Μελέτη που ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει πολιτικές για αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών τα επόμενα 5-10 χρόνια.
Το κόστος των ψυχικών
παθήσεων στην Ευρώπη, υπολογίζεται στα 461 δισ. ευρώ, εξαιρουμένων των
νευρολογικών παθήσεων, και στο ποσό αυτό θα πρέπει να προστεθεί και το
έμμεσο κόστος τους, που σχετίζεται με την επιβάρυνση του κοινωνικού
κράτους, τους φροντιστές, αλλά και την επιδοματική πολιτική.Το κόστος περίθαλψης αυτής της κατηγορίας ασθενών εκτινάσσεται αν υπάρχουν παράλληλες νόσοι, γεγονός που είναι σύνηθες, αφού για παράδειγμα σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα, το κόστος περίθαλψης διπλασιάζεται, και σε ασθενείς με άσθμα αυξάνεται κατά 140%. Επιπλέον, οι ασθενείς με ψυχικές παθήσεις αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών, και για κάθε ψυχιατρικό σύμπτωμα, ο κίνδυνος εμφράγματος αυξάνεται κατά 15%.
Διαβητικοί ασθενείς, με έλκος στο πόδι, έχουν υψηλά επίπεδα θνησιμότητας (30% εντός 18 μηνών από την ανάπτυξη του έλκους), εάν πάσχουν και από κατάθλιψη.
Από την άλλη πλευρά όμως, η χρηματοδότηση της έρευνας στην ψυχική υγεία, φέρνει αποτελέσματα στην επένδυση, αφού για κάθε λίρα που δαπανάται, επιστρέφουν στο σύστημα 37 σέντς, όπως συμβαίνει με τις καρδιαγγειακές παθήσεις και τον καρκίνο, που οδήγησαν σε 20% μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο μεταξύ των ετών 1993-2013. Η απόδοση των επενδύσεων στην ψυχική υγεία, έχουν σημασία γιατί οι ψυχικές παθήσεις ευθύνονται για το 11-27% του βάρους ανικανότητας στην Ευρώπη, τη στιγμή που χρηματοδοτούνται με ποσοστό λιγότερο από 5% των δαπανών έρευνας στην υγεία, συνολικά.
Τα στοιχεία αυτά, επισημαίνονται σε πρόσφατη μελέτη 65 καθηγητών κορυφαίων Πανεπιστημίων της Ευρώπης που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με δεδομένο τον έλεγχο του κόστους στις δαπάνες περίθαλψης, αλλά και τις προσπάθειες για ενίσχυση της έρευνας, ώστε να μειωθούν οι επιπτώσεις των ψυχικών παθήσεων στα επόμενα 5-10 χρόνια.
Αυτό την στιγμή που στη χώρα μας, οι συζητήσεις ξεκινούν και πάλι με στόχο την ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, με αφορμή το τραγικό περιστατικό της πυρκαγιάς στο Δαφνί, αλλά και των συνεχών επιθέσεων ασθενών του άρθρου 69 σε εργαζόμενους και άλλους ασθενείς, επειδή δεν υπάρχουν κάν θάλαμοι ασφαλείας στα ψυχιατρικά νοσοκομεία.
Η ομάδα ROAMER (Roadmap for Mental Health Research in Europe) των 65 καθηγητών, έθεσε στη μελέτη της - που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Lancet - έξι προτεραιότητες της έρευνας για την πολιτική δράσης στον τομέα της ψυχικής υγείας.
Οι προτεραιότητες είναι οι εξής:
1. Έρευνα για πρόληψη της διανοητικής διαταραχής, την προώθηση της ψυχικής υγείας, και παρεμβάσεις σε παιδιά, εφήβους, και νέους ενήλικες
• Πραγματοποίηση μακροπρόθεσμων μελετών για τους καθοριστικούς παράγοντες ψυχικής υγείας και ευημερίας με σκοπό την ανάλυση παραγόντων κινδύνου και προστασίας από ψυχικές διαταραχές
• Ανάπτυξη φαρμακολογικών και ψυχολογικών θεραπειών για παιδιά και εφήβους
• Βελτίωση της προαγωγής της ψυχικής υγείας και πρόληψη του κοινωνικού αποκλεισμού στα σχολεία
• Διερεύνηση της πρόληψης της κατάθλιψης σε έγκυες προστατεύει αργότερα ψυχικές διαταραχές ή δυσλειτουργίες (όπως κατάθλιψη) σε παιδιά, καθώς και τα οφέλη που αυτό συνεπάγεται.
• Πραγματοποιηση μελετών για ανάλυση των επιπτώσεων από τη χρήση των νέων μορφών μέσων μαζικής ενημέρωσης (π.χ. διαδίκτυο, παιχνίδια, και τα social media) σε νεαρή ηλικία και την εφηβεία σε συναισθηματική και γνωστική επάρκεια.
2. Έμφαση στην ανάπτυξη και αιτιολόγηση των μηχανισμών που αφορούν τα συμπτώματα, και σύνδρομα ψυχικής υγείας, αλλά και ευημερίας σε όλη τη διάρκεια της ζωής (συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων).
• Προσδιορισμός των παραγόντων που υποβόσκουν στην συννοσηρότητα, με επέκταση την αιτιοπαθολογική έρευνα από τις μεμονωμένες διαταραχές μέχρι τους τυπικούς συνδυασμούς συννοσηρότητας.
• Προσδιορισμός των λειτουργικών χαρακτηριστικών των νευροφυσιολογικών μηχανισμών στη διάρκεια της ζωής
• Ανακάλυψη των κοινωνικών και βιολογικών παραγόντων που αποτελούν βάση για παράγοντες κινδύνου ή αντοχής στις ψυχικές διαταραχές καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής.
