Το σκάνδαλο φοροδιαφυγής μαμούθ «Cum-Cum» κλονίζει τη Γερμανία

Συθέμελα σείεται η Γερμανία και το οικονομικό και πολιτικό της σύστημα από το σκάνδαλο μεγατόνων για φοροδιαφυγή
μαμούθ που αποκάλυψε η έγκυρη εφημερίδα του Αμβούργου «Die Zeit» και το πρώτο δημόσιο γερμανικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο ARD
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, τράπεζες και χρηματομεσίτες «ελάφρυναν» τα γερμανικά ταμεία κατά 31,8 δισ. ευρώ, μέσω των αμφιλεγόμενων συναλλαγών Cum-Cum και Cum-Ex, από το 2001 μέχρι σήμερα. Όλα αυτά την ώρα που τα κρατίδια δεν έχουν συμφωνήσει για το πώς θα εισπράξουν τα οφειλόμενα ποσά από τα ιδρύματα.
Οι συναλλαγές Cum-Cum, όπως αναφέρουν τα επίμαχα ρεπορτάζ και το news247, επιτρέπουν στους ξένους επενδυτές να αποφεύγουν την παρακράτηση φόρου επί των μερισμάτων, δανείζοντας μετοχές σε μια (γερμανική εν προκειμένω) τράπεζα, και οι δεύτερες επιτρέπουν την επίτευξη ευνοϊκότερου φορολογικού καθεστώτος των μερισμάτων, δεδομένου ότι τα κέρδη μιας επιχείρησης θεωρούνται άθροισμα κεφαλαίων και φορολογούνται λιγότερο απ’ ό,τι τα μερίσματα.
Δηλαδή, μια συναλλαγή Cum-Cum συνεπάγεται ότι μια γερμανική τράπεζα δανείζεται τις μετοχές που κρατά ένας ξένος επενδυτής σε μια εταιρία, την περίοδο πριν αυτή η εταιρία πληρώσει μέρισμα.
Με τον τρόπο αυτό οι τράπεζες μπορούσαν να εκμεταλλευτούν ένα παραθυράκι στο γερμανικό νόμο, το οποίο επέτρεπε σε εγχώριους επενδυτές ακόμη και να διεκδικήσουν επιστροφή ενός μέρους του φόρου επί του μερίσματος.
Οι δε συναλλαγές «Cum-Ex trades» ή «divided stripping» χρησιμοποιούνταν σε μεγάλο βαθμό προκειμένου η αναδιανομή των κερδών μιας επιχείρησης προς τους ιδιοκτήτες της να εκλαμβάνεται ως άθροισμα κεφαλαίων αντί για μέρισμα. Αυτό συμφέρει τους παραπάνω, αφού συνήθως τα κεφαλαιουχικά κέρδη φορολογούνται λιγότερο απ’ ό,τι τα μερίσματα.
«Πρόκειται για το μεγαλύτερο σκάνδαλο φοροδιαφυγής στην ιστορία της Ομοσπονδιακής Γερμανίας», όπως λέει ο οικονομολογος Christoph Spengel, οποίος συνεργάστηκε στην έρευνα της «Die Zeit» και του ARD.
Όπως μεταδίδει το γερμανικό site The Local, ο ερευνητής του Πανεπιστημίου του Mannheim υπολόγισε ιστορικά τη ζημιά από το 2001 και κατέληξε το συμπέρασμα ότι το γερμανικό κράτος ζημιώθηκε κατά 31,8 δισ. ευρώ από φόρους, οι οποίοι δεν εισπράχθηκαν. Συγκεκριμένα, από τις συναλλαγές Cum-Cum το γερμανικό κράτος ζημιώθηκε κατά 24,6 δισεκατομμύρια ευρώ και από τις συναλλαγές Cum-Ex κατά 7,2 δις.
Σημειώνεται πάντως ότι και οι δύο τύποι συναλλαγών έχουν εν τω μεταξύ απαγορευτεί στη Γερμανία, οι μεν πρώτες το 2016 οι δε δεύτερες το 2012. Υπενθυμίζεται ότι η Deutsche Bank πιάστηκε το 2015 να αποκρύπτει από τους ισολογισμούς της τεράστιες ποσότητες «τοξικών» παραγώγων μετά το 2008, αλλά και επισφαλή δάνεια ύψους 400 δισ. ευρώ.
Σε ό,τι αφορά το συνολικά ποσό που μπορεί να κοστίσει στον γερμανικό τραπεζικό κλάδο η ποινικοποίηση των επίμαχων συναλλαγών, αυτό θα εξαρτηθεί από το πόσο αναδρομικά θα κινηθούν οι περιφέρειες και πόσες συναλλαγές αυτού του είδους θα επιχειρήσουν να ανιχνεύσουν.
Τα 16 γερμανικά κρατίδια που συλλέγουν τους φόρους και συναποφασίζουν τους σχετικούς κανόνες διαφωνούν ως προς το πώς πρέπει να διαχειριστούν όσες συναλλαγές Cum-Cum έγιναν το 2016 και συζητούν σχετικά με το πόσο «πίσω» θα πάνε, πράγμα που αναμένεται να επηρεάσει αναλογικά τις γερμανικές τράπεζες.
Σύμφωνα με τους FT, την πιο επιθετική στάση επί του θέματος έχει υιοθετήσει το πολυπληθέστερο γερμανικό κρατίδιο, εκείνο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, που ασκεί πιέσεις προκειμένου να αντλήσει τους σχετικούς φόρους.
Ζητάει, συγκεκριμένα, να εφαρμοστεί απόφαση του ομοσπονδιακού οικονομικού δικαστηρίου από το 2015, έτσι ώστε να μπορούν οι περιφερειακές αρχές να συλλέξουν αναδρομικά φόρους από τράπεζες για όλες τις επίμαχες συναλλαγές πριν από το 2016.
Επί του παρόντος, βρίσκονται σε εξέλιξη έλεγχοι σε συνολικά 100 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, γερμανικά και μη. Η έρευνα των κρατικών αρχών συνεχίζεται, ενώ τα πορίσματα θα μεταδοθούν αναλυτικά από το ARD σήμερα το βράδυ.