ΧΤΥΠΑ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ ΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΡΟΛΟΪ;

Είναι ευρέως γνωστό και βιβλιογραφικά τεκμηριωμένο ότι, καθώς μια γυναίκα μεγαλώνει σε ηλικία, η αναπαραγωγική της ικανότητα φθίνει και αυξάνεται ο κίνδυνος γέννησης απογόνων με γενετικά προβλήματα. Υπάρχει, ωστόσο, ένας αυξανόμενος όγκος ερευνητικών δεδομένων που υποστηρίζουν ότι οι άνδρες μέσης ηλικίας είναι πιο πιθανό να κάνουν παιδιά με προβλήματα, όπως είναι σπάνιες γενετικές διαταραχές, μεταξύ των οποίων και η πιο συχνή μορφή νανισμού. Τα σχετικά ευρήματα όμως είναι ανάμικτα.


Για παράδειγμα, μια πρόσφατη μελέτη σε Σουηδούς που γεννήθηκαν μέσα στο χρονικό διάστημα από το 1973 μέχρι το 2001 έδειξε ότι όσοι γεννήθηκαν όταν οι πατέρες τους είχαν ηλικία άνω των 45 ήταν πιο πιθανό να έχουν διάφορες ψυχικές και νευρολογικές διαταραχές, όπως είναι η διπολική διαταραχή, ο αυτισμός, η σχιζοφρένεια, η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας, εξαιτίας μιας αύξησης στις μεταλλάξεις των σπερματοζωαρίων που συμβαίνει στους άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας. Επίσης, τα παιδιά που είχαν πατέρες μεγαλύτερης ηλικίας έχει βρεθεί ότι είναι πιο πιθανό να έχουν κακή σχολική επίδοση, να είναι χρήστες ουσιών, καθώς και να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας.

Οι επιστήμονες, όμως, τονίζουν ότι η αυξημένη πατρική ηλικία, η οποία είναι ένας ασαφής όρος που συνήθως αναφέρεται σε άνδρες που τεκνοποιούν στα 45 ή και μεγαλύτεροι, μπορεί να διπλασιάζει ή να τριπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης ενός προβλήματος υγείας στον απόγονο, αλλά στην πραγματικότητα ο κίνδυνος αυτός εξακολουθεί να είναι πολύ μικρός.

Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε πέρυσι δεν βρήκε, σε αντίθεση με τη σουηδική, καμία σχέση ανάμεσα στην ηλικία του πατέρα κατά τη διάρκεια της σύλληψης και τον κίνδυνο του παιδιού να εμφανίσει διπολική διαταραχή.

Οι ειδικοί, ωστόσο, επισημαίνουν πως είναι αρκετοί οι νέοι και υγιείς άνδρες που επιθυμούν να καταψύξουν τα σπερματοζωάριά τους για μελλοντική χρήση. Πρόκειται συνήθως για άτομα που σχεδιάζουν με ακρίβεια το μέλλον και θέλουν να νιώθουν ασφάλεια. Μελέτες σαν και αυτές τους τρομάζουν κι ακόμα κι αν τονιστεί ότι η έρευνα δεν έχει καταλήξει ακόμα σε ασφαλή συμπεράσματα και ότι πολλοί άνδρες μεγαλύτερη ηλικίας κάνουν απολύτως υγιή παιδιά, κάποιοι επιλέγουν να πληρώσουν ένα αρκετά μεγάλο ποσό προκειμένου να φυλάξουν τα σπερματοζωάριά τους και να νιώθουν ήσυχοι.

Σε κάθε περίπτωση, οι επιστήμονες διευκρινίζουν ότι η αναπαραγωγική ικανότητα των ανδρών επηρεάζεται από την ηλικία τους. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι οι τράπεζες σπέρματος στις ΗΠΑ αποθαρρύνουν τους υποψήφιους δότες που είναι πάνω από 40. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η ποιότητα σπέρματος των ανδρών μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας. Βρετανοί επιστήμονες, βέβαια, πρόσφατα δημοσίευσαν ότι η ηλικία της γυναίκας φαίνεται να είναι πολύ πιο σημαντικός παράγοντας από την ηλικία του δότη σπέρματος στην επίτευξη μιας εγκυμοσύνης.

