Σε απόγνωση ο Nouriel Roubini…
Ολοταχώς προς ένα «θανατηφόρο τρίγωνο Βερμούδων» οδεύουν οι οικονομίες όσο και οι αγορές, που θα πρέπει να προετοιμάζονται για μια κρίση τύπου 2008, σύμφωνα με όσα αναφέρει σε συνέντευξή του στο «Forward Thinking» του McKinsey Global Institute ο Nouriel Roubini.
Όντως σε απόγνωση με όσα βλέπει να διαδραματίζονται τον τελευταίο καιρό, ο κορυφαίος οικονομολόγος προειδοποίησε ότι οι οικονομίες κινδυνεύουν με νέα κρίση, καθώς οι κεντρικοί τραπεζίτες συνεχίζουν τη νομισματική σύσφιξη, αυξάνοντας τα επιτόκια…
Υπενθυμίζεται πως την Τετάρτη 22 Μαρτίου οι Αμερικανοί policy makers, ακολουθώντας κατά πόδας του Ευρωπαίους, αύξησαν τα επιτόκια κατά 0,25%, στο εύρος του 4,75% – 5%, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό.
«Αυτό σηματοδοτεί έναν από τους πιο επιθετικούς κύκλους σύσφιξης στην ιστορία της Fed και θα μπορούσε να θέσει την οικονομία κάτω από τρία διαφορετικά είδη πίεσης» προειδοποίησε ο Roubini.
Tρία διαφορετικά είδη πίεσης
Πρώτον, τα υψηλά επιτόκια θα μπορούσαν εύκολα να ρίξουν την οικονομία σε ύφεση, η οποία θα μειώσει το εισόδημα για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Δεύτερον, τα υψηλά επιτόκια σημαίνουν ότι οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος δανεισμού και μειώνουν τη ρευστότητα, γεγονός που επιβαρύνει τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων.
Πέρυσι, οι αμερικανικές μετοχές σημείωσαν βουτιά 20% εν μέσω των αυξήσεων των επιτοκίων της Fed, με προειδοποιήσεις από τους αναλυτές της αγοράς για ακόμη πιο απότομη πτώση των μετοχών φέτος.
Τέλος, τα υψηλά επιτόκια πιέζουν το βουνό τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου του χρέους, που συγκεντρώθηκε στα χρόνια των χαμηλών επιτοκίων, είπε ο Ρουμπίνι.
Έδειξε δε τα χρεοκοπημένα «ζόμπι», τα οποία αφορούν νοικοκυριά, εταιρείες και κυβερνήσεις.
«Είναι σαν ένα τρίγωνο των Βερμούδων.
Δέχεσαι πλήγμα στο εισόδημά σου, στις αξίες των περιουσιακών σου στοιχείων και μετά στη χρηματοδότηση των υποχρεώσεών σου.
Τα χρέη γίνονται επαχθή…
Και μετά καταλήγεις σε μια κατάσταση δυσφορίας – ειδικά αν είσαι νοικοκυριό με υψηλή μόχλευση.
Και όταν πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους προβλήματα, τότε έχετε μια συστημική κρίση χρέους όπως το 2008» προειδοποίησε.
Ο Roubini, ένας από τους ειδικούς που είχαν προβλέψει την κρίση των ενυπόθηκων δανείων το 2008, έχει κρούσει επανειλημμένα τον κώδωνα του κινδύνου για μια άλλη κρίση που θα χτυπήσει τις οικονομίες.
Το σενάριο που «βλέπει» συνδυάζει τις χειρότερες πτυχές του στασιμοπληθωρισμού τύπου δεκαετίας του ’70, της κρίσης του 2008, τον επίμονο πληθωρισμό και τα αυξανόμενα επίπεδα χρέους που βαρύνουν την οικονομική ανάπτυξη.
