στον ουρανό - αν και δεν πρόκειται για μια ολοκαίνουργια έννοια ενός μαχητικού αεροσκάφους.
Στο κινεζικό διαδίκτυο έκαναν την εμφάνισή τους φωτογραφίες του πρωτότυπου μονοθέσιου μαχητικού J-11D της νεότερης οικογένειας J-11. Αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τη φύση των αλλαγών στη δομή του αεροσκάφους δεν είναι ακόμη διαθέσιμες, αλλά η επικρατούσα θεωρία είναι ότι το κλειδί για τη βελτίωση του εξοπλισμού του αεροσκάφους σχετίζεται με το νέο ραντάρ του και την ενημέρωση των συστημάτων αεροπλοΐας. Το μοντέλο είναι μια αναβαθμισμένη έκδοση του J-11B, το οποίο είναι ένα αντίγραφο του ρωσικής κατασκευής Sukhoi Su-27.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το νέο J-11D που εξοπλίζεται με δύο εγχώριας ανάπτυξης κινητήρες WS-10A, ενσωματώνει ορισμένες τεχνολογίες από το J-16. Το αεροσκάφος βασίζεται στο κινεζικό αεροσκάφος J-11BS, το οποίο με τη σειρά του είναι ένα αντίγραφο του ρωσικού διθέσιου Su-27UB (Su-27K), και παράγεται στην Σενγιάνγκ. Και τα δύο αεροσκάφη κατασκευάζονται από την κινεζική εταιρεία Shenyang Aircraft Corp, και το J-16 πιστεύεται ότι ενσωματώσει κάποιες τεχνολογίες από το J-11. Ίσως η πιο αξιοσημείωτη αναβάθμιση του J11-D είναι ότι ενσωματώνει το ραντάρ τεχνολογίας AESA του J-16.
Εκτός από την αναβάθμιση του ραντάρ, το νέο J-11D λέγεται ότι χρησιμοποιεί περισσότερο σύνθετα υλικά και εξοπλίζεται με περισσότερα βλήματα αέρος-αέρος, όπως τα PL-10 και PL-15, από ό, τι οι παλαιότερες εκδόσεις του αεροσκάφους.
Η Κίνα επεκτείνει την οικογένεια «Flanker»
Το ρωσικό Sukhoi Flanker συνέδεσε τις τύχες του με την Κίνα το 1992, όταν η χώρα έγινε ο πρώτος ξένος πελάτης, εκτός από τα πρώην σοβιετικά κράτη, που απέκτησε αυτό το βαρύ μαχητικό. Τρεις παρτίδες μονοθέσιων Su-27SK και διθέσιων Su-27UBK αποκτήθηκαν απευθείας από τη Ρωσία - ορόσημο της ριζικής μεταμόρφωσης των ικανοτήτων αεράμυνας της Κίνας.
Με βάση αυτή την εμπειρία η Κίνα διαπραγματεύτηκε την άδεια για την κατασκευή του Su- 27SK στην Σενγιάνγκ. Οριστικοποιήθηκε το 1996, η σύμβαση που καλύπτει 200 αεροσκάφη, με τη συναρμολόγηση των κιτ που παρέχονται από τη Ρωσία και τη μετάβαση στην κινεζική παραγωγή. Γνωστό ως J-11, το συναρμολογημένο στην Σενγιάνγκ Flanker έτυχε θεμάτων ελέγχου ποιότητας, και η παραγωγή έληξε μετά από μόλις 105 κατασκευασμένα αεροσκάφη. Σε αυτά περιλαμβάνεται μια σειρά J-11Α με κάποιες αναβαθμίσεις στο πιλοτήριο και στα όπλα.
Όπως η Σενγιάνγκ και το παρατιθέμενο 601 Ινστιτούτο απέκτησε μεγαλύτερη εμπειρία στην κατασκευή του αεροσκάφους, οι εγκαταστάσεις άρχισαν να αναπτύσσουν μια εγχώρια έκδοση, το J-11B. Πρόθυμη να απαλλαγεί από την εξάρτηση από τη Μόσχα, η κινεζική βιομηχανία ανέπτυξε μια σειρά από βασικά συστατικά που θα επιτρέψουν την κατασκευή των αεροσκαφών χωρίς τις ρωσικές προμήθειες, καθώς επίσης και να επιτρέψουν να χρησιμοποιούν όπλα κινεζικής προέλευσης.
