Πολύπλευρη κριτική στον Frontex

Γιάννης Παλαιολόγος-ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Δεν περιλαμβάνει σαφές συμπέρασμα,

σχετικά με το εάν έγιναν παράνομες επαναπροωθήσεις στα ελληνοτουρκικά θαλάσσια σύνορα με εμπλοκή του Frontex, η τελική έκθεση της ομάδας εργασίας του διοικητικού συμβουλίου του οργανισμού. Ωστόσο, η έκθεση, που παρουσιάζεται σήμερα ενώπιον του διοικητικού συμβουλίου, ασκεί πολύπλευρη κριτική στον Frontex, ειδικά όσον αφορά την παρακολούθηση και την καταγραφή σοβαρών περιστατικών αλλά και την ευρύτερη κουλτούρα του οργανισμού. Η εξέταση των πέντε επίμαχων περιστατικών, συν ενός ακόμα που έχει αναφερθεί στα ΜΜΕ, σημειώνεται, δεν επέτρεψε την πλήρη διαλεύκανσή τους «πέραν πάσης εύλογης αμφιβολίας». Μεταξύ άλλων, δεν ήταν εφικτό να επιβεβαιωθεί ότι οι τουρκικές αρχές δεν ανέλαβαν την ευθύνη για τα σκάφη αφού επέστρεψαν στα τουρκικά χωρικά ύδατα. Επιπλέον, «δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι κανείς τραυματίστηκε, αναφέρθηκε ως αγνοούμενος ή έχασε τη ζωή του σε σύνδεση με αυτά τα περιστατικά». Ωστόσο, όπως σημειώνεται στην έκθεση, η αδυναμία διαλεύκανσης οφείλεται στις «ανεπάρκειες» του συστήματος καταγραφής και παρακολούθησης, το οποίο «υπάρχει ανάγκη να βελτιωθεί». Για συγκεκριμένα περιστατικά, ενώ δεν συμπεραίνεται ότι υπήρξε περίπτωση επαναπροώθησης, η έκθεση εκφράζει σκεπτικισμό για την εκδοχή του ελληνικού Λιμενικού Σώματος. Για παράδειγμα, για το περιστατικό στις 18-19 Απριλίου του 2020, η ελληνική εκδοχή μιλάει για σκάφος το οποίο ρυμουλκήθηκε από το λιμενικό ως το θαλάσσιο σύνορο με την Τουρκία και εκεί μεταφέρθηκαν εκ νέου οι μετανάστες σε αυτό, σε συντονισμό με δύο σκάφη του τουρκικού λιμενικού. Οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρουν ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις (από φωτογραφίες αεροσκάφους παρακολούθησης του Frontex) ούτε για παρουσία τουρκικών σκαφών ούτε για την ύπαρξη μηχανής στο σκάφος των μεταναστών. Η ομάδα εργασίας αναγνωρίζει ότι ο Frontex έχει ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της παρακολούθησης και της καταγραφής σοβαρών περιστατικών, τις οποίες έχει παρουσιάσει στις 10 Φεβρουαρίου. Καλωσορίζει επίσης την επιστολή του επικεφαλής του επιχειρησιακού τμήματος του οργανισμού προς τα κράτη-μέλη σχετικά με τη βελτίωση του μηχανισμού καταγραφής περιστατικών. Σύμφωνα με την έκθεση, διαπιστώθηκε ότι σε οκτώ από τα 13 περιστατικά που εξετάστηκαν, δεν τίθεται ζήτημα παραβίασης της αρχής της μη επαναπροώθησης (μάλιστα έξι από τα οκτώ διασαφηνίστηκε ότι έλαβαν χώρα εντός τουρκικών χωρικών υδάτων). Μιλώντας χθες στην αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (πολιτικών ελευθεριών, δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων), η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ιλβα Γιόχανσον είπε ότι είναι «σημαντικό για την εμπιστοσύνη (στον Frontex) και για τη φήμη του» να υπάρξει πλήρης διαφάνεια για τη συμμετοχή του ή μη σε επαναπροωθήσεις. Σημείωσε μάλιστα ότι «πήρε υπερβολικά πολύ χρόνο» για να ολοκληρωθεί η έκθεση της ομάδας εργασίας (οι καταγγελίες είχαν γίνει τον Οκτώβριο). Ενώπιον της ίδιας επιτροπής, ο εκτελεστικός διευθυντής του Frontex Φαμπρίς Λετζερί δεσμεύθηκε μεταξύ άλλων ότι στο μέλλον, στην καταγραφή σοβαρών περιστατικών ο αξιωματικός θεμελιωδών δικαιωμάτων του οργανισμού θα είναι πλήρως ενήμερος για όλα τα στάδια της διαδικασίας. Αναφέρθηκε επίσης στο άρθρο 46 του κανονισμού του Frontex, βάσει του οποίου ο εκτελεστικός διευθυντής θα διακόπτει οποιαδήποτε επιχείρηση στην οποία λαμβάνουν χώρα παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων, προτείνοντας τη χρήση κλιμακωτών προειδοποιήσεων προς τα εμπλεκόμενα κράτη-μέλη πριν από την ενεργοποίησή του ως μέτρο «ύστατης καταφυγής». Υπενθυμίζεται ότι εκκρεμεί ακόμα έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την εμπλοκή του Frontex σε επαναπροωθήσεις αλλά και της OLAF για ευρύτερες πτυχές της λειτουργίας του οργανισμού. https://www.kathimerini.gr/politics/561285115/polypleyri-kritiki-ston-frontex/