Του Κώστα Στούπα
Ο φέρελπις "Σουλτάνος” του 21ου αιώνα πιστεύει πως βρισκόμαστε στον 16ο, την εποχή του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, όπου ο διορισμός του γαμπρού του ως θησαυροφύλακα και κάποιου "φερέφωνου” στη διοίκηση του νομισματοκοπείου (Κεντρικής Τράπεζας) θα μπορούσε να δημιουργήσει συνθήκες εμπιστοσύνης, οι οποίες αποτελούν τον θεμέλιο λίθο για την προσέλκυση επενδύσεων και την οικονομική ευημερία.
Η ισοτιμία της τούρκικης λίρας από 5,2 λίρες έναντι του ευρώ στις αρχές του περασμένου Ιουνίου στα τέλη του ίδιου μήνα, μετά τις εκλογές της 24ης Ιουνίου που επικράτησε με 52%, εκτινάχθηκε στις 5,8 λίρες. Προφανώς κάποιοι πίστευαν πως θα συμβεί το αντίθετο...
Μεγαλειώδη νίκη όμως με 75% πέτυχε πριν από λίγους μήνες και ο Βλαδίμηρος Πούτιν έτερος Καππαδόκης του μετώπου αναζωογόνησης ολοκληρωτισμού παγκοσμίως, ως αποτελεσματικότερου τρόπου διακυβέρνησης από το μοντέλο της δυτικής δημοκρατίας που μετά το χρηματοπιστωτικό κραχ του 2008 διέρχεται υπαρξιακή κρίση που μοιάζει με αυτήν της "εμμηνόπαυσης”.
H ισοτιμία του ρωσικού νομίσματος από τα 68 ρούβλια ανά ευρώ πριν τις ρωσικές εκλογές του περασμένου Μαρτίου, αμέσως μετά εκτινάχθηκε στα 78 για να σταθεροποιηθεί στα 74 ρούβλια. Τούτο, παρά το γεγονός πως η τιμή του αργού πετρελαίου από τα 60 δολάρια στις αρχές Μαρτίου κινήθηκε σταθερά προς την περιοχή των 70 δολαρίων το βαρέλι. Η υπανάπτυκτη ρωσική οικονομία βρίσκεται σε πλήρη εξάρτηση από τις διακυμάνσεις της τιμής του πετρελαίου, ενδεχομένως μεγαλύτερη από τα μεσαιωνικά βασίλεια του Κόλπου.
Ο κ. Πούτιν κυβερνά με έναν παρόμοιο με τον κ. Ερντογάν τρόπο όπου η δημοκρατία δεν αποτελεί παρά τη βιτρίνα ενός ολιγαρχικού μοντέλου χωρίς θεσμούς που να ελέγχουν την κορυφή της πυραμίδας της εκτελεστικής εξουσίας από τις αυθαιρεσίες του παρεοκρατισμού. Κυβερνούν, χωρίς ανεξάρτητη Κεντρική Τράπεζα, ανεξάρτητη δικαιοσύνη, αδέσμευτο τύπο, ανταγωνιστική ανοιχτή οικονομία...
Προκειμένου να αντιληφθεί κάποιος το μέγεθος του οικονομικού πλήγματος που έχει δεχθεί η ρωσική οικονομία και κοινωνία σε σύγκριση με την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, αρκεί να λάβει υπόψη πως η Ελλάδα (ο τελευταίος τροχός της Ευρωζώνης με τη μεγαλύτερη διαφθορά και τον μεγαλύτερο κρατικό παρασιτισμό στη Δύση) έχει υποστεί μια μείωση του ΑΕΠ της τάξης του 25% με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η αγοραστική αξία του ρωσικού νοικοκυριού είχε υποστεί μετά το 2010 μια μείωση με βάση την ισοτιμία του ρουβλιού απέναντι στο ευρώ που αγγίζει το 50% αφού από 40 ρούβλια ανά ευρώ στην αρχή της δεκαετίας βρίσκεται σήμερα πάνω από τα 74 ρούβλια με πρόσφατο υψηλό τα 78 ρούβλια ανά ευρώ.
Προκειμένου να αντιληφθούμε καλύτερα την αξία της ανεξαρτησίας των θεσμών στη νομισματική πολιτική και την οικονομία (και κατά συνέπεια και στη δημοκρατική πολιτική οργάνωση) αρκεί να παρατηρήσουμε την αναταραχή που προκάλεσαν την εβδομάδα που πέρασε οι δηλώσεις του προέδρου Τραμπ πως θα προτιμούσε η FED να μην αυξήσει άλλο τα επιτόκια. Οι δηλώσεις εκλήφθησαν από τις αγορές σαν προθέσεις προσβολής της ανεξαρτησίας της ομοσπονδιακής τράπεζας και έπληξαν την ισοτιμία του δολαρίου.
Οι αγορές παρουσιάστηκαν τόσο ευαίσθητες γιατί σταθερά ο πρόεδρος Τραμπ εμφανίζει σημεία θαυμασμού για ολιγαρχικά καθεστώτα και περιφρόνησης για δημοκρατίες με ελεύθερη οικονομία.
Λίγες ώρες αργότερα και λόγω της αναταραχής που προκλήθηκε, ο Υπουργός των Οικονομικών Στίβεν Μνουτσίν βγήκε να καθησυχάσει τις ανησυχίες της οικονομίας.
"Στηρίζω πλήρως την ανεξαρτησία της Fed, όπως και ο πρόεδρος" φέρεται να είπε ο Μνούτσιν στο περιθώριο της Συνόδου της G20 σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών και κεντρικών τραπεζιτών στο Μπουένος Άιρες.
Καθώς η άνοδος του εθνολαϊκισμού στην Ευρώπη συνεχίζει να διατηρεί την ορμή της και θεωρείται ζήτημα χρόνου μετά την Ουγγαρία, την Πολωνία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο να καταλάβει και άλλες χώρες, τα πρώτα πλήγματα που θα δεχτεί αναμένεται να είναι από τα δείγματα δυσπιστίας των αγορών και τον αντίκτυπο που αυτά θα προκαλέσουν στην οικονομία, τα εισοδήματα και την αγοραστική δύναμη.