Αυτός και άλλοι κορυφαίοι οικονομολόγοι επέκριναν το επιθετικό καθεστώς αύξησης των επιτοκίων της Fed τον περασμένο χρόνο, ενώ ορισμένοι ειδικοί κάλεσαν τους κεντρικούς τραπεζίτες να σταματήσουν να αυξάνουν τα επιτόκια από φόβο μήπως «σπάσει» κάτι στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Τα σημάδια πίεσης αυξάνονται, με πιο πρόσφατη την αποτυχία της Silicon Valley Bank.
Ωστόσο, η νομισματική χαλάρωση θα μπορούσε να πανικοβάλει τους επενδυτές και να οδηγήσει σε αναζωπύρωση του πληθωρισμού, πράγμα που σημαίνει ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες είναι ανίσχυροι ό,τι κι αν κάνουν με τα επιτόκια, είπε ο Roubini.
Παραμένουν οι ανησυχίες στις τράπεζες
Οι αγορές είναι νευρικές μετά την κατάρρευση της SVB την περασμένη Παρασκευή, στη μεγαλύτερη τραπεζική χρεοκοπία από το 2008.
Οι αμερικανικές υπηρεσίες προσπάθησαν να περιορίσουν τη ζημιά, αλλά οι τιμές των μετοχών των τραπεζών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού δέχθηκαν πλήγμα, με την επί μακρόν προβληματική Credit Suisse να βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο, προκαλώντας μια σωτήρια παρέμβαση από την Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας.
Ο Roubini προσπάθησε να βρει την καρδιά του προβλήματος.
Η SVB είχε δημιουργήσει ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο ομολόγων ενώ τα επιτόκια ήταν σχεδόν μηδενικά, αλλά η αξία αυτών των ομολόγων έπεσε όταν τα επιτόκια αυξήθηκαν και το νεοεκδιδόμενο χρέος έγινε πολύ πιο ελκυστικό για τους επενδυτές.
Τα παλιά ομόλογα άρχισαν να αντιπροσωπεύουν “μη πραγματοποιηθείσες ζημίες”.
Όταν τα προβλήματα στον τεχνολογικό τομέα ώθησαν τους καταθέτες της SVB να αρχίσουν να κάνουν μεγάλες αναλήψεις, η τράπεζα αναγκάστηκε να πουλήσει το χαρτοφυλάκιο ομολόγων της σε μια δυσμενή αγορά.
Αυτές οι “μη πραγματοποιημένες ζημίες” πραγματοποιήθηκαν εν τέλει και η SVB υπέστη ζημία 1,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, οδηγώντας τελικά στην κατάρρευση της.
Θα είχαμε ντόμινο…
Οποιοδήποτε άλλο σοκ θα μπορούσε να έχει παρόμοιο φαινόμενο ντόμινο, προειδοποίησε ο Roubini.
“Τα επίσημα στοιχεία της FDIC [U.S. Federal Deposit Insurance Corporation] έλεγαν ότι υπάρχουν 620 δισεκατομμύρια δολάρια μη πραγματοποιημένων ζημιών από τίτλους και το κεφάλαιο των τραπεζών στις ΗΠΑ είναι 2,2 τρισεκατομμύρια δολάρια, οπότε η μέση αμερικανική τράπεζα έχει περίπου το ένα τρίτο του κεφαλαίου της πρώτης βαθμίδας σε κίνδυνο”, δήλωσε στο POLITICO, αναφερόμενος σε μια μέτρηση που δείχνει πόσο εύκολα μια τράπεζα μπορεί να απορροφήσει ζημίες στα οικονομικά της.
Στην Ευρώπη, οι μη πραγματοποιημένες απώλειες στα χαρτοφυλάκια ομολόγων θα μπορούσαν να είναι πολύ σοβαρότερες, δήλωσε ο Roubini.
Η Ευρώπη, και συγκεκριμένα η Ελβετία, ήταν από τα πρώτα μέρη στον κόσμο που προχώρησαν στην εφαρμογή αρνητικών επιτοκίων, πράγμα που σημαίνει ότι η ευαισθησία των τοπικών χαρτοφυλακίων ομολόγων στην αύξηση των επιτοκίων ήταν πιθανό να είναι πολύ μεγαλύτερη.
