κόστος των τραπεζικών εγγυήσεων κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, οποιαδήποτε άλλη διάσωση θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί, στο μέτρο του δυνατού, από τους μετόχους και τους πιστωτές της εκάστοτε τράπεζας. Ωστόσο, τα 17 δισ. ευρώ που διατέθηκαν από την ιταλική κυβέρνηση το Σαββατοκύριακο για να αντιμετωπιστούν δύο χρεοκοπημένες περιφερειακές τράπεζες φαίνεται ότι παρέλειψαν αυτή την ιδέα.
Ιδού οι λόγοι που οι διασώσεις της Veneto Banca και της Banca Popolare di Vicenza έχουν επιπτώσεις πολύ πέρα από τη Ρώμη:
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ εκκαθάρισης και εξυγιάνσης;
Σύμφωνα με τους νέους κανόνες της ΕΕ, οι προβληματικές τράπεζες τίθενται σε καθεστώς "εκκαθάρισης", μια νομική διαδικασία που δίνει σαρωτικές εξουσίες στις ρυθμιστικές αρχές για να αποφασίσουν πώς θα τις καταργήσουν με ασφάλεια. Ο νόμος, γνωστός ως Οδηγία για την Ανάκαμψη και Εξυγίανση των Τραπεζών (BRRD), αποσκοπεί στην προστασία των φορολογουμένων από την υποχρέωση να διασώσουν τις τράπεζες καθιστώντας τους πιστωτές, συμπεριλαμβανομένων και των ανώτερων ομολογιούχων, που είναι υπεύθυνοι για τις ζημίες.
Στην περίπτωση των ιταλικών τραπεζών, το Συμβούλιο Ενιαίου Διακανονισμού - ο οργανισμός της ευρωζώνης που είναι υπεύθυνος για την αντιμετώπιση των τραπεζικών κρίσεων - αποφάσισε ότι η εξυγίανση "δεν εγγυάται το δημόσιο συμφέρον" διότι η χρεοκοπίας τους δεν αναμένεται να έχει "σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα" . Αυτό άνοιξε την πόρτα για την αντιμετώπιση των τραπεζών βάσει των εθνικών διαδικασιών αφερεγγυότητας.
Ποιο ήταν το επίπεδο κινδύνου για το χρηματοπιστωτικό σύστημα;
Οι συνολικοί ισολογισμοί των τραπεζών ήταν 55 δισ. ευρώ - 2% του ιταλικού τραπεζικού συστήματος, οδηγώντας τους ρυθμιστικούς φορείς της ΕΕ να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι η χρεοκοπία των τραπεζών θα είχε περιορισμένο συστημικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, η Ιταλία μπόρεσε να υποστηρίξει ότι υπήρχε περιφερειακός οικονομικός κίνδυνος από την αποτυχία δύο σημαντικών περιφερειακών δανειστών.
Και ορισμένοι τραπεζίτες και αξιωματούχοι στην Ιταλία πιστεύουν ότι οι δύο τράπεζες αποτελούσαν κίνδυνο για τις τράπεζες της Ιταλίας. Μία εξυγίανση βάσει των κανόνων της ΕΕ θα τις υποχρέωνε να βρουν 12 δισ. ευρώ για το ταμείο εγγύησης των καταθέσεων της χώρας. Η UniCredit, η Monte dei Paschi di Siena και η UBI Banca, οι οποίες ήταν πρόσφατα ή πρόκειται να εισέλθουν στην αγορά για επιπλέον κεφάλαια, θα έπρεπε να καταβάλουν περαιτέρω κεφάλαια και ενδεχομένως να τις εγκατέλειπαν οι επενδυτές, υποστηρίζουν οι τραπεζίτες.
Επιπλέον, όλα τα υπάρχοντα δάνεια από τις δύο τράπεζες θα είχαν καλυφθεί με άμεση ισχύ. Ιταλοί αξιωματούχοι και τραπεζίτες φοβούνταν ότι το αποτέλεσμα θα ήταν μια ασταθής διοίκηση και ένα φαινόμενο ντόμινο, με προβλήματα και σε άλλα ιταλικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Γιατί δεν επλήγησαν οι ανώτεροι κάτοχοι ομολόγων;
Η Ιταλία ήθελε να προστατέψει τους πιστωτές, συμπεριλαμβανομένων των ανώτερων ομολογιούχων, επειδή ένα σημαντικό ποσό του χρέους των τραπεζών του Βένετο είχε πωληθεί σε ιδιώτες επενδυτές στο πλαίσιο ενός φερόμενου σκανδάλου περί εσφαλμένων πωλήσεων, υποστηρίζουν ευρωπαίοι αξιωματούχοι. Η ΕΕ επιτρέπει στην Ιταλία να παρακάμψει κανόνες που θα είχαν προκαλέσει απώλειες σε ανώτερους ομολογιούχους.
