Την προηγούμενη φορά που ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας ασχολήθηκε με τα γλυπτά, είχε πει στην τότε πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας Τερέζα Μέι «η φυσική θέση των μαρμάρων του Παρθενώνα είναι εκεί όπου χτίστηκαν». Σαν να ήταν τούβλα ή κεραμίδια. Είχε επικριθεί δριμύτατα γι’ αυτό, ίσως όμως να μην το πήρε στα σοβαρά, ή ίσως και να μην τον ενδιέφερε.
Έτσι, η νέα εκπρόσωπος του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης Πόπη Τσαπανίδου, αναφέρθηκε σε χθεσινή δήλωσή της στο τότε ατόπημα σαν να ήταν κατόρθωμα.
«Η επανένωση των γλυπτών του Παρθενώνα, είναι μια υπόθεση που ενώνει όλους τους Έλληνες, πάνω από κομματικές ταμπέλες» δήλωσε η εκπρόσωπος. «Ο αγώνας για την επίτευξη αυτού του στόχου, είναι εθνικός και διαρκεί δεκαετίες.
Οι ανησυχίες του αρχηγού της αντιπολίτευσης, είναι εύλογες, καθώς προκύπτουν μετά από σειρά δημοσιευμάτων στον βρετανικό Τύπο που μιλάνε για δανεισμό και ανταλλαγή των γλυπτών, αλλά και δημοσιευμάτων στον ελληνικό Τύπο που κάνουν λόγο για υβριδική λύση.
Η κυβέρνηση, λοιπόν, οφείλει να εξηγήσει στον ελληνικό λαό τι σημαίνει και τι συνιστά υβριδική λύση και να ενημερώσει τις πολιτικές δυνάμεις για την πορεία των διαπραγματεύσεων.
Η υπουργός Πολιτισμού, κ. Μενδώνη, η οποία επιχειρεί με αιχμές να μετατρέψει ένα τόσο κρίσιμο θέμα, σε πεδίο κομματικής αντιπαράθεσης, ας μην ξεχνά ότι το 2018 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ άνοιξε ο δρόμος για τη μετέπειτα θετική απόφαση της UNESCO, με την υιοθέτηση σύστασης που αναγνώριζε ρητά την ηθική, πολιτιστική και νομική διάσταση της επανένωσης των γλυπτών.
Τα γλυπτά του Παρθενώνα, είναι εθνικής αλλά και οικουμενικής σημασίας υπόθεση. Μέχρι σήμερα καμιά κυβέρνηση δεν την εργαλειοποίησε, δεν προσπάθησε να αποκομίσει πρόσκαιρα μικροπολιτικά οφέλη μιας προεκλογικής επικοινωνίας, Ας μην υποπέσει σ’ αυτό το ατόπημα η κυβέρνηση Μητσοτάκη.»
Αναλύοντας την είδηση θα δούμε πως, δυστυχώς, η συζήτηση Τερέζας Μέι- Αλέξη Τσίπρα το 2018, ούτε το ζήτημα άνοιξε, (το οποίο είναι ανοιχτό από τα χρόνια της Μελίνας Μερκούρη» ούτε και έπαιξε κανένα ρόλο στην απόφαση της UNESCO τον Σεπτέμβριο του 2021. Άλλο τα κράτη και άλλο οι επιτροπές του διεθνούς οργανισμού. Η πολιτιστική οργάνωση του ΟΗΕ δεν εμπνέεται από κούφιες αιτήσεις. Απαιτείται σκληρή δουλειά, όπως κάναμε το 2021 και συνεχίζουμε τώρα, με επαφές, διαβουλεύσεις, συζητήσεις και ψάχνοντας συμμαχίες σε τρίτα κράτη.
Η φυσική θέση των μαρμάρων του Παρθενώνα δεν είναι, λοιπόν, «εκεί όπου χτίστηκαν» καθώς παρθενώνεια γλυπτά δεν χτίστηκαν ως τούβλα ή πλάκες μαρμάρου, αλλά αποτελούν μέρος του γλυπτού διακόσμου του κορυφαίου μνημείου της αρχαιότητας. Αυτό ως μηχανικός τουλάχιστον, θα έπρεπε να το γνωρίζει και να μη χρησιμοποιεί τη λέξη «χτίστηκαν» για γλυπτά, σαν να επρόκειτο για τσιμέντα. Με μια έννοια ίσως να «χτίστηκαν» οι λίθοι της ζωφόρου, αλλά σε καμία περίπτωση οι μετόπες και τα αετώματα. Προφανώς όμως ο κ. Τσίπρας είχε ενημερωθεί μόνο για τη ζωφόρο, και άλλωστε αυτήν ανέφερε.
Κατά τη χθεσινή συνάντηση με το προεδρείο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, είπε πως η κυβέρνηση πρέπει να ενημερώσει «τα θεσμικά όργανα της κοινωνίας των αρχαιολόγων» διαπράττοντας ακόμη ένα σφάλμα. Θεσμικά όργανα των αρχαιολόγων είναι το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, τα άλλα συμβούλια, όργανα και επιτροπές των Πανεπιστημίων, αλλά δεν είναι οι συνδικαλιστικοί φορείς. Ισως μονάχα στην κοινωνία του «σοσιαλισμού», την οποία οραματίζεται.
