Efraim Halevy - πρώην διοικητής της Μοσάντ
Ανάλυση: Η Ρωσία φιλοδοξεί να σταθεροποιήσει την επιρροή της στη Δαμασκό
μαζί με το Ιράν και να αποκαταστήσει την εικόνα της ως δύναμη-κλειδί στη Μέση Ανατολή. Το Ισραήλ θα πρέπει να μην το ξεχνάει αυτό όταν ετοιμάζεται να διαχωρίσει τη θέση του από την Ουάσιγκτον.
Την περασμένη εβδομάδα, η προσοχή στο θέμα του Ιράν εστιάστηκε στην συμπεριφορά των Ηνωμένων Πολιτειών και της Δυτικής Ευρώπης· στην αρχή παρακολουθήσαμε το πολιτικό δράμα στην Ουάσιγκτον, στο τέλους του οποίου ο εκπρόσωπος Τύπου της ισραηλινής κυβέρνησης ανακοίνωσε την μεγάλη επιτυχία τους που την ακολούθησε η συμβιβαστική λύση, η οποία επέβαλε διαδικασίες που περιορίζουν τις αρμοδιότητες των Προέδρου των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα σε σχέση με την επικύρωση της πυρηνικής συμφωνίας, αν ποτέ επιτευχθεί μια τέτοια συμφωνία.
Αυτή η κυβερνητική προσέγγιση δεν άλλαξε ούτε και μετά την ανακοίνωση της Ρωσίας ότι αποφάσισε την αρχή της απαγόρευσης πώλησης πυραύλων S-300 στο Ιράν. Οι κυβερνητικοί εκπρόσωποι τόνισαν ότι αυτή η ανεπιθύμητη κίνηση ήταν άμεσο αποτέλεσμα της “κακής συμφωνίας” που παρουσίασαν οι ΗΠΑ. Από εκεί και έπειτα η μάχη εναντίον του Ομπάμα συνεχίστηκε σε πλήρη έκταση ενώ οι επίσημες ανακοινώσεις ανέφεραν τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Πρωθυπουργού Μπινγιαμίν Νετανιάου και του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμήρ Πούτιν, κατά την οποία ασκήθηκε κριτική στη ρωσική κίνηση.
Οι δημόσιες δηλώσεις έγιναν την επόμενη μέρα. Ο Νετανιάου, ο οποίος έκανε την κεντρική ομιλία στην Γιαντ Βα-ΣΕΜ την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, αφιέρωσε πολλές βαρύγδουπες λέξεις για την ιρανική απειλή, τη συνέδεσε με τη συμπεριφορά της Δύσης τις παραμονές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και προετοίμασε την κοινή γνώμη για μια κατάσταση όπου το Ισραήλ θα είναι αναγκασμένο να αντιμετωπίσει μόνο του τη μοίρα του.
Ο Πούτιν επέλεξε να πει ότι η απόφασή του είναι η κατάλληλη, επειδή τα όπλα που η Ρωσία σχεδιάζει να πουλήσει στο Ιράν είναι αμυντικά και δεν συνιστούν απειλή για το Ισραήλ. Είπε επίσης, και δικαίως, η κίνησή του δεν παραβιάζει τις διεθνείς κυρώσεις εναντίον του Ιράν αλλά τις συνέδεσε με αυτό που ορίζουμε ως την ευελιξία που επέδειξε το Ιράν στις διαπραγματεύσεις με τις παγκόσμιες δυνάμεις ενώ υποσχέθηκε ότι η Ρωσία θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται με τις άλλες χώρες στις διαπραγματεύσεις με το Ιράν.
Επιπρόσθετα, ο Πούτιν άφησε να εννοηθεί ότι η προμήθεια αμυντικών όπλων εξυπηρετεί την πρόθεσή του να αποτραπεί η επιδείνωση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή με μια ευρείας κλίμακας στρατιωτική σύγκρουση και την νομιμοποίηση του ιρανικού καθεστώτος.