Για να γίνει αυτό, η απόφαση να επιτραπεί στην Ιταλία να εκκαθαρίσει τις δύο τράπεζες βάσει των εθνικών νόμων περί αφερεγγυότητας ήταν καίριας σημασίας, δεδομένου ότι η Οδηγία Ανάκαμψης και Εξυγίανσης επιβάλλει ζημίες σε ανώτερους πιστωτές για τη χρηματοδότηση της αναδιάρθρωσης. Ιταλοί αξιωματούχοι εργάστηκαν το Σαββατοκύριακο για να διαρθρώσουν ένα κυβερνητικό διάταγμα που θα επέτρεπε στις τράπεζες να αναδιαρθρωθούν σύμφωνα με την ιταλική νομοθεσία. Αυτό περιλάμβανε την Intesa Sanpaolo, την καλύτερα κεφαλαιοποιημένη μεγάλη τράπεζα της Ιταλίας, η οποία κέρδισε τα καλά περιουσιακά στοιχεία, με κρατική επιχορήγηση ύψους 5,2 δις ευρώ. Ο Φάμπιο Πανέτα, υποδιοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας, δήλωσε: "Νομίζω ότι η απόφαση θα ήταν πολύ δαπανηρή όχι μόνο από νομισματική άποψη αλλά και από άποψη εμπιστοσύνης".
Μια άλλη επιπλοκή για τις Βρυξέλλες και τη Ρώμη ήταν ότι 10 δισ. ευρώ ομολόγων που εκδόθηκαν από τις δύο τράπεζες ήταν εγγυημένα από το ιταλικό κράτος, με τη σύμφωνη γνώμη της επιτροπής. Τα ομόλογα δεν έδωσαν στην Ιταλία πολλές επιλογές. Θα μπορούσε είτε να παράσχει κρατική ενίσχυση για να εξομαλύνει την εκκαθάριση των τραπεζών -και να προστατεύσει κάποιους ομολογιούχους- είτε να αντιμετωπίσει το χάσιμο των ομολόγων και την αναστολή των εγγυήσεων. Και στις δύο περιπτώσεις, η κυβέρνηση κατέληξε να πληρώνει.
Γιατί εγκρίθηκαν οι εγγυήσεις;
Σύμφωνα με τα άτομα που ενημερώθηκαν σχετικά με το θέμα, η απόφαση στηρίχθηκε σε μια εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας τον Ιανουάριο, ότι οι δύο τράπεζες ήταν φερέγγυες. Η ΕΚΤ προέβη στην πρόσκληση, παρά τις μακροχρόνιες ανησυχίες για την "υγεία" τους και την κακή επίδοση στα stress tests.
Οι πηγές από την τραπεζική εποπτεία της ΕΚΤ επισημαίνουν ότι η απόφαση ότι οι τράπεζες "αποτυγχάνουν ή ενδέχεται να αποτύχουν" ήρθε στο τέλος μιας διαδικασίας κατά την οποία οι δύο δανείστριες προσπάθησαν και δεν κατάφεραν να αντλήσουν επαρκή ιδιωτικά κεφάλαια. Η διαδικασία αυτή έπρεπε να εξαντληθεί πριν να κηρυχθούν αφερέγγυες.
Γιατί η Intesa εξασφαλίζει την εγγύηση των φορολογουμένων;
Τόσο η Intesa Sanpaolo όσο και η Banco Santander στην Ισπανία απέκτησαν αγοραστές με μόλις 1 ευρώ τον περασμένο μήνα. Σε κάθε περίπτωση, οι μέτοχοι και οι κατώτεροι κάτοχοι ομολόγων των μικρότερων τραπεζών "εξοντώθηκαν", ενώ οι ανώτεροι ομολογιούχοι και οι καταθέσεις προστατεύθηκαν. Αλλά εκεί τελειώνουν οι ομοιότητες.
