Γράφει ο
Ιωάννης Ιντζές*
Είναι χρήσιμο για όσους ασχολούνται με την εξέλιξη των εθνικών μας θεμάτων, είτε λόγω επαγγέλματος (πχ στρατιωτικοί, δημοσιογράφοι) είτε λόγω πολιτικής, να μελετούν τις αναλύσεις των
λεγόμενων δεξαμενών σκέψης «think tank» στις οποίες συμμετέχουν εξιδεικευμένοι επιστήμονες. Είναι όμως απορίας άξιο πώς ένα Ίδρυμα όπως το ΕΛΙΑΜΕΠ φτάνει να αναπτύσσει πρωτόγνωρες θεωρίες, οι οποίες δεν έχουν καμία ρεαλιστική προσέγγιση και απλώς δημιουργούν ένα θολό κλίμα, ή το χειρότερο δίνουν κατεύθυνση στο τί θα ακολουθήσει.Σε μία έκθεση που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του (άραγε γιατί μόνο στα αγγλικά;) και με τίτλο «Προς μια διαφορετική προσέγγιση των ελληνοτουρκικών σχέσεων: Η λογική του αμοιβαίου οφέλους με έμφαση στην περιβαλλοντική διάσταση» αναφέρονται πολλά πρωτόγνωρα και παράδοξα, αλλά σίγουρα ανθελληνικά. Ας δούμε μερικά σημεία.
Αρχικά αναφέρεται ότι στον συνεχιζόμενο ανταγωνισμό των ελληνοτουρκικών σχέσεων «η Ελλάδα εμμένει προβάλλοντας μαξιμαλιστικές αξιώσεις αμφίβολης νομιμότητας σε ζώνες κυριαρχίας». Ως παραδείγματα τέτοιων αξιώσεων αναφέρονται ο καθορισμός εθνικού εναέριου χώρου τέσσερα μίλια πέρα από τη χωρική μας θάλασσα και η οριοθέτηση μονομερώς της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο, παρά την περιορισμένη απόσταση μεταξύ ελληνικών και τουρκικών ακτών. Αυτό είναι μία μάλλον πρωτοφανής κατηγορία για την Ελλάδα, αφού για ένα πράγμα που μπορεί να κατηγορηθεί η Κυβέρνηση είναι ότι δεν ασκεί τα νόμιμα κυριαρχικά δικαιώματά της και προβαίνει σε συνεχείς παραχωρήσεις στην Τουρκία, αλλά και σε άλλους γείτονες. Ο μαξιμαλισμός σίγουρα ισχύει για την Τουρκία, κυρίως επί διακυβερνήσεως Ερντογάν με πολλά παραδείγματα (γαλάζια πατρίδα, πατρίδα των αιθέρων κλπ).
Στην συνέχεια της ανάλυσης καλείται η Ελλάδα να προβεί σε μία παραγωγική συζήτηση για διάφορα ζητήματα που έχουν τραυματίσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με απαραίτητο όμως προαπαιτούμενο «να παραμερίσουμε όλα όσα έχουν δηλητηριάσει τις διμερείς σχέσεις και όλα όσα έχουν απειλήσει την ειρήνη και την ασφάλεια, καθιστώντας τη χρήση των φυσικών πόρων αναποτελεσματική και θέτοντας σε κίνδυνο την ευημερία των πολιτών τους».
Δηλαδή να ξεχάσουμε την τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο, το Casus Belli, την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού, τις συνεχείς παραβιάσεις και υπερπτήσεις στο Αιγαίο, την προσπάθεια χειραγώγησης και ελέγχου της μουσουλμανικής μειονότητας στην Θράκη, τις παρενοχλήσεις των ερευνητικών σκαφών στην Κύπρο, την απαγόρευση ελλιμενισμού πλοίων της Κύπρου σε Τουρκικά λιμάνια και τόσο άλλα. Και να δούμε πως θα εκμεταλλευτούμε τους φυσικούς μας πόρους. Αλήθεια ποιους πόρους; Αυτούς που έχει το Αιγαίο;
Στη συνέχεια αναφέρεται με ειρωνικό τρόπο στην «επίκληση των εθνικών δικαιωμάτων από την πλευρά των αυτοαποκαλούμενων υπερασπιστών της εθνικής αλήθειας που μόνο αρνητικές συνέπειες έχει», ενώ θεωρεί ότι «η διατήρηση διαφόρων εθνικών μύθων και στις δύο χώρες έχουν εκτροχιάσει κάθε προσπάθεια σε ουσιαστικό διάλογο που θα μπορούσε να οδηγήσει τα δύο έθνη να διευθετήσουν τις διαφορές τους βάση αμοιβαίου οφέλους».