Η κερδοφορία των τραπεζών στην ήπειρο ήταν επίσης πολύ χαμηλότερη, επιβαρύνοντας περαιτέρω τα κεφαλαιακά αποθέματα και, κατ’ επέκταση, την αξία των τραπεζικών μετοχών.
Μια σημαντική έκθεση στον κίνδυνο
Μια μη πραγματοποιηθείσα ζημία είναι ένα είδος κατάστασης limbo για ένα χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο, όπου μπορεί να αξίζει είτε ακριβώς όσα πληρώσατε γι’ αυτό συν τους τόκους, είτε πολύ λιγότερο αν αναγκαστείτε να το πουλήσετε πριν από την ημερομηνία λήξης του.
Φανταστείτε ότι πήρατε ένα δάνειο για να ξεκινήσετε μια επιχείρηση, χρησιμοποιώντας το σπίτι σας ως εγγύηση.
Αν η αγορά ακινήτων πέσει στο μισό, δεν πειράζει: μπορείτε να συνεχίσετε να πληρώνετε τις δόσεις και εξακολουθείτε να έχετε το σπίτι σας.
Αλλά τώρα φανταστείτε ότι ο επιχειρηματικός κύκλος στρέφεται εναντίον σας και πρέπει να πουλήσετε το σπίτι.
Ξαφνικά, δεν αρκεί για να καλύψετε τις υποχρεώσεις σας και πτωχεύετε.
Σε αυτή την περίπτωση, η εξασφάλιση είναι τα ομόλογα και η αξία τους έχει μειωθεί κατακόρυφα τον τελευταίο χρόνο, καθώς οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον δυτικό κόσμο έχουν αυξήσει επιθετικά τα επιτόκια.
Ως εκ τούτου, λέει ο Roubini, τα ομόλογα των τραπεζών δεν θα είχαν αρκετή αξία για να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους αν έπρεπε να προβούν σε μια γρήγορη πώληση.
Αποτυχία των αρχών
Αυτό σημαίνει ότι οποιοδήποτε σοκ θα μπορούσε να προκαλέσει μια πλήρη τραπεζική κρίση – αυτό ακριβώς που οι μεταρρυθμίσεις μετά το 2008 είχαν ως στόχο να αποτρέψουν.
Από ρυθμιστικής πλευράς, ο Roubini δήλωσε ότι το σύστημα ήταν τυφλό στη σοβαρότητα του ζητήματος επειδή οι τράπεζες, σε αντίθεση με άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα – και παρά τις ρυθμίσεις για την κρίση – δεν υποχρεώθηκαν ποτέ να αποτιμήσουν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία στην παρούσα αξία τους, γνωστή ως λογιστική “mark-to-market”.
Αυτό, σημείωσε, ήταν μια μεγάλη ρυθμιστική αποτυχία.
“Υπάρχουν 20 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο από τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα στο σύστημα αυτή τη στιγμή, οπότε αυτές οι απώλειες κατά κάποιο τρόπο αναδύονται επειδή οι τράπεζες δεν χρειάζεται να τα αποτιμήσουν στην αγορά”, είπε.
Βέβαια, ο οίκος αξιολόγησης S&P Global αντιτάχθηκε σήμερα στην αφήγηση του Roubini, λέγοντας ότι θεωρεί τους κινδύνους από μη πραγματοποιημένες ζημίες διαχειρίσιμους σε αυτό το στάδιο για τις τράπεζες που αξιολογεί.
Ο Dr. Doom έχει ξανακάνει λάθος: έχει προβλέψει πολλές καταστροφές που δεν συνέβησαν, καθώς και αυτή που συνέβη.
Η επόμενη μεγάλη αναταραχή στην παγκόσμια οικονομία θα δείξει αν οι ρυθμιστικές αρχές θα έπρεπε να τον είχαν ακούσει αυτή τη φορά.
www.bankingnews.gr