Μέχρι στιγμής το πιο σημαντικό νέο στοιχείο ήταν ο κινητήρας Shenyang Liming WS-10A Taihang για να αντικαταστήσει τον Saturn AL-31F. Ένας κινητήρας πτητικών δοκιμών πέταξε σε μια πλατφόρμα J-11WS το 2002, και το 2004 το πρώτο πρωτότυπο J-11B πέταξε για πρώτη φορά με εγκατεστημένους δύο WS-10A. Η παραγωγή του J-11B ξεκίνησε με κινεζικούς κινητήρες, αλλά τα συνεχιζόμενα προβλήματα αξιοπιστίας ανάγκασαν τα επόμενα αεροσκάφη να επιστρέψουν στον AL-31F. Τώρα φαίνεται ότι τα ζητήματα αυτά με τον W-10A έχουν ξεπεραστεί και η παραγωγή του J-11B συνεχίζεται με τον κινεζικό κινητήρα. Στα τέλη του 2013 προωτοεμφανίστηκαν φωτογραφίες του J-11B με ένα διαφορετικό στυλ στο ακροφύσιο, γεγονός που υποδηλώνει περαιτέρω βελτιώσεις στον WS-10A.
Με τους νέους κινητήρες, το J-11B έλαβε ένα νέο κινεζικό ραντάρ πολλαπλών λειτουργιών, υπέρυθρη συσκευή αναζήτησης και δίαυλο δεδομένων που επιτρέπει τη μεταφορά και την εκτόξευση της σειράς των κινεζικών όπλων, συμπεριλαμβανομένου του πυραύλου αέρος-αέρος PL-12. Το πιλοτήριο χρησιμοποιεί επίσης κινεζικά συστατικά, παρέχοντας σύγχρονο χώρο εργασίας με πέντε οθόνες πολλαπλών λειτουργιών.
Το J-11B εισήλθε στην υπηρεσία της Πολεμικής Αεροπορίας του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού προς το τέλος του 2007 και οι αριθμοί του έχουν αυξηθεί σημαντικά από τότε. Στις αρχές του 2010 η Ναυτική Αεροπορία του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού άρχισε να δέχεται το J-11B. Για τη συνεργασία του μονοθέσιου J-11B, η Σενγιάνγκ έχει επίσης αναπτύξει «εγχώρια» ένα διθέσιο που ορίζεται J-11BS. Το αεροσκάφος αυτό πέταξε για πρώτη φορά το 2007, και εισήλθε στην υπηρεσία το 2010.
Ακριβώς όπως και η Σοβιετική Ένωση μετέτρεψε μια έκδοση του Flanker (Su-33) για να καλύψει τις ανάγκες για ένα μαχητικό αεροπλανοφόρου, έτσι και Κίνα στράφηκε προς το σχεδιασμό της Sukhoi κατά την ανάπτυξη ενός αεροσκάφους για να εξοπλίσει το πρώτο της αεροπλανοφόρο. Στην πραγματικότητα, η Κίνα απέκτησε ένα πρωτότυπο Su-33 από την Ουκρανία για να βοηθήσει στην ανάπτυξη του δικού της αεροσκάφους.
Σχεδιασμένο ως J-15 και γνωστό ως «Flying Shark» (Ιπτάμενος Καρχαρίας), το Flanker για το αεροπλανοφόρο της Κίνας είναι πολύ παρόμοιο με το Su-33 όσον αφορά τα συστήματα του αεροσκάφους, αλλά με μεγαλύτερη χρήση σύνθετων υλικών, για να μειωθεί το βάρος του. Σε επίπεδο εξοπλισμού αποστολής βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα εγχώρια συστήματα που έχουν αναπτυχθεί για το J-11B. Έχει ένα παρόμοιο ραντάρ, αν και πιστεύεται ότι έχει επεκτείνει τις λειτουργίες του για το ναυτικό περιβάλλον. Διαθέτει σύστημα προειδοποίησης του J-11B και ένα σύγχρονο πιλοτήριο.
