14 Ιουν 2021

Οι φόβοι για την πανδημία και τα επιστημονικά δεδομένα

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ*-14.06.2021-Τους τελευταίους 16 μήνες στη ζωή μας έχουν προστεθεί πολλές καινούργιες λέξεις,
έχουμε όλοι μάθει πολλά καινούργια ονόματα νόσων, συμπτωμάτων, περιέργων συνδρόμων, φαρμάκων, έχουμε όλοι γίνει λίγο ή πολύ λοιμωξιολόγοι, στατιστικολόγοι, παθολόγοι, και σίγουρα φαρμακολόγοι. Ερωτήματα ανακύπτουν συνεχώς, για τον κορωνοϊό, τη νόσο που προκαλεί, τα εμβόλια, την ανοσία, μια καταιγίδα από νέα θέματα που μας προκαλούν δέος, αμφιβολίες και, κυρίως, φόβο. Θα ήταν ενδιαφέρον να κάνει κανείς μια ανασκόπηση όλων των κατά καιρούς φόβων που μας προβλημάτισαν, αλλά θα χρειαζόταν πολύς χώρος γι’ αυτό. Εδώ θα επικεντρωθώ στους φόβους που μας απασχολούν σε αυτήν τη φάση της πανδημίας και στα πραγματικά δεδομένα που υποστηρίζουν αυτούς τους φόβους (ή τους καθιστούν αστήρικτους). Ο φόβος των σοβαρών παρενεργειών των εμβολίων. Ο φόβος αυτός έθρεψε το τέρας των αντιεμβολιαστών για μήνες, αλλά έχει αρχίσει να καταλαγιάζει καθώς -έπειτα από πάνω από ένα δισεκατομμύριο εμβολιασμούς παγκοσμίως και κοντά στα επτά εκατομμύρια στη χώρα μας- τα δεδομένα ασφάλειας είναι συντριπτικά υπέρ των εμβολίων. Ο αρχικός φόβος για επικίνδυνες αλλεργικές αντιδράσεις δεν επιβεβαιώθηκε. Οι σπάνιες περιπτώσεις που προκύπτουν αντιμετωπίζονται εύκολα και είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έχει καταγραφεί κανένας θάνατος παγκοσμίως από αλλεργική αντίδραση σε εμβόλιο. Επίσης, οι ελάχιστες περιπτώσεις όπου συγκεκριμένα εμβόλια προκαλούν ένα δυνητικά επικίνδυνο σπάνιο θρομβωτικό σύνδρομο, ή ήπια περικαρδίτιδα, εντοπίζονται σε συγκεκριμένες υποομάδες του πληθυσμού. Μέσα από μια διαδικασία εξατομίκευσης του εμβολιασμού (βλ. σχετικό άρθρο μου στην «Καθημερινή» της 25ης Απριλίου 2021) αυτό το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί με την εφαρμογή της καθοδηγούμενης από την ιατρική κοινότητα εξατομικευμένης επιλογής με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και τα ατομικά χαρακτηριστικά του κάθε ατόμου. Είναι θέμα χρόνου η προσέγγιση αυτή να επικρατήσει τελικά και να αποτελέσει τη στάνταρ διαδικασία για τους εμβολιασμούς στο μέλλον, εμπλουτιζόμενη συνεχώς με τα νεότερα στοιχεία για κάθε εμβόλιο. Ο φόβος των μεταλλάξεων. Είναι ένας φόβος που κυρίως ταλαιπωρεί τους απλούς ανθρώπους και λιγότερο τους βιοεπιστήμονες, οι οποίοι γνωρίζουν ότι είναι πολύ δύσκολο μέσω μεταλλάξεων να τροποποιηθεί τόσο δραστικά ο ιός ώστε να μην αντιμετωπίζεται από τη φυσική ανοσία ή την επίκτητη ανοσία που μας παρέχουν τα εμβόλια. Μπορεί να γίνεται πιο ικανός να μπαίνει στα κύτταρά μας (όπως έχει συμβεί με μεταλλαγμένα στελέχη, όπως π.