Οι ιταλικές αρχές έχουν αποκαλύψει ένα τρομερό κενό στην BRRD. Η Intesa επέμεινε ότι θα αναλάμβανε τους δύο δανειστές μόνο εάν είχαν "καθαριστεί" από επισφαλή δάνεια με ένα σχέδιο διάσωσης που κάλυψε επίσης το κόστος κλεισίματος υποκαταστημάτων, απολύσεων και νομικών κινδύνων. Αντίθετα, η Santander χρειάστηκε να ξεκινήσει πώληση 7 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη χρηματοδότηση της εξαγοράς της Banco Popular. Η Μαδρίτη αρνήθηκε να δώσει χρήματα φορολογούμενων για να διασώσει την Popular.
Ωστόσο, η Popular ήταν μια μεγαλύτερη τράπεζα και σε καλύτερη κατάσταση από τις δύο τράπεζες του Βενέτο, οι οποίες έχουν πολύ υψηλότερο δείκτη τοξικών δανείων στους ισολογισμούς τους. Η Popular είχε επίσης μια ισχυρή επιχείρηση δανεισμού μικρών επιχειρήσεων που η Santander ήθελε εδώ και πολύ καιρό.
Τελειώνουν εδώ τα προβλημάτων των ιταλικών τραπεζών;
Η Ρώμη σίγουρα ελπίζει. "Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο καμπής, όχι μόνο για τις δύο αυτές τράπεζες αλλά και για την αντίληψη και την εικόνα του ιταλικού χρηματοπιστωτικού συστήματος", δήλωσε τη Δευτέρα ο Πανέτα. Η αντίδραση της αγοράς φάνηκε να στηρίζει την εμπιστοσύνη του, με τις τραπεζικές μετοχές να αυξάνονται.
Αλλά οι ιταλικές τράπεζες δεν έχουν απαραιτήτως ξεπεράσει τον κίνδυνο. Εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος η συμφωνία των τραπεζών του Βένετο να υποχωρήσει εάν οι βουλευτές δεν εγκρίνουν το διάταγμα του Σαββατοκύριακου. Και ενώ η MPS, η μεγαλύτερη "πληγή" στο ιταλικό τραπεζικό σύστημα, έχει αντιμετωπιστεί, υπάρχουν και άλλα αίτια ανησυχίας, ξεκινώντας από την Carige, μια τράπεζα με έδρα τη Γένοβα. Και αν η οικονομική ανάκαμψη της Ιταλίας δεν επιταχυνθεί, θα μπορούσε ακόμα να είναι δύσκολο για τις άλλες τράπεζες να μειώσουν το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων και να ανοίξουν τις πιστώσεις.
Πόση ζημία έχει γίνει στο καθεστώς της ΕΕ για τις προβληματικές τράπεζες;
Όταν η ΕΕ εισήγαγε την BRRD, το έκανε για να σταματήσει το bail out από τους φορολογούμενους. Αλλά η συμφωνία του Βένετο προκαλεί μια μεγάλη τρύπα σε αυτή την έννοια, σύμφωνα με ορισμένους επενδυτές. "Όποια χώρα επιθυμεί να προστατεύσει τους ανώτερους ομολογιούχους (είτε προτιμάται είτε όχι) έχει πλέον έναν νόμιμο δρόμο για να το κάνει: πράγματι, οι ιταλικές αρχές έχουν αποκαλύψει ένα τρομερό κενό στην BRRD", δήλωσε ο Ντέβιντ Μπεναμου, διευθυντής στην εταιρεία χρηματοοικονομικών συμβούλων με έδρα το Παρίσι, Axiom Alternative Investments.
Αλλά ένας άλλος επενδυτής είπε ότι η συμφωνία ήταν θετική: έδειξε ότι το σύστημα θα μπορούσε να είναι πιο ευλύγιστο και να μην διαλυθεί όταν αμφισβητηθεί. Σε αυτή την περίπτωση, η Ιταλία αντιμετώπισε ένα πολιτικά ευαίσθητο ζήτημα, διότι μεγάλο ποσοστό των ομολόγων της τράπεζας κατέχουν οι μικροί επενδυτές. Ωστόσο, ολοένα και περισσότεροι πολιτικοί και αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες θεωρούν ότι το σύστημα έχει καταστραφεί, ως αποτέλεσμα, με τους ευρωβουλευτές να προειδοποιούν ότι απειλείται η αξιοπιστία της τραπεζικής ένωσης της ευρωζώνης.
ft.com
.jpg)
.jpg)
