είναι εντονότατη, αξιοθαύμαστη και συμφέρουσα για όλες τις πλευρές. Παρ’ όλα αυτά, ούτε κατά διάνοια δεν κατορθώνουν να πείσουν αυτούς που πρέπει να πεισθούν, τις αγορές...
Τα αλλεπάλληλα στραπάτσα σε Χρηματιστήριο Αθηνών (ΧΑ) και Δευτερογενή Αγορά Ομολόγων (Ηλεκτρονική Δευτερογενής Αγορά Τίτλων - ΗΔΑΤ), αποτελούν αδιάψευστες και ακλόνητες μαρτυρίες...
Κατά το υπουργείο Οικονομικών η απαξίωση οποιασδήποτε αξίας φέρει ελληνική ταυτότητα ή σφραγίδα, οφείλεται σ’ ένα δημοσίευμα του Bloomberg, για τη δέσμευση μείωσης των ΝΡΕs (και την αντίστοιχη "εξαέρωση κεφαλαίων" που θα υποστούν. Γελοιωδέστερη δικαιολογία, φυσικά, δεν έχει υπάρξει από τη δεκαετία του 2000. Όταν την ευθύνη για κάθε πτώση της αγοράς είχαν οι "σορτάκηδες" και όχι το "δανεικό φτιασίδωμα" της οικονομίας, που ήταν λιγότερο ανταγωνιστική και από αυτοκίνητο με σκασμένα λάστιχα. Τότε που η οικονομία, ήταν "θωρακισμένη"...
Κατά ορισμένους άλλους, η καταιγίδα που πλήττει τις τελευταίες εβδομάδες τα ελληνικά assets, οφείλεται στο σκάνδαλο του Folli Follie Group, όπου η απίστευτη ολιγωρία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς επέτρεψε τη δημιουργία ενός απίστευτου μπάχαλου νομικών και αγοραίων περιπλοκών. Γεγονός το οποίο είχε σαν συνέπεια, βέβαια, να πληγεί βαρύτατα το όποιο κύρος και η ελάχιστη σοβαρότητα που έχουν απομείνει στη δόλια ελληνική αγορά.
Σε αυτήν την πραγματικότητα, προσθέτουν δε και το απίστευτο ρεζίλεμα της μεγαλύτερης ελληνικής επιχείρησης, της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού Α.Ε. (ΔΕΗ). Η οποία, δημοσιεύοντας τα αποτελέσματα εξαμήνου, παρουσίασε και μία "διόρθωση λάθους" της τάξης μερικών ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΩΝ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ, στα κέρδη του 2017. Το τελικό αποτέλεσμα της περασμένης χρονιάς, από περίπου €300 εκατ. κερδοφόρο, βρέθηκε να είναι περί τα €250 εκατ. ζημιογόνο. Τίποτα το σημαντικό, δηλαδή! Ψιλοπράγματα, βρε αδερφέ! Θα τους ξέφυγαν σε κάποιο από τα λογιστήρια μερικά "σάντουιτς και καφέδες" της ΓΕΝΟΠ (όποιος δεν θυμάται ας κάνει ένα Google "Λαφαζάνης, υπουργός, ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ")...
Για να σοβαρευτούμε όμως, προφανέστατα τα ευτράπελα και επαίσχυντα των λογιστικών καταστάσεων και οικονομικών αποτελεσμάτων της ΦΦΓΚΡΠ και της ΔΕΗ και η ανεύθυνη στάση των ελληνικών εποπτικών αρχών, σαφέστατα έχουν κάποιο βάρος ευθύνης για τα όσα βλέπουμε στα ταμπλό των ελληνικών αγορών.
Αλλά αυτό το βάρος είναι ελάχιστο, συγκρινόμενο με τις ανατριχίλες τρόμου και τα παγωμένα ρίγη αγωνίας που προκαλεί σε οποιονδήποτε διαθέτει στοιχειώδεις γνώσεις λειτουργίας τραπεζών, μια προσεκτική ανάγνωση/ανάλυση των μεγεθών Α’ εξαμήνου 2018, που δημοσίευσαν οι τέσσερις συστημικές τράπεζες.
Κάποιοι (ξένοι κυρίως) μεγάλοι επενδυτές, είχαν διαβλέψει την επίδραση της μείωσης των NPEs και των NPLs στην κεφαλαιακή διάρθρωση των ελληνικών συστημικών τραπεζών. Και είχαν λάβει τις κατάλληλες (δηλ. short) θέσεις.
Εκ του αποτελέσματος (δηλαδή από την εικόνα στο χρηματιστηριακό ταμπλό), είναι φανερό πως η συντριπτική πλειοψηφία των επενδυτών όμως, δεν είχε αντιληφθεί τι συνέβαινε.
Η κεφαλαιακή διάρθρωση των ελληνικών συστημικών τραπεζών, διακρίνεται από μία "ιδιομορφία". Μεγάλο μέρος των εποπτικών κεφαλαίων τους (δηλαδή αυτών που είναι απαραίτητα για να λειτουργούν νόμιμα και με τα βασικά εχέγγυα φερεγγυότητας), αποτελούνται από "Πιστώσεις Διαφοράς Φόρου" (Differed Tax Credits - DTCs), γνωστά και ως "Αναβαλλόμενος Φόρος".