Από την άποψη των όπλων, το J-15 είναι εξοπλισμένο με ένα ευρύ φάσμα πυρομαχικών ακριβείας για αποστολές αέρος-αέρος και αέρος-επιφανείας, συμπεριλαμβανομένων των βλημάτων κατά-πλοίων. Ένα ασυνήθιστο χαρακτηριστικό είναι η δυνατότητα να μεταφέρει ένα ατρακτίδιο ανεφοδιασμού, επιτρέποντας σε ένα J-15 την ενίσχυση άλλων αεροσκαφών ιδίου τύπου με βαριά φορτία όπλων κατά τη διάρκεια αποστολών μεγάλης εμβέλειας. Το ατρακτίδιο φαίνεται να είναι όμοιο με το ρωσικό UPAZ-1A, και μπορεί να έχει εισαχθεί ή να έχει αντιγραφεί.
Όπως και με το J -11B, το J-15 έχει πληγεί από την αδυναμία της κινεζικής βιομηχανίας για να καταλήξει σε ένα αξιόπιστο κινητήρα. Ο προβλεπόμενος κινητήρας είναι ο WS-10H, μια ενισχυμένη έκδοση του WS-10A για τη βελτίωση των επιδόσεων απονήωσης από το κατάστρωμα του αεροπλανοφόρου Liaoning. Ωστόσο, μόνο σε δύο από τα πρωτότυπα έχουν παρατηρηθεί με κινητήρες WS-10H, ενώ τουλάχιστον πέντε τροφοδοτούνται από τον ρωσικό AL-31F.
Ένα πρωτότυπο J-15 με κινητήρες AL-31F έκανε την πρώτη του πτήση τον Αύγουστο του 2009 και μέχρι τον Μάιο του επόμενου έτους ολοκληρώθηκαν οι πρώτες απογειώσεις από μια χερσαία εγκατάσταση με ράμπα σκι. Οι δοκιμές στο αεροπλανοφόρο ξεκίνησαν στα τέλη του 2013, οι πρώτες επίσημες απο- και προσνηώσεις από δύο πρωτότυπα έλαβαν χώρα στις 23 Νοεμβρίου 2013. Όπως φαίνεται από τις φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο, τα πρώτα αεροσκάφη παραγωγής από την εγκατάσταση στη Σενγιάνγκ, τροφοδοτούνται από ρωσικούς κινητήρες.
Εν τω μεταξύ, στην Σενγιάνγκ εργάζονται επίσης πάνω σε ένα διθέσιο, ενδεχομένως έχει οριστεί ως J-15S. Ένα πρωτότυπο με κινητήρες WS-10A έκανε την πρώτη του πτήση το Νοέμβριο του 2012. Αν και πιθανότατα προορίζεται για την αρχική χρήση ως εκπαιδευτικό, το J-15S θα μπορούσε επίσης να αναλάβει ρόλο ως επίθεσης και ως πλατφόρμα ηλεκτρονικού πολέμου.
Εντυπωσιασμένη με τις αρχικές παρτίδες του Su-27 σε ρόλο αεράμυνας, η Κίνα δήλωσε επίσης ότι προσβλέπει στην Sukhoi για να εκπληρώσει την απαίτηση για μια βαριά πλατφόρμα επίθεσης. Στα τέλη του 2000 η πρώτη παρτίδα των διθέσιων μαχητικών-βομβαρδιστικών Su-30MKK έφτασε από τη Ρωσία, και μαζί με αυτά τα αεροσκάφη μεταμορφώθηκε η ικανότητα της Πολεμικής Αεροπορίας του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού να παραδώσει όπλα ακριβείας. Δύο παρτίδες των Su-30MKK, η κάθε μία από 38 αεροσκάφη, είχαν αγοραστεί για την Πολεμικής Αεροπορίας του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, ενώ η Ναυτική Αεροπορία του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού έλαβε 25 Su-30MK2 με ένα τροποποιημένο ραντάρ με ικανότητα πολλαπλών στόχων και κατά πλοίων.
Με βάση την εμπειρία τους με την ανάπτυξη του J-11B από το Su-27SK, η Σενγιάνγκ και το Ινστιτούτο 601 έχουν αποδυθεί σε ένα παρόμοιο πρόγραμμα που εφαρμόζεται στο Su- 30MKK. Το αποτέλεσμα χαρακτηρίζεται J-16 , και είναι πιθανό να γίνει το κύριο επιθετικό αεροσκάφος για την Πολεμική Αεροπορία, και ενδεχομένως για τη Ναυτική Αεροπορία του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού - ως χερσαίας ανάπτυξης πλατφόρμα κατά-πλοίων.