Άραγε σε ποιους υπερασπιστές της εθνικής αλήθειας αναφέρεται; Είναι όσοι τολμούν και εκφράζουν προβληματισμό σε όσα ανήκουστα ακούγονται από υπευθύνους φορείς της πατρίδας μας, στην προσπάθειά τους επιβάλουν τετελεσμένα που είναι ενάντια στα εθνικά μας δίκαια; Είναι όσοι δεν ρίχνουν δάφνες στις εμφανίσεις του Π/Θ; Και ποιος είναι ο δικός μας εθνικός μύθος; Να μας το πουν για να το γνωρίζουμε. Μήπως ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου είναι μονομερές και αναφαίρετο δικαίωμα κάθε χώρας, το οποίο η Ελλάδα θα έπρεπε να το έχει ήδη εξασκήσει; Μήπως ότι εάν εξασκήσουμε τα νόμιμα κυριαρχικά μας δικαιώματα (12 ν.μ. και ΑΟΖ) το Αιγαίο γίνεται κατά 90% ελληνική θάλασσα με πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα σε υπέδαφος, νερά, επιφάνεια και αέρα;
Ακολούθως η μπάλα πετιέται στην κλιματική απειλή. Τον νέο κοινό εχθρό που είναι τόσο απειλητικός ώστε θα πρέπει η Ελλάδα και η Τουρκία να συνεργαστούν καθόσον «δεν είναι θέμα επιλογής αλλά θέμα αναγκαιότητας και επιβίωσης». Έτσι σχεδόν νομοτελειακά καθορίζεται ότι «οι κοινές απειλές για τη βιοποικιλότητα και τις αλιευτικές δραστηριότητες, καθώς οι προκλήσεις για την ασφάλεια του κλίματος και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, απαιτούν κοινή διασυνοριακή δράση». Αυτό σοβαρά προτείνεται σαν πραγματικά λύση των Ελληνοτουρκικών διαφορών; Ή άλλα λόγια να αγαπιόμαστε.
Και συνεχίζει ότι μία τέτοια προσέγγιση θα πρέπει αναπόφευκτα να αντιμετωπίσει και τον «ιερό τομέα» των ελληνικών εθνικών θεμάτων. Ποια είναι αυτά σύμφωνα με το Ίδρυμα:
– «Η τελική οριοθέτηση των θαλάσσιων ορίων (χωρική θάλασσα)». Δηλαδή ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει τι δικαιούμαστε σαν χωρικά ύδατα, αλλά θα αποφασισθεί στον επερχόμενο διάλογο, που θα γίνει στο πλαίσιο της διασυνοριακής δράσης; Και θα κάνουμε ότι μας πουν;
– «Η οριοθέτηση των ζωνών δικαιωμάτων εκμετάλλευσης (υφαλοκρηπίδα, Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη). Η οριστική οριοθέτηση του εθνικού εναέριου χώρου της Ελλάδας με απώτερο στόχο να τελειώσει μια φορά και για όλες τις εικονικές αερομαχίες πάνω από το Αιγαίο που έχουν κοστίσει ανθρώπινες ζωές και οι οποίες συνεπάγεται τεράστιο οικονομικό κόστος». Δηλαδή για να το καταλάβουμε. Θα τελειώσουν οι αερομαχίες, εάν αποφασίσουμε ότι το εύρος του Εθνικού Εναέριου Χώρου (ΕΕΧ) μας θα είναι 6 ν.μ. όπως επίμονα ζητά η Τουρκία; Το έχουν πει οι Τούρκοι αυτό; Ή θα είναι δείγμα καλής θέλησης από εμάς;
– Στη συνέχεια τονίζει ότι είναι «σημαντικό να τερματιστούν οριστικά οι διάφορες μονομερείς αξιώσεις» (αυτό θυμίζει αποφάσεις ΕΛΣΙΝΚΙ) και προτείνει διάφορους τομείς συνεργασίας σε θέματα «Περιβαλλοντικών και ενεργειακών πολιτικών», «σεβασμός μειονοτήτων», «ανθρώπινο χειρισμό του προσφυγικού και μεταναστευτικά ζητήματα». Δηλαδή αφήστε τα σημαντικά που είναι η ΑΟΖ, τα χωρικά ύδατα κλπ και ασχοληθείτε με αυτά που πουλάνε και δείχνουν συνεργασία.