• Μελέτη των επιπτώσεων της χρηματοοικονομικής κρίσης στην ψυχική υγεία
• Κατανόηση πώς τα τρωτά σημεία και το άγχος επηρεάζουν την κρίσιμη αναπτυξιακή τους πορεία για κακή υγεία και ειδικές ψυχικές διαταραχές σε όλη τη διάρκεια της ζωής, αλλά ιδιαίτερα στην παιδική και εφηβική ηλικία.
• Μελέτη ανωμαλιών εγκεφάλου που προβλέπουν μελλοντική ψυχική διαταραχή με τη χρήση λειτουργικής νευροαπεικόνισης
3. Ανάπτυξη και διατήρηση διεθνών και διεπιστημονικής έρευνας δικτύων και κοινών βάσεων δεδομένων
• Αύξηση του αριθμού, της ποιότητας και αποτελεσματικότητας των διεθνών και διεπιστημονικών δικτύων
• Ανάπτυξη διεπιστημονικών προγραμμάτων κατάρτισης για την έρευνα ψυχικής υγείας σε διάφορες χώρες
• Εφαρμογή τυποποιημένων ευρωπαϊκών ερευνητικών αποτελεσμάτων, βάσεις δεδομένων, και ορολογία για έρευνα στην ψυχική υγεία και την ευημερία
• Καθιέρωση πρόσβαση στις ευρωπαϊκές βάσεις δεδομένων ψυχικής υγείας σε διάφορες μελέτες με τυποποιημένα αποτελέσματα ψυχικής υγείας
4. Ανάπτυξη και εφαρμογή καλύτερων παρεμβάσεων με τη χρήση νέων επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων.
• Ενίσχυση της έρευνας σε νέες προσεγγίσεις και τεχνολογίες για την προαγωγή της ψυχικής υγείας, την πρόληψη διαταραχών, φροντίδα ψυχικής υγείας, και παροχής κοινωνικών υπηρεσιών.
• Έλεγχος της τιμής των θεραπειών που βασίζονται στο Διαδίκτυο, ως αυτοματοποιημένες εκδοχές κλασσικών ψυχολογικών θεραπειών εξειδικευμένης φροντίδας ψυχικής υγείας και ιδιαίτερα στη χρήση τους στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας
• Έλεγχος σε πραγματικό χρόνο της ψυχομετρικής ανατροφοδότησης κατά τη διάρκεια της θεραπείας (που υποστηρίζεται από σύγχρονο λογισμικό) για την προσαρμογή της δοσολογίας και έντασης της θεραπείας για να καλύψει την πολυπλοκότητα του χρήστη και το προφίλ του προβλήματος για την εξασφάλιση καλύτερων αποτελεσμάτων.
• Εξέταση της αποδοχής και τήρησης των θεραπειών που γίνονται μέσω ηλεκτρονικής υγείας (π.χ., για την κατάθλιψη), της κλινικής βελτίωσης ύστερα από ένα έτος παρακολούθησης, και τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας της παρέμβασης σε σύγκριση με τις συμβατικές ψυχολογικές θεραπείες.
• Κατανόηση γιατί ορισμένα άτομα δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία, προσδιορίζοντας τις συναφείς και ενδεχομένως τις εξειδικευμένες θεραπείες αναπτυξιακής φάσης, με τη διαμόρφωση των μεταβλητών, σε τεκμηριωμένες ψυχοθεραπείες για νέους με ψυχικές διαταραχές.
5. Μείωση του στίγματος και ενδυνάμωση των ασθενών και των φροντιστών τους στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την έρευνα για την ψυχική υγεία
• Μελέτη πώς οι φροντιστές και τα μέλη των οικογενειών των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας θα μπορούσαν να αντιλαμβάνονται και να βιώνουν το στίγμα
• Προσδιορισμό των καλύτερων μεθόδων για μέτρηση και αξιολόγηση της δωρεάν φροντίδας
• Εντοπισμός των πιο αποδοτικών στοιχείων των παρεμβάσεων κατά του στίγματος
• Μελέτη του ρόλου του στίγματος στο ευρύτερο πλαίσιο των ανισοτήτων (π.χ., ανισότητες στην υγεία) και εφαρμογή παρεμβάσεων για αξιολόγηση και αλλαγή του ρόλου του στίγματος στην πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες
• Καθιέρωση καλύτερων εθνικών ή τοπικών παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση του στίγματος, του κοινωνικού αποκλεισμού και των διακρίσεων με προσεκτικό ορισμό των βασικών ζητημάτων (όπως σε ποιούς απευθύνεται, πώς, από ποιόν και πότε θα πρέπει να γίνει η εστίαση) και προσδιορισμός από ποιόν μπορεί να γίνει η αξιολόγηση.
6. Καθιέρωση στα συστήματα υγείας και κοινωνικής φροντίδας, έρευνας για την ποιότητα της περίθαλψης και λαμβάνει υπόψη τις κοινωνικοπολιτισμικές και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και προσεγγίσεις
• Διερεύνηση της επίδρασης των διαφορών στην οργάνωση και παροχή υπηρεσιών των εθνικών συστημάτων περίθαλψης σε ότι αφορά την ευημερία των ατόμων με ψυχικές διαταραχές και των φροντιστών τους
• Μελέτη, του επιπέδου των συστημάτων υγείας, τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας στη χρηματοδότηση, τη ρύθμιση, την οργάνωση και την παροχή υπηρεσιών που προάγουν και προστατεύουν την ψυχική υγεία
• Σχεδιασμός και διερεύνηση μεθόδων για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων από τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας που μπορούν εύκολα και αξιόπιστα να υλοποιηθούν.