Ο Ομπάμα έσπευσε να απαντήσει λέγοντας ότι εξεπλάγη με την έγκριση του Πούτιν για την πώληση όπλων στο Ιράν και ότι ίσως να πρέπει να απαιτηθεί η εξεύρεση μιας τελικής διατύπωσης στην τελική συμφωνία, η οποία θα διευκολύνει την ηγεσία της Τεχεράνης να περάσει τη συμφωνία στην κοινή της γνώμη.
Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν σε δύο σημαντικά θέματα που θέλουν την προσοχή μας. Το πρώτο είναι η κάπως αιφνιδιαστική προσπάθεια μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας ΒΑ συνεργαστούν ανοικτά στο θέμα των πυρηνικών του Ιράν, σε αντίθεση με τις σοβαρές διενέξεις τους πάνω σε ποικίλα διεθνή θέματα, με κατεξοχήν αυτό της Ουκρανίας. Για περισσότερα από 70 χρόνια τώρα. υπήρχε ένας δύσκολος ανταγωνισμός που λάμβανε χώρα στην Μέση Ανατολή μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ, η οποία κλιμακώθηκε στον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ όταν οι δύο παγκόσμιες υπερδυνάμεις έπαιξαν με αμοιβαίες πυρηνικέ απειλές. Η εσωτερική άποψη και οι επιπλοκές του στο Ισραήλ απαιτούν ριζική αποσαφήνιση υπό το πρίσμα αυτών των αρχικών σημείων.
Το δεύτερο γενικό ζήτημα έχει να κάνει με την ρώσο-ισραηλινές σχέσεις στο διμερές επίπεδο. Τα τελευταία λίγα χρόνια, το Ισραήλ ήταν προσεκτικό ώστε να μην προσβάλει τη Ρωσία και τους ηγέτες της, ενώ η Ρωσία καθυστερούσε ορισμένες αποστολές όπλων τόσο προς τη Συρία όσο και προς το Ιράν εξαιτίας της ισχυρής ισραηλινής πίεσης, η οποία είχε και την υποστήριξη παρόμοιων κινήσεων από τις ΗΠΑ.
Όμως αυτή η εικόνα μεταβάλλεται μπροστά στα μάτια μας: η ρωσική φιλοδοξία να σταθεροποιήσει την επιρροή της στη Δαμασκό μαζί με το Ιράν και να αποκαταστήσει την εικόνα της ως δύναμη-κλειδί στην περιοχή μας -τόσο στην Αραβική Χερσόνησο όσο και στο Ιράκ- απαιτεί από το Ισραήλ όχι μόνο να αυξήσει την επαγρύπνησή του και να επιδείξει διακριτικότητα απέναντι στη Ρωσία, αλλά να θυμάται επίσης όταν σκέφτεται και εφαρμόζει κινήσεις που ερμηνεύονται ως αποστασιοποίηση από την Ουάσιγκτον.
Ως εκ τούτου, η επίθεση εναντίον της Δύσης, και ιδιαίτερα εναντίον των ΗΠΑ, είναι αντίθετη στα πιο σημαντικά στρατηγικά συμφέροντα του Ισραήλ σε διεθνές επίπεδο.
Στην ιστορική αναδρομή του για το Ολοκαύτωμα κατά τη δεκαετία του 1930 ο πρωθυπουργός ξέχασε να αναφερθεί στον άλλο μεγάλο παίκτη στην Ευρώπη, τη Ρωσία, η οποία απευθύνθηκε τότε στην αυξανόμενη ναζιστική απειλή που συγκρίνεται σήμερα με τον ιρανικό κίνδυνο. Η Ρωσία δεν προσπάθησε να τον αποτρέψει αλλά υπέγραψε συμφωνία με τη Γερμανία.
* Ο Efraim Halevy είναι πρώην διοικητής της Μοσάντ.