χ. το βρετανικό ή το ινδικό), αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να προκαλεί και σοβαρή νόσο. Οι μέχρι τώρα ενδείξεις συνηγορούν ότι, ακόμα και αν μολύνονται, τα άτομα σε κατάσταση φυσικής ή επίκτητης ανοσίας δεν νοσούν σοβαρά. Καθησυχαστικό είναι επίσης το γεγονός ότι οι κατασκευαστές εμβολίων έχουν καταστήσει σαφές ότι οι νέες τεχνολογίες παρασκευής εμβολίων (ιδιαίτερα η mRNA τεχνολογία) τους δίνουν τη δυνατότητα ταχύτατης προσαρμογής και παραγωγής μέσα σε λίγες εβδομάδες βελτιωμένων εκδόσεων των εμβολίων που να καλύπτουν τις επικίνδυνες μεταλλάξεις. Ο φόβος ενός επόμενου κύματος της πανδημίας. Εντονος είναι ο προβληματισμός αν θα προκύψει, ποτέ να το περιμένουμε, πόσο έντονο θα είναι. Αυτή η διάσταση της πανδημίας θα έπρεπε να μας φοβίζει λιγότερο από όλες, καθώς εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από εμάς, είναι κυριολεκτικά στα… μπράτσα μας. Υπάρχει μια αντίστροφη σχέση ανάμεσα στην πιθανότητα τέταρτου κύματος και αριθμού εμβολιασμένων. Κάθε άτομο που εμβολιάζεται, προσθέτει ένα λιθαράκι στο τείχος της ανοσίας. Δεν προστατεύει έτσι μόνο τη ζωή και την υγεία του, αλλά και τη δουλειά, την εκπαίδευση, την κοινωνική ζωή του. Οσο οι εμβολιασμοί επεκτείνονται τόσο απομακρύνεται ο κίνδυνος ενός τέταρτου κύματος. Ηδη, με περίπου 25% πλήρως εμβολιασμένους στη χώρα μας, η θετική επίδραση των εμβολιασμών είναι σαφής. Ενώ οι κοινωνικές δραστηριότητες βαθμιαία απελευθερώνονται, τα κρούσματα μειώνονται, και αυτό αποκλειστικά χάρη στους εμβολιασμούς. Αν καταφέρουμε να φτάσουμε σε ένα ποσοστό 50%-60% μέσα στο καλοκαίρι, θα είμαστε ασφαλείς. Ακόμα και αν -λόγω μεταλλαγμένων και πιο μεταδοτικών στελεχών του ιού- σε κάποια φάση έχουμε μια αύξηση θετικών κρουσμάτων, αυτό δεν θα συνοδεύεται από ανησυχητική αύξηση νοσηλειών και θανάτων. Μόνον οι μη εμβολιασμένοι θα πρέπει να ανησυχούν. Υπάρχουν τέλος και οι δύο συναφείς φόβοι του υποχρεωτικού εμβολιασμού και του εμβολιασμού των παιδιών, που στην ακραία τους έκφανση συντίθενται στον μέγα φόβο του υποχρεωτικού εμβολιασμού των παιδιών. Αυτό όμως δεν είναι στο μυαλό κανενός και ούτε πρόκειται να εφαρμοστεί. Ο εμβολιασμός των εφήβων και των νέων θα διευκολύνει την αποκατάσταση της διά ζώσης εκπαιδευτικής διαδικασίας, θα συμβάλει στο χτίσιμο της συλλογικής ανοσίας και θα παρέχει προστασία από τη σπάνια (αλλά υπαρκτή) πιθανότητα να νοσήσει το νέο άτομο σοβαρά από COVID-19. Μπορεί να φαίνεται ακόμα μακρινή προοπτική, αλλά στην πραγματικότητα είμαστε πολύ κοντά στο να ξεπεράσουμε οριστικά την πανδημία. Αρκεί να ξεπεράσουμε τους φόβους μας και να συνεχίσουμε ως κοινωνία να κάνουμε ακόμα πιο μαζικά και αποφασιστικά αυτό που έχουμε τόσο καλά δρομολογήσει. Να συνεχίσουμε να πολεμάμε τον αόρατο εχθρό με το όπλο που μας έχει χαρίσει η επιστήμη. Τα εμβόλια. Χωρίς φόβο. Χωρίς δισταγμούς. Με πίστη στην επιστήμη, την κοινή μας παγκόσμια επένδυση που για ακόμα μία φορά αποδίδει καρπούς. * Ο κ. Ευάγγελος Μανωλόπουλος είναι καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Ιατρικό Τμήμα του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας. https://www.kathimerini.gr/society/561397711/oi-fovoi-gia-tin-pandimia-kai-ta-epistimonika-dedomena/
 
Copyright © 2015 Taxalia Blog - Θεσσαλονίκη