– Ένα άλλου είδους συνεργασίας που προτείνεται είναι η απόφαση για ένα «μορατόριουμ» στα εξοπλιστικά προγράμματα, προκειμένου να εξοικονομηθούν κεφάλαια, για μεν την Τουρκία στην ανοικοδόμηση της Νοτιοανατολικής περιοχής της, με βάση ένα «Πράσινο Οικονομικό Μοντέλο» και στην περίπτωση της Ελλάδας για την εξυγίανση της οικονομίας της. Μα δεν άκουσαν ότι η Τουρκία επιθυμεί διακαώς και φαίνεται ότι το πέτυχε στο Βίλνιους, να πάρει τα νέα F-16 με κόστος πολλών δισεκατομμυρίων; Όταν μάλιστα η οικονομία της πάει από το κακό στο χειρότερο. Σημειώνεται ότι σήμερα (13/7/23) η ισοτιμία ευρώ/τουρκικής λίρας είναι 1/29, όταν το 2018 ήταν 1/4. Εμείς θα είμαστε αυτοί που θα βοηθήσουμε στην πράσινη ανάπτυξη της ΝΑ Τουρκίας; Σοβαρά τώρα λέγονται αυτά;
– Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και για την ιδιαιτερότητα της Μεσογείου ως «καυτό σημείο» της κλιματικής αλλαγής, δηλαδή μια περιοχή που αναμένεται να αντιμετωπίσει εκτεταμένες και μακροχρόνιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Σε αυτό το πλαίσιο αναφέρεται ότι «η επιμονή των δύο χωρών σε εξερεύνηση και η γεώτρηση για υδρογονάνθρακες θεωρείται λανθασμένη και ξεπερασμένη που συνεπάγεται γεωπολιτικό ανταγωνισμό για την εξασφάλιση του ελέγχου των ορυκτών καυσίμων και όχι την προτεραιοποίηση της καταπολέμησης της κοινής περιβαλλοντικής και κλιματικής απειλής» και λίγο παρακάτω λέγεται ότι «η απελευθέρωση φυσικού αερίου στη θάλασσα μπορεί να έχει σοβαρές περιβαλλοντικές συνέπειες». Και αυτή μία ακόμη καινοφανής θεωρία. Θυμίζει την απόφαση του Γ. Παπανδρέου όταν ακύρωσε την κατασκευή του αγωγού από Ρωσία-Βουλγαρία για περιβαλλοντικούς λόγους. Να σταματήσουμε και τώρα τις έρευνες γιατί μας απειλεί η κλιματική αλλαγή; Όλος ο κόσμος επιζητεί την φτηνή ενέργεια. Η Γερμανία επαναλειτουργεί λιγνιτικές μονάδες, νέοι δίαυλοι μεταφοράς ενέργειας δημιουργούνται και εμείς «πράσινα άλογα».
– Κάπου ενδιάμεσα στο άρθρο αναφέρεται και το Κυπριακό ζήτημα, αλλά πουθενά το γεγονός της παράνομης εισβολής και κατοχής. Είπαμε αυτά πρέπει να ξεχαστούν στο όνομα της κλιματικής απειλής. Προτείνεται όμως οι δύο πλευρές να ξεκινήσουν έναν νέο διάλογο αποφεύγοντας τα λάθη του παρελθόντος και γιατί όχι, να προσφύγουν σε διαμεσολάβηση ή σε διεθνή δικαστική απόφαση και ότι αποφασισθεί εκεί. Φοβερό.
Δεν γνωρίζω εάν στο ΕΛΙΑΜΕΠ συνεργάζονται και μαθηματικοί οι οποίοι καλούνται να τετραγωνίσουν τον κύκλο και να παρουσιάσουν τις Τουρκικές απειλές ως εθνικούς μας μύθους και καταστάσεις που πρέπει να ξεχάσουμε για το καλό της ανθρωπότητας. Πρέπει όμως να συμμετέχουν και κάποιοι ιστορικοί για να θυμίζουν ότι η Τουρκία έχει βεβαρυμμένο παρελθόν και μέχρι τώρα από τις επίσημες δηλώσεις όλων των αξιωματούχων της εμμένει στον μεγαλοϊδεατισμό της και στις παράλογες απαιτήσεις της σε βάρος των εθνικών συμφερόντων της Ελλάδος. Αυτό είναι το main point. Και είναι ολοφάνερο και για τον πιο αδαή πολίτη. Γιατί όμως διαφεύγει της προσοχής του ΕΛΙΑΜΕΠ;
Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ και μετά τη συνάντηση των Μητσοτάκη-Ερντογάν, ανακοινώθηκε ότι αποφασίσθηκαν διάφορα θέματα μεταξύ των οποίων είναι και τα λεγόμενα «μέτρα θετικής ατζέντας» που αφορούν στην οικονομική και ενεργειακή συνεργασία των δύο χωρών, ενδεχομένως και σε επίπεδο πολιτικής προστασίας. Να θυμίσουμε ότι στην Ελλάδα υπάρχει το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Άρα τεχνηέντως, μήπως θα περιληφθούν και θέματα κλιματικής απειλής για τους λόγους που προαναφέρθηκαν;
Τελικά το ΕΛΙΑΜΕΠ μάλλον έχει κάνει ακριβή πρόβλεψη ότι η εκδήλωση των καλών μας σχέσεων με την Τουρκία περνά μέσα από την συνεργασία για την κλιματική αλλαγή. Αυτά βέβαια μέχρι η Τουρκία να σταθεί λίγο οικονομικά στα πόδια της και να πάρει τα F-16. Μετά πάλι το ίδιο γαϊτανάκι ή ότι άλλο.
* Αντιστράτηγος ε.α. Απόφοιτος Σχολής Εθνικής Άμυνας και κάτοχος Μ.Α. στην «Εφαρμοσμένη Στρατηγική και τη Διεθνή Ασφάλεια»