Γενικώς ο ΣΥΡΙΖΑ κάθε άλλο παρά καλή δουλειά έκανε με τα Γλυπτά του Παρθενώνα.. Θυμίζουμε πως η Λυδία Κονιόρδου, ως υπουργός, είχε κατηγορήσει ως προς τα μάρμαρα του Παρθενώνα όχι τη Μεγάλη Βρετανία, η οποία έφερε και φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τη μη επιστροφή τους, αλλά τις προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις. Σε εξωφρενικές δηλώσεις της, η κα Κονιόρδου στη Νέα Υόρκη, όπου βρισκόταν για επαγγελματικό ταξίδι είχε τονίσει πως υπάρχει «μια καινούρια κινητοποίηση στο θέμα αυτό, πως η πρόταξη της νομικής πλευράς από τις προηγούμενες κυβερνήσεις ήταν βασική αιτία της άρνησης της βρετανικής πλευράς και πως τώρα μέσω της διπλωματικής οδού αποκαθίσταται σταδιακά ένα κλίμα κοινής εμπιστοσύνης.»
Θα μπορούσαμε να πούμε πως πρόκειται για άγνοια, αν το θέμα δεν ήταν τόσο λεπτό και τόσο σημαντικό, και αν μέχρι τώρα όλες οι κυβερνήσεις (πλην ΣΥΡΙΖΑ) δεν το είχαν χειριστεί σε κλίμα εθνικής συναίνεσης και συνεννόησης. Πριν από όλα, οι προηγούμενες κυβερνήσεις, και συγκεκριμένα η κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Αντώνη Σαμαρά την οποία υπονοεί αλλά δεν κατονομάζει, ουδέποτε είχε προτάξει τη νομική πλευρά. Είχε αναθέσει σε δικηγορικό γραφείο του Λονδίνου, με το οποίο συνεργάστηκε και ο τέως πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης για την επανένωση των γλυπτών του Παρθενώνα, να διερευνήσει τη δυνατότητα νομικής διεκδίκησης. Δεν είχε προβεί σε καμία άλλη ενέργεια, ενώ συνέχιζε σταθερά την προσπάθεια πολιτιστικής και πολιτικής διπλωματίας μέσω φορέων όπως η UNESCO.
Η αντιστροφή της εικόνας ήταν ατόπημα. Διότι δεν είναι δυνατόν Ελληνίδα υπουργός να αποσείει τις τεράστιες και μοναδικές ευθύνες μιας κυβέρνησης άλλου κράτους, που κατακρατά εν γνώσει του κλεμμένες αρχαιότητες. Δεν μπορεί να αθωώνει τους Βρετανούς και να ενοχοποιεί Ελληνες για καταφανείς μικροπολιτικούς σκοπούς. (Αν μιλάμε για μικροκομματικές ενέργειες, αυτές είναι!)
Ο κατάλογος των αποτυχιών δεν τελειώνει εκεί. Οι δηλώσεις Κονιόρδου έγιναν το 2017. Δύο χρόνια πριν, ο τότε υπουργός Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς, είχε εμφανιστεί να υποχωρεί από τη νομική διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα, εκτιμώντας ότι είναι ελάχιστες οι πιθανότητες επιστροφής τους στη χώρα μας. Αυτά, την ώρα που η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθετούσε ελληνική πρωτοβουλία σχετικά με την «Επιστροφή ή Απόδοση Πολιτιστικών Αγαθών στις χώρες προέλευσης», η οποία περιλάμβανε και ρητή αναφορά στην επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Η αποδοχή της πρότασης ήταν ευρύτατη, καθώς συγκηδεμονεύτηκε από συνολικά 74 κράτη, μεταξύ των οποίων και πολλά κράτη- μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σημαντικός αριθμός κρατών της Λατινικής Αμερικής, καθώς και αρκετά αραβικά και αφρικανικά κράτη.
Η Απόφαση, ζητείται από την αντιπροσωπεία της χώρας μας στα Ηνωμένα Έθνη ανά τριετία και διαμορφώνεται σε συνεργασία με το ΥΠΕΞ. Ωστόσο, το 2015 το ΥΠΕΞ πίεζε και το ΥΠΠΟ σήκωνε τα χέρια ψηλά για τη διεκδίκησή τους!
Αφήστε που ο κ. Μπαλτάς στη Βουλή τα είχε πει «Ελγίνεια». Η δήλωσή του είχε γίνει κατά τη συζήτηση, στην επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, νομοσχεδίου σχετικού με την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών, που έχουν απομακρυνθεί παράνομα από το έδαφος κράτους-μέλους της ΕΕ. Μόλις είχαμε κερδίσει την Απόφαση στον ΟΗΕ κι εκείνος έλεγε πως δεν θα πάρουμε ποτέ τα «Ελγίνεια»!
Όσο για την πρόταση που προκύπτει από τον ΣΥΡΙΖΑ και τους συν αυτώ, η οποία θέλει διακομματική ή άλλη επιτροπή (εμπειρογνωμόνων ας πούμε) να παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις με τη Μεγάλη Βρετανία επί του θέματος, μόνο για γέλια είναι. Ποτέ, καμία μεγάλη συμφωνία, δεν έγινε με ανοιγμένα δημόσια όλα τα χαρτιά.
Ούτε από πολιτιστική διπλωματία γνωρίζουν. Γενικώς, μάλλον έχουν πλήρη άγνοια και πλήρη άρνηση να επιστραφούν τα γλυπτά μας τώρα. Ικανοί, φοβούμαι, να αντιδράσουν εάν και εφόσον κάτι τέτοιο γίνει πριν από τις εκλογές. Είναι αυτό εθνική στάση;
ΑΠΕ
Αγγελική Κώττη
