Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ – ESM) κατέθεσαν προτάσεις για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, μετά τη λήξη του Μνημονίου.
Η πρόταση της Γαλλίας (του Emmanuel Macron) στηρίζεται στο περιβόητο "γαλλικό κλειδί", δηλαδή στην ιδέα να συνδεθούν οι ελληνικές αποπληρωμές χρέους με τους ρυθμούς ανάπτυξης που θα πραγματοποιεί η ελληνική οικονομία.
Αν σας φαίνεται γνωστή, αυτό συμβαίνει ακριβώς επειδή είναι. Την έχουμε ακούσει πολλές φορές στο πρόσφατο παρελθόν, ειδικά κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015, στη διάρκεια του έπους της Βαρουφακειάδας.
Βέβαια δεν αποτελεί αυθεντική εφεύρεση του Γιάνη (ένας είναι ο Γιάνης). Έχει χρησιμοποιηθεί αρκετές φορές τους τελευταίους 3 αιώνες. Με απόλυτη αποτυχία…
Γεγονός που οδήγησε τότε τους Ευρωπαίους εταίρους να την απορρίψουν ασυζητητί. Απόλυτα δικαιολογημένα μιας και, για τον καθορισμό των όρων μιας τέτοιας συμφωνίας, θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί σαν βάση το ονομαστικό ΑΕΠ (δηλαδή το Εθνικό Προϊόν, ακριβώς όπως υπολογίζεται σε πρώτη φάση, χωρίς την "αφαίρεση" του πληθωρισμού). Όμως ο ρυθμός ανάπτυξης του ονομαστικού ΑΕΠ μιας χώρας, είναι άκρως αμφιλεγόμενο δημοσιονομικό μέγεθος. Σύμφωνα δε με μερικούς είναι επίσης, ιδιαίτερα χειραγωγήσιμο. Αν μ’ εννοείτε…
Φανταστείτε έναν επιχειρηματία ο οποίος συμφωνεί και παίρνει ένα (υπερβολικά μεγάλο) δάνειο από μία τράπεζα. Αφού εισπράξει και χρησιμοποιήσει τα χρήματα, ζητά από την τράπεζα να καθορίζει αυτός πως θα αποπληρώνει το δάνειο, ανάλογα την θετική ή αρνητική πορεία της επιχείρησης του. Υπάρχει ποτέ περίπτωση να δεχθεί η τράπεζα; Ούτε μία στο εκατομμύριο, που έλεγε και ο πρωθυπουργός μας κάποτε…
Πως είναι δυνατόν λοιπόν, να επανέρχεται η ίδια πρόταση τώρα;
Κατ’ αρχήν, πρέπει να σημειωθεί ότι δεν πρόκειται για μία απόλυτα όμοια πρόταση. Όσο και αν θα πρέπει ν’ αναμένουμε προσπάθεια του Γιάνη Βαρουφάκη να πείσει για το αντίθετο, ώστε να εξασφαλίσει πολιτικό όφελος.
Εκείνος μιλούσε για growth bonds (ομόλογα ανάπτυξης) δηλαδή ομόλογα τα οποία θα απέδιδαν και θ’ αποπληρώνονταν ανάλογα την πορεία της οικονομίας κάθε χρόνο. Τα ομόλογα ανάπτυξης μπορούν και να είναι διαπραγματεύσιμα σε δευτερογενή αγορά.
Η γαλλική πρόταση, σύμφωνα με το έγγραφο που κατέχει η έγκριτη εφημερίδα, μιλά για προσδιορισμό των εκάστοτε αποπληρωμών, ανάλογα προς τον συνολικό ρυθμό ανάπτυξης (πάντα σε ονομαστικούς όρους) της ελληνικής οικονομίας, την τελευταία πενταετία.
Οι διαφορές ανάμεσα στα διαπραγματευόμενα ομόλογα ανάπτυξης και τις μεταβλητές πληρωμές στον ESM και τα κράτη-πιστωτές, είναι σημαντικές. Αλλά δεν θα αποτελέσουν το ενδιαφέρον σημείο. Θα πρέπει να θεωρείται περισσότερο από βέβαιο ότι τα περισσότερα κράτη-μέλη-πιστωτές, θα προτιμήσουν τη σύνδεση με κάθε βήματος της μακροχρόνιας ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους με πακέτα μεταρρυθμίσεων.
Δικαίως, λίγο έως πολύ, μιας και αφενός οι καθυστερήσεις της ελληνικής κυβέρνησης έχουν αφήσει τον εκμοντερνισμό της ελληνικής οικονομίας ημιτελή, αφετέρου οι διακανονισμοί με βάση την ανάπτυξη έχουν αποδειχθεί αναξιόπιστοι.
Επιπρόσθετα δε δεν έχουν πολλά να προσφέρουν μετά τα πρώτα χρόνια δανεισμού της χώρας με επιτόκια ελεύθερης αγοράς. Τα οποία βέβαια είναι αδύνατον να προσαρμοστούν πέρα από τις αγοραίες εκτιμήσεις, τη δεδομένη στιγμή. Με αποτέλεσμα και κόστος χρήματος για την Ελλάδα, αντίθετο από εκείνο της ελάφρυνσης με βάση την ανάπτυξη.
Η οποιαδήποτε λύση ελάφρυνσης χρέους, η οποία συνοδεύεται από κάποιας μορφής ρήτρα ανάπτυξης, αποτελεί λαϊκισμό και κανονική κοροϊδία. Δεν ωφελεί ούτε τον δανειζόμενο, ούτε τους δανειστές.
Όσο και αν αντηχεί σαν θετική λύση, το μοναδικό αποτέλεσμα που επιφέρει είναι να διαιωνίζονται τα χρέη και τα συνολικά ποσά υποχρεώσεων και αποπληρωμών, να λαμβάνουν γιγαντιαίες διαστάσεις. Κάτι που κανονικά, δεν θα πρέπει να επιζητούν ούτε οι πιστωτές, ούτε ο δανειζόμενος.
Το σανό μπορεί να κερδίζει εκλογές κάποιες φορές, αλλά ποτέ δεν οδηγεί χώρες σε καλύτερες μέρες, στην βελτίωση, την πρόοδο και την ανάκαμψη.
Ευτυχώς για την Ελλάδα, αυτό το γνωρίζουν οι εταίροι και επιθυμούν να τους επιστραφούν κάποτε τα χρήματά τους…
Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr
