Εδώ και αρκετές ημέρες, έχει ξεσπάσει ένας γενικός χαμός σχετικά με την αγορά των εμβολίων κατά της πανδημίας. Όχι αναίτια...
Οι καθυστερήσεις που υπάρχουν είναι πραγματικά απαράδεκτες και κοστίζουν τεράστια ποσά και υπερπολύτιμο χρόνο. Οφείλονται ξεκάθαρα σε λάθος χειρισμούς του μηχανισμού που σχεδίασε, δρομολόγησε και υλοποίησε την κοινή προμήθεια και πρέπει να ξεπεραστούν πάραυτα.
Η όλη εικόνα είναι κάτι περισσότερο από προφανής, εφόσον αφιερώσει κανείς λίγα λεπτά της ώρας για να διαβάσει τη σύμβαση Ευρωπαϊκής Επιτροπής – AstraZeneca, που δόθηκε στη δημοσιότητα, πριν λίγες ημέρες. Πρόκειται για μνημείο μη σοβαρής αντιμετώπισης ενός κρισιμότατου θέματος. Οι δικηγόροι που την συνέταξαν και εισηγήθηκαν στην Επιτροπή να την υπογράψει, οφείλουν κάποιες πολύ σοβαρές και "δύσκολες" εξηγήσεις κάποια στιγμή, όταν η πανδημία θ’ αποτελεί ανάμνηση...
Οι περισσότερες προβλεπόμενες από τη σύμβαση "δεσμεύσεις" της εταιρείας είναι από ανύπαρκτες έως μη ουσιαστικές, οι παροχές και τα περιθώρια στον ανάδοχο "πλούσια" και "άπλετα". Π.χ. υπάρχει όρος (6.2) ο οποίος προβλέπει ότι, εφόσον υπάρχουν και άλλες, "ανταγωνιστικές" προς αυτήν με την ΕΕ συμφωνίες, οι οποίες εμποδίζουν την "απόδοση της AstraZeneca" (δηλαδή την τήρηση προθεσμιών, ποσοτήτων κ.λπ.), η AstraZeneca δεν θα θεωρηθεί πως αθετεί ή παραβιάζει τη συμφωνία. Παρόμοιου επιπέδου και οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνει η εταιρεία, οι οποίες αναφέρουν συνεχώς και με κάθε ευκαιρία πως αφορούν τις "Βέλτιστες Εύλογες Προσπάθειες" (Best Reasonable Efforts) της εταιρείας!
Όποιος έχει αγοράσει... γκαρσονιέρα στην πλατεία Κολιάτσου, γελάει διαβάζοντας τέτοιου είδους όρους. Απλούστατα διότι, τα τυπικά συμβόλαια αγοραπωλησιών ακινήτων, δεσμεύουν σαφώς περισσότερο και σοβαρότερα τους συμβαλλόμενους. Όμως εδώ δεν συζητάμε για μερικές χιλιάδες ευρώ!
Πρόκειται για συναλλαγή πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων (σύμφωνα με τις σημειώσεις-bookmarks του εγγράφου που δημοσιοποιήθηκε αρχικά, το αντικείμενο φθάνει τα €870 εκατ.)! Για την οποία η AstraZeneca έλαβε προκαταβολή €336 εκατομμυρίων! Με τα 2/3 του ποσού να καταβάλλονται 5 (πέντε) ημέρες μετά την υπογραφή της σύμβασης (7.1)! Προκαταβολή, όχι επιδότηση ή επιχορήγηση! Για "Βέλτιστη Εύλογη Προσπάθεια"! Τριακόσια τριάντα έξι εκατομμύρια ευρώ!
Ούτε στις Μπανανίες της Υποσαχάριας Αφρικής, δεν γίνονται αυτά...
Όλα τα παραπάνω, δεν είναι πάρα ένα μέρος των όσων περιγράφονται στη σύμβαση και δεν υπάρχει περίπτωση να γίνονταν αποδεκτά σε αντίστοιχη συμφωνία ανάμεσα σε ιδιώτες. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επιτραπεί να παραμείνουν αδιευκρίνιστοι οι λόγοι που οδήγησαν στην αποδοχή και υπογραφή μιας τόσο "χαλαρής" και "μη σοβαρής" (για να τεθεί κομψά) σύμβασης.
Το ζητούμενο όμως τώρα, δεν πρέπει να είναι η αναζήτηση ευθυνών. Αυτές μπορούν να βρεθούν (αν υπάρχουν) και να αποδοθούν, όταν τελειώσουμε με το θανατικό που σπέρνει η πανδημία. Όταν καίγεται το σπίτι σου, αυτό που προέχει, είναι να σβήσει η πυρκαγιά. Ο εμπρηστής (εάν υπάρχει) ή εκείνος που προκάλεσε το ατύχημα, μπορούν ν’ αναζητηθούν μετά. Πρέπει, πριν και πρώτα απ’ όλα, να σωθεί το σπίτι. Είναι απόλυτη ανάγκη.
Διότι και ολόκληρο το ευρωπαϊκό σπίτι γενικά αλλά και τα ελληνικά δωμάτια ειδικότερα, θα γίνουν εύκολα παρανάλωμα του πυρός, μέσα στις επόμενες εβδομάδες! Αν δεν βρεθούν εμβόλια για σημαντικά ποσοστά Ευρωπαίων, τα πράγματα θα εξελιχθούν εξαιρετικά άσχημα. Τόσο στο υγειονομικό, όσο και στο οικονομικό πεδίο.
Η ελληνική κυβέρνηση, εάν δεν λάβει εμβόλια αρκετά για τον εμβολιασμό του 45-50% του πληθυσμού έως τα τέλη Μαΐου, καλά θα κάνει να ετοιμάσει τις επιστολές-προσκλήσεις προς το ΔΝΤ και τον ESM και να προειδοποιήσει τους εταίρους σχετικά, από τώρα.
Η ίδια δεν μπορεί να κάνει τίποτε περισσότερο, απ’ όσα έχει κάνει ήδη. Μια καλύτερη υγειονομική διαχείριση, θα μπορούσε σίγουρα να είχε γίνει, αλλά οι διαφορές στον οικονομικό τομέα θα ήταν ελάχιστες και ασήμαντες. Ο τρόπος για να έχουμε μία διαφορετική οικονομική πορεία, θα ήταν εφικτός μόνο εάν οι Έλληνες συμπεριφέρονταν σαν Ταϊβανέζοι, Νοτιοκορεάτες ή Ιάπωνες. Δυστυχώς, επέλεξαν να μην το κάνουν! Οπότε, όσο η χώρα παραμένει στηριγμένη στον τουρισμό, το ποσοστό εμβολιασμένων είναι κάτι περισσότερο από κρίσιμο για την πορεία της οικονομίας. Και δεύτερη συνεχόμενη τουριστική σεζόν όμοια με αυτή του 2020, απλούστατα είναι αδύνατον ν’ αντέξει η Ελληνική οικονομία.
Άραγε πόσο δύσκολο είναι να κατανοητό αυτό; Τόσο από εμάς εδώ στην Ελλάδα, όσο και από τους ανθρώπους της Επιτροπής στις Βρυξέλλες;
Μείνετε υγιείς και ασφαλείς!
Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr
