των πιο εξαγώγιμων προϊόντων δεσπόζουν τα αγροδιατροφικά. Εκεί πρέπει να στοχεύσουμε. Σε προϊόντα όπως το παρθένο ελαιόλαδο, τα επεξεργασμένα λαχανικά, τα εσπεριδοειδή, τα ροδάκινα, οι βρώσιμες ελιές και φυσικά η φέτα (που πετύχαμε ως χώρα να κατοχυρώσουμε την ονομασία της, όμως η παραγωγή μας είναι μικρή για να καλύψει την τεράστια παγκόσμια ζήτηση).
Τρίτο βήμα. Να χαράξουμε τοπική πολιτική και να αποφασίσουμε σε ποια προϊόντα που έχουν ζήτηση θέλουμε να ειδικευτούμε, εκμεταλλευόμενοι τα κλιματολογικά και εδαφολογικά χαρακτηριστικά. Ποια ακριβώς; Ας ακούσουμε τους ειδικούς –αρκετά με τις δήθεν εύκολες λύσεις για τα πάντα... Έχουμε νέους γεωπόνους με σπουδές και γνώση νέων τεχνολογιών, που μπορούν να κατευθύνουν τους παραγωγούς μας ώστε να καινοτομήσουν και να διαφοροποιηθούν με επιτυχία.
Τέταρτο βήμα. Να συνυπολογίσουμε ποιοι τομείς έχουν μεγαλύτερο πολλαπλασιαστή για την πραγματική οικονομία. Ιδίως η κτηνοτροφία έχει 15, δηλαδή σε κάθε κτηνοτρόφο αντιστοιχούν 14 απασχολούμενοι.
Πέμπτο βήμα. Να ενισχύσουμε υγιείς συνεταιριστικές δράσεις παραγωγών, όπως για παράδειγμα έχουν κάνει με επιτυχία στη Θεσσαλία οι αγελαδοτρόφοι.
Έκτο βήμα. Να δημιουργήσουμε και να ενισχύσουμε εταιρείες μεταποίησης. Έτσι μπορούμε και να παράγουμε ΠΟΠ (προϊόντα ονομασίας προέλευσης), αφού όλα τα στάδια παραγωγής και μεταποίησης θα γίνονται στην περιοχή μας. Σήμερα έχουμε μία μόνο μεταποιητική μονάδα ζωικής παραγωγής (Κανάκης και ΣΙΑ) που παράγει φέτα. Δεν είναι καιρός να υποστηρίξουμε και άλλες τέτοιες μονάδες στις Σέρρες;
Έβδομο βήμα. Συνεκτιμώντας και αξιοποιώντας όλα τα παραπάνω, να οργανώσουμε τη στρατηγική μας. Να προωθήσουμε νέες, δυναμικές καλλιέργειες, να ενθαρρύνουμε προσπάθειες μεταποίησης των αγροτικών προϊόντων, να δημιουργήσουμε προϊόντα ονομασίας προέλευσης και να βοηθήσουμε όσο μπορούμε ώστε το αγροτικό προϊόν μας να διεισδύσει στις αγορές του εξωτερικού.
Ας σκεφτούμε για λίγο ότι όλα τα παραπάνω εφαρμόζονται, βήμα προς βήμα. Ότι, για παράδειγμα, αυξάνουμε την κτηνοτροφία από το 25% της αγροτικής μας παραγωγής στο οποίο βρίσκεται σήμερα, στο 50%, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αύξηση της απασχόλησης. Επίσης, κατευθύνουμε ένα μεγάλο μέρος του υπόλοιπου 50% της φυτικής παραγωγής στην καλλιέργεια ψυχανθών (που ως γνωστόν χρησιμεύουν ως ζωοτροφές). Παράλληλα, ενισχύουμε υγιείς συνεταιρισμούς νέων και παλαιότερων παραγωγών και δημιουργούμε μικρές μεταποιητικές μονάδες (πχ τυροκομικές μονάδες) που προωθούν τα ΠΟΠ μας.
Οι ευεργετικές συνέπειες θα ήταν διαδοχικές: Αισθητή καταπολέμηση της ανεργίας. Μείωση του κόστους των ζωοτροφών, αλλά παράλληλα εγγυημένη αγορά για τους παραγωγούς τους, οι οποίοι θα προμηθεύουν (π.χ. με μπιζέλι, σόγια, βίκο) τους Σερραίους κτηνοτρόφους. Δημιουργία ΠΟΠ (όπως φέτα, κασέρι, μανούρι, μπάτζος) ώστε οι παραγωγοί μας να παίρνουν την προστιθέμενη αξία από αυτά και προώθησή τους στις αγορές εκτός Σερρών και στο εξωτερικό. Σοβαρή αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος, δυνατότητα νέων επενδύσεων στο χώρο της γεωργίας, περαιτέρω αύξηση της απασχόλησης κοκ. Έτσι, ο φαύλος κύκλος που βιώνουμε σήμερα, αντικαθίσταται από τον ενάρετο κύκλο της βιώσιμης ανάπτυξης.
Ο νομός Σερρών διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις να αποτελέσει παράδειγμα για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης της χώρας. Είναι επιτέλους καιρός, οι δημιουργικές δυνάμεις των Σερρών, συλλογικά και οργανωμένα, να δώσουμε τη μάχη για μια νέα σελίδα στην αγροτική ανάπτυξη του τόπου μας.
Έτσι, μπορούμε να αποτελέσουμε και παράδειγμα προς μίμηση για ολόκληρη τη χώρα. Το στοίχημα είναι μεγάλο, η πρόκληση μπροστά μας. Ας μετατρέψουμε τις δυσκολίες σε δημιουργία και ας αποφασίσουμε –όλοι μαζί- πως αξίζουμε ένα καλύτερο μέλλον. Για εμάς και, πάνω απ’ όλα, για τα παιδιά μας.
*Ο Κώστας Αχ. Καραμανλής είναι υποψήφιος βουλευτής Σερρών, στο ψηφοδέλτιο της Νέας Δημοκρατίας