Οι εδικοί τονίζουν ότι αν εξετάσει κάποιος το σύνολο των ερευνητικών δεδομένων θα διαπιστώσει ότι πέρα από τα όποια αντικρουόμενα ευρήματα υπάρχει μια μείωση στον αριθμό των σπερματοζωαρίων και στον όγκο του σπέρματος με την αύξηση της ηλικίας. Αυτό άλλωστε δεν προξενεί έκπληξη, αφού τα επίπεδα της τεστοστερόνης βαθμιαία μειώνονται, καθώς η ηλικία αυξάνεται. Ακόμα όμως και εάν φθίνει ελαφρώς η ποιότητα του σπέρματος στους μεγαλύτερους άνδρες, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι γόνιμοι.

Στις ΗΠΑ, μάλιστα, τα ποσοστά των ανδρών που γίνονται πατέρες στα 40 και στα 50 τους αυξάνονται. Το 1980 το ποσοστό των ανδρών που τεκνοποιούσαν στις ηλικίες 40-44 ήταν 17,1%, ενώ το 2012 ήταν 26,8%. Για τους άνδρες ηλικίας 45-59 το ποσοστό τεκνοποίησης το 1980 ήταν 6,1%, ενώ το 2012 8,6% και για τους άνδρες ηλικίας 50- 54 το ποσοστό ήταν 2,1% το 1980 και 2,6% το 2012. Για τους άνδρες άνω των 55 το ποσοστό τεκνοποίησης παραμένει σταθερό τα τελευταία 30 χρόνια στο 0,3%.

Οι γυναίκες γεννιούνται με όλα τα ωάριά τους και δεν παράγουν νέα, σε αντίθεση με τους άνδρες που παράγουν συνεχώς σπερματοζωάρια. Αυτή η συνεχής παραγωγή, όμως, αυξάνει την πιθανότητα αυθόρμητων μεταλλάξεων. Έτσι ενώ οι άνδρες μέσης ηλικίας μπορεί να μην έχουν πολλά προβλήματα να τεκνοποιήσουν, το ενδεχόμενο των επιπλέον μεταλλάξεων μπορεί να εξηγήσει τον αυξημένο κίνδυνο γέννησης απογόνων με ψυχικές, νευρολογικές και σπάνιες γενετικές διαταραχές.

Σε μια από τις σχετικές μελέτες που έχουν προσελκύσει ιδιαίτερα το ενδιαφέρον τόσο της κοινής γνώμης όσο και της επιστημονικής κοινότητας συμμετείχαν 78 τριμελείς οικογένειες από την Ισλανδία, οι οποίες απαρτίζονταν από τη μητέρα, τον πατέρα και το παιδί. Η μελέτη δημοσιεύτηκε το 2012 στο Nature και ανέφερε στα ευρήματά της ότι οι άνδρες είχαν κάθε χρόνο δύο παραπάνω μεταλλάξεις στα σπερματοζωάριά τους. Υπολογίστηκε, μάλιστα, ότι ο αριθμός των μεταλλάξεων στα σπερματοζωάρια διπλασιαζόταν κάθε 161/2 χρόνια και οι ερευνητές έφτασαν στο συμπέρασμα ότι είναι η ηλικία του πατέρα και όχι της μητέρας ο βασικός λόγος της εμφάνισης νέων κληρονομούμενων μεταλλάξεων στα παιδιά. Τα ευρήματα αυτά εγείρουν μάλιστα, σύμφωνα με τους ερευνητές, το ερώτημα κατά πόσο η αύξηση των διαγνώσεων αυτισμού μπορεί έστω και μερικώς να προκύπτει από την αύξηση του μέσου όρου ηλικίας των ανδρών κατά τη σύλληψη.

Για να απαντηθεί το ερώτημα εάν η μεγαλύτερη πατρική ηλικία μπορεί να έχει κάποιο πλεονέκτημα μια άλλη μελέτη εξέτασε εάν η πατρική ηλικία σχετίζεται με κάποιο τρόπο με το πηλίκο νοημοσύνης του παιδιού, το λεγόμενο IQ. Δεν βρέθηκε όμως να υπάρχει καμία σχέση. Οι ειδικοί ωστόσο ισχυρίζονται ότι έτσι κι αλλιώς η μεγαλύτερη πατρική ηλικία μπορεί να έχει κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τη μεγαλύτερη μητρική ηλικία. Σε γενικές γραμμές, οι γονείς μεγαλύτερης ηλικίας είναι περισσότερο μορφωμένοι κι ενημερωμένοι, έχουν υψηλότερους μισθούς και πιο καλά οργανωμένη ζωή σε σύγκριση με τους πολύ νέους σε ηλικία γονείς.