Όπως και με το J-11B, το J-16 ενσωματώνει σε υψηλό βαθμό κινεζικό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων των κινητήρων WS-10A. Όπως προαναφέρθηκε, η πιο σημαντική βελτίωση είναι ένα ραντάρ AESA κινεζικής προέλευσης, αν και λίγα είναι γνωστά για αυτόν τον αισθητήρα. Όπως και το J-15, έτσι και το Su-30MKK έχει πτυσσόμενο σύστημα εναέριου ανεφοδιασμού.
Λεπτομέρειες σχετικά με το πρόγραμμα J-16 είναι προς το παρόν σε επίπεδο σκιαγραφίας, αλλά φαίνεται ότι το παράγωγο Flanker έκανε την πρώτη του πτήση στα τέλη του 2011 και είναι πιθανό ότι ο τύπος αρχίζει τώρα να διανύσει μια ευρύτερη φάση επιχειρησιακής αξιολόγησης.
Για δύο δεκαετίες τώρα, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ανακύπτει το θέμα την απόκτηση του Su-35 από την Κίνα. Η δεύτερη γενιά του Flanker ενσωματώνει πολλές αλλαγές στη δομή, στα ηλεκτρονικά συστήματα και τον κινητήρα. Τα τελευταία χρόνια είναι ο κινητήρας (Saturn 117S/AL-41F) που πιστεύεται ότι ήταν το αντικείμενο του μεγαλύτερου ενδιαφέροντος από την Κίνα - η οποία έχει βιώσει σημαντικά προβλήματα στην ανάπτυξη τους δικού της αξιόπιστου κινητήρα μαχητικού αεροσκάφους.
Μια πιθανή πώληση του Su-35 στην Κίνα άρχισε να συζητείται και πάλι στις αρχές του 2012, και κάλυπτε αρχικά 48 αεροσκάφη, αλλά αργότερα μειώθηκε σε 24 αεροσκάφη. Σχετικά με την εξέλιξη αυτή, οι πληροφορίες από την Ρωσία, αλλά και από την Κίνα, συνεχίζουν να είναι αντικρουόμενες.
Είναι εύκολο να δει κανείς στους Κινέζους ότι τείνουν να συγκρίνουν τα αεροσκάφη τους με το ρωσικό Su-35 και εργάζονται σκληρά πάνω σε αυτή την κατεύθυνση, το οποίο αντανακλάται άμεσα στις διαπραγματεύσεις για την αγορά του Su-35, των οποίων η τύχη εξακολουθεί να είναι ασαφής.
Σε αντίθεση με τη δημοφιλή πεποίθηση ότι το κινεζικό ενδιαφέρον για το Su-35 εστιάζεται κυρίως γύρω από τους κινητήρες Saturn 117S/AL-41F και το ραντάρ Irbis-E, είναι σαφές ότι, παρά τη συνέχιση των εργασιών σχετικά με τα μαχητικά πέμπτης γενιάς, τα κινεζικά αεροσκάφη που προέρχονται από το Su-27 θα αποτελέσουν τη βάση για τη μαχητική ισχύ της Πολεμικής Αεροπορίας και της Ναυτικής Αεροπορίας του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού της Κίνας μέχρι το τέλος της επόμενης δεκαετίας.
Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι Κίνα έχει χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη μιας βελτιωμένης έκδοσης του ρωσικού κινητήρα AL-31FN (προϊόν 99M1) για να εξοπλίσει το μαχητικό J-10 και έχει υπογράψει συμβόλαιο για την αγορά ενός μεγάλου αριθμού από αυτούς τους κινητήρες. Σύμφωνα μάλιστα με ορισμένς πηγές, ο κινητήρας του ρωσικού μαχητικού πέμπτης γενιάς Τ-50 έχει σχεδιαστεί με βάση το προϊόν 99M3, στη δημιουργία του οποίου η Κίνα έχει επίσης παράσχει οικονομική βοήθεια.
Παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι Κινέζοι είναι πιθανό να χρησιμοποιήσουν την εμφάνιση του νέου αεροσκάφους για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης τους κατά τη συζήτηση για την προμήθεια εξοπλισμού και αεροπορικής τεχνολογίας από τη Ρωσική Ομοσπονδία, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι πληροφορίες σχετικά με τις πραγματικές δυνατότητες αυτού του J-11D εξακολουθούν να είναι ανεπαρκείς για οριστικά συμπεράσματα.
