δύο χωρών, υπέγραψαν σε κλίμα αβρότητας τη συμφωνία για το ονοματολογικό της γείτονος χώρας. Οι αντιδράσεις πολλές, με τα σενάρια για το τι μέλλει γενέσθαι να προβληματίζουν το σύνολο της κοινωνίας.
Της Κωνσταντίας Μ. Νάτσιου
Κατ’ αρχήν, θα πρέπει να καταστεί σαφές πως έως ότου ολοκληρωθούν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες κύρωσης του κειμένου, όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 1 παρ. 4 αυτού, η υπογραφείσα συμφωνία δεν έχει καμία ισχύ διεθνώς, ούτε και δεσμεύει οριστικά τα συμβαλλόμενα μέρη.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 4 της επίμαχης συμφωνίας, η Π.Γ.Δ.Μ. υποχρεούται μέχρι τα τέλη του 2018 να έχει ολοκληρώσει όλες τις διεργασίες κύρωσης αυτής, σύμφωνα με τους κανόνες της εσωτερικής της έννομης τάξεως, καθώς και όλες τις διεργασίες αναθεώρησης του Συντάγματός της, σύμφωνα με τα περιγραφόμενα στο υπογραφέν κείμενο. Βάσει των ίδιων ως άνω διατάξεων δίδεται η δυνατότητα στη γείτονα χώρα να προβεί ακόμα και στη διοργάνωση δημοψηφίσματος, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο από τις περιστάσεις.
Στη συνέχεια, και αφού τηρηθούν στο σύνολό τους οι δεσμεύσεις της Π.Γ.Δ.Μ., η εν λόγω συμφωνία θα πρέπει να κυρωθεί και από τη χώρα μας κατά τις διατάξεις του ισχύοντος Συντάγματος.
Σύμφωνα με το άρθρο 28 παρ. 1 Σ, μία διεθνής σύμβαση θα πρέπει να κυρωθεί με νόμο, προκειμένου να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου, με αυξημένη μάλιστα τυπική ισχύ έναντι των κοινών νόμων.
Ποια είναι όμως η απαραίτητη, εν προκειμένω, πλειοψηφία που απαιτείται για την κύρωση της επίμαχης συμφωνίας, μεταξύ Ελλάδος και Π.Γ.Δ.Μ.;
Κατά τη διάταξη του άρθρου 28 παρ. 2: "Για να εξυπηρετηθεί σπουδαίο εθνικό συμφέρον και να προαχθεί η συνεργασία με άλλη κράτη, μπορεί να αναγνωρισθούν, με συνθήκη ή συμφωνία, σε όργανα διεθνών οργανισμών αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα. Για την ψήφιση νόμου που κυρώνει αυτή τη συνθήκη ή συμφωνία απαιτείται πλειοψηφία των τριών πέμπων του όλου αριθμού των βουλευτών".
Με το ζήτημα της αυξημένης πλειοψηφίας των 180 βουλευτών ήρθε αντιμέτωπη η νομική κοινότητα και κατά την κύρωση του πρώτου μνημονίου με το Ν. 3845/2010, κατά του οποίου ασκήθηκε αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, η Ολομέλεια του οποίου έκρινε με τη ΣτΕ 668/2012 πως δεν συντρέχει περίπτωση παραβάσεως του άρθρου 28 παρ. 2 Σ (λόγω μη έγκρισης του Μνημονίου με την αυξημένη πλειοψηφία των 180 βουλευτών), καθότι ούτε από τις διατάξεις του ν. 3845/2010 ούτε από το προσαρτημένο σε αυτόν Μνημόνιο Συνεννόησης αναγνωρίζονταν σε όργανα διεθνών οργανισμών αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα.
Νομικά αμέτοχοι μένουν και στην υπό κρίση περίπτωση οι διεθνείς οργανισμοί και ως εκ τούτου η απόλυτη πλειοψηφία των 180 βουλευτών δεν μπορεί να θεωρηθεί υποχρεωτική εκ του Συντάγματος για την κύρωση της συμφωνίας με την Π.Γ.Δ.Μ.
Τι γίνεται όμως με την πλειοψηφία της παρ. 3 του άρθρου 28; Σε ποιες περιπτώσεις προβλέπεται απαραίτητη σύμφωνη γνώμη τουλάχιστον 151 βουλευτών;
Η διάταξη της παρ. 3 ορίζει πως η προαναφερόμενη πλειοψηφία απαιτείται μόνο σε περίπτωση που η χώρα μας προβεί σε περιορισμούς ως προς την άσκηση της εθνικής της κυριαρχίας, εφόσον αυτό υπαγορεύεται από σπουδαίο εθνικό συμφέρον.
Η συγκεκριμένη πλειοψηφία θα μπορούσε όντως να προκαλέσει διχογνωμία ως προς την υποχρεωτικότητά της εν προκειμένω, καθότι ναι μεν δεν υφίσταται περιορισμός της εδαφικής εθνικής κυριαρχίας, υφίσταται όμως, μετά βεβαιότητος, περιορισμός δικαιωμάτων της χώρας μας σε διεθνείς οργανισμούς, όπως π.χ. το δικαίωμα αρνησικυρίας στο ΝΑΤΟ. Ακόμα, όμως και με αυτή την ανάγνωση, η υποχρεωτικότητα της αυξημένης πλειοψηφίας των 151 βουλευτών του άρθρου 28 παρ. 3 καθίσταται αμφίβολη.
Κατά την άποψή μου, λαμβάνοντας υπόψιν τη γραμματική και μόνο διατύπωση των σχετικών διατάξεων, για την υπό κύρωση συμφωνία αρκεί η απόλυτη συμφωνία των παρόντων βουλευτών του άρθρου 67 Σ, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το ¼ του όλου αριθμού των βουλευτών.
Μία τέτοια απλή πλειοψηφία ευνοεί βεβαίως την κυβέρνηση, καθώς ακόμα και σε περίπτωση κατά την οποία ο κυβερνητικός εταίρος (ΑΝ.ΕΛ.) τηρήσει την ήδη ανακοινωμένη απόφασή του και καταψηφίσει τη συμφωνία ή/και υπάρξουν απώλειες από βουλευτές του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ, αρκεί η αποχή από την ψηφοφορία ενός μικρού αριθμού μελών της εθνικής αντιπροσωπείας, προκειμένου να ολοκληρωθεί η πολυσυζητημένη κύρωση αυτής.
Πέραν από το γράμμα του Συντάγματος, όμως, αυτό το οποίο οφείλει να αντιληφθεί η κυβέρνηση, είναι η αναγκαιότητα για ευρύτατη πολιτική αποδοχή της υπογραφείσας συμφωνίας, η οποία θα πρέπει να αποτυπωθεί και κατά τη διαδικασία κύρωσής της από το ελληνικό κοινοβούλιο, διότι σε αντίθετη περίπτωση, η εδραίωση της βιωσιμότητάς της τίθεται εν αμφιβόλω.
* Η κα Κωνσταντία Μ. Νάτσιου είναι δικηγόρος Αθηνών με εξειδίκευση στο Δημόσιο Δίκαιο (LLM) και στη Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας (MSc)