Πρόκειται για νομική διευθέτηση προς κάλυψη των απωλειών κεφαλαίου που υπέστησαν οι τράπεζες, από ενέργειες του κράτους (π.χ. PSI). Με (πολύ) απλά λόγια, οι τράπεζες, σε μέλλοντα χρόνο, θα καλύψουν ένα μέρος των ζημιών που υπέστησαν από τα κρατικά ομόλογα που αγόραζαν τον καιρό της ευδαιμονίας, πληρώνοντας λιγότερο φόρο στα κέρδη που θα παρουσιάσουν σε αυτόν τον μελλοντικό χρόνο!
Κοινώς πρόκειται για χρήματα που θα έχουν υπόσταση και υλική αξία, στο μακρινό μέλλον, εφόσον η τράπεζα παρουσιάσει κέρδη. Σε απλά ελληνικά, μελλοντικά λεφτά από μελλοντικά κέρδη, κοινώς "αέρας". "Αέρας" μιας κάποιας αξίας, αλλά "αέρας". Με την επιπλέον ιδιαιτερότητα ότι το ακριβές ποσό που αντιστοιχεί σε αυτές τις "Πιστώσεις" επηρεάζεται από το εκάστοτε ύψος της φορολογίας που πληρώνει η τράπεζα. Δηλαδή, εάν μειώνεται ο φορολογικός συντελεστής, μειώνεται και το ύψος που υπολογίζονται τα DTCs και άρα οι τράπεζες χρειάζονται επιπλέον κεφάλαια, σε μετρητά κ.λπ.
Αυτός είναι ο νόμος, εφαρμόζεται και στις 4 ελληνικές συστημικές τράπεζες και έχει την πλήρη έγκριση της ΕΚΤ. Συμβαίνει επίσης σε τράπεζες άλλων χωρών που πέρασαν οικονομική κρίση (Ισπανία, Κύπρος κ.λπ.) και όχι μόνο.
Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν θα δημιουργούσε πρόβλημα, αν η ελληνική κυβέρνηση είχε αντιμετωπίσει το πρόβλημα ορθολογικά εξαρχής, τον Νοέμβριο του 2015. Καθαρά για επικοινωνιακούς λόγους όμως, επέλεξε να μην το κάνει. Με αποτέλεσμα στο Α’ εξάμηνο του 2018, όταν οι τράπεζες αύξησαν σημαντικά τις προσπάθειες μείωσης των κόκκινων (μειώθηκαν από περισσότερα των €100 δισ., σε €87 δισ.), ένα μεγάλο μέρος των "ρευστών ή ρευστοποιήσιμών αξιών", τα οποία αποτελούσαν το 50% των κεφαλαίων τους, "καταναλώθηκαν" σε προβλέψεις και διαγραφές.
Πιο συγκεκριμένα, για κάθε €1 "αποχωρούντος" (είτε από πώληση, είτε από πλειστηριασμό, είτε από διαγραφή) προβληματικού δανείου ή ανοίγματος, οι αριθμοί δείχνουν ότι οι τράπεζες χρησιμοποιούσαν €0,39 "ρευστού κεφαλαίου".
Με αποτέλεσμα η κεφαλαιακή τους διάρθρωση, στις 30/06/2018, να αποτελείται κατά 74% από "αναβαλλόμενους φόρους", δηλαδή από "μελλοντικά χρήματα". Ενώ τα πραγματικά, τα άμεσα χρησιμοποιήσιμα κεφάλαια, περιορίστηκαν στο 26%. Τα υπόλοιπα "αέρας με αξία στο μέλλον". Η στήλη είχε κάνει σχετική, περιορισμένη αναφορά, στις 24/09/2018.
Η τόσο άσχημη οικονομική εικόνα του τραπεζικού συστήματος (κατά 60%), με την προσθήκη των ευτράπελων καταστάσεων σε ΦΦΓΚΡΠ και ΔΕΗ (περί το 10%) και η γνωστή κυβερνητική εμμονή για αναβολή των συμφωνηθέντων μεταρρυθμίσεων (40%), είναι οι πραγματικοί λόγοι του "τραπεζικού κραχ" στην γριά Σοφό και την έντονα ανοδική πορεία των επιτοκίων δανεισμού στην ΗΔΑΤ.
Το πραγματικό ζητούμενο όμως, δεν είναι οι αιτίες της καταιγίδας πωλήσεων που μας προέκυψε. Αυτή ήταν αναπόφευκτη από τη στιγμή που η κεφαλαιακή επάρκεια του τραπεζικού συστήματος, βρέθηκε εκεί που βρέθηκε και καταγράφηκε στις καταστάσεις εξαμήνου.
Αυτά που πρέπει να γίνουν (δημιουργία bad bank με τη σωστή διαχειριστική δομή και για όλο το τραπεζικό σύστημα, ακολουθούμενη από υγιή ανακεφαλαιοποίηση μέσω Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου, με ΥΓΙΕΙΣ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥΣ), αφενός για να σταματήσουν οι ξεγυρισμένες καρπαζιές στο ταμπλό και αφετέρου για να μπορέσουν να λειτουργήσουν παραγωγικά για την οικονομία οι τράπεζες, είναι τα ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ σημαντικά.
Αλλά είναι επίσης και εκείνα για τα οποία, κανείς δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται ή, έστω, να συζητά! Ενώ θα έπρεπε να απασχολούν, οποιονδήποτε ζει μέσα στην Ελληνική επικράτεια.
Μια αδιάψευστη πραγματικότητα, η οποία κάνει το μέλλον της ελληνικής οικονομίας, να φαντάζει εξαιρετικά δυσοίωνο...
Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr
