.jpg)
Ισχυρό πλήγμα δέχτηκαν οι αγρότες εξαιτίας του παρατεταμένου καύσωνα κι έτσι καλλιέργειες που βρίσκονταν στο τελικό στάδιο της συγκομιδής, όπως το καρπούζι, το πεπόνι, η ντομάτα, η μελιτζάνα, η πιπεριά... και γενικά οπωροκηπευτικά ή στη φάση της καρποφορίας, όπως η ελιά, καταστράφηκαν ολοκληρωτικά, ενώ στην Ηπειρο επλήγησαν οι δεντροκαλλιέργειες (ακτινίδια, εσπεριδοειδή, ελιές και αμπέλια), αλλά και λαχανικά, όσπρια και ζωοτροφές.
«Ασε τον... παλιόκοσμο να σκούζει /
σε πλαζ, εστιατόρια, πανσιόν /
εμείς με σλίπινγκ μπανγκ και με καρπούζι /
θα κάνουμε τον γύρο των νησιών».
Το παλιό καλοκαιρινό τραγουδάκι του Βαγγέλη Γερμανού έχει ιστορική αξία, όχι μονάχα γιατί μετράει δεκαετίες πια πίσω, αλλά και γιατί κανένα στοιχείο αυτού του ονειρικού κόσμου που περιγράφει δεν θα ζήσουν οι νεότεροί μας. Το ελεύθερο κάμπινγκ πια σχεδόν απαγορεύεται, ο γύρος των νησιών με τις τιμές των ακτοπλοϊκών είναι πια μονάχα για κροίσους - αυτό ακόμα το καρπούζι είναι πανάκριβο.
Ωστόσο, το γεγονός πως ο βασιλιάς των φρούτων του θέρους έχει φτάσει να αξίζει χρυσάφι «μιλάει» για πολύ περισσότερα από αυτά για τα οποία οι καταναλωτές ανταλλάσσουν μηνύματα απελπισίας και οργής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: από δείκτης των πληθωριστικών πιέσεων που δέχονται τα νοικοκυριά μέχρι και σαφέστατη ένδειξη της κρίσης στον πρωτογενή τομέα που φέρνει η κλιματική κρίση, η εκτόξευση της τιμής του καρπουζιού είναι τροχιοδεικτικό για όλα όσα μας περιμένουν στην επόμενη στροφή.
Βρισκόμαστε σε ένα μικρό χωριό στην Ηλεία - την κατ' εξοχήν πατρίδα του καρπουζιού στην Ελλάδα. Στην αυλή μιας αγροτικής οικογένειας, που καλλιεργεί ντομάτες, αγγούρια, πεπόνια και, φυσικά, καρπούζια. Ο πάτερ φαμίλιας πλησιάζει πια τα 75 και φέτος είναι φανερά απογοητευμένος. «Πρώτα ήταν ένας αφύσικα ζεστός χειμώνας, μετά ήρθαν οι βροχές αφύσικα, τα καρπούζια καταστράφηκαν. Τώρα, αν έρθει κι άλλος καύσωνας, μαύροι που ήμασταν...».
Καθώς ο κύριος Αντρέας εξηγεί στη μικρή καλοκαιρινή συντροφιά γιατί έχει πάει τόσο χάλια η φετινή σοδειά κι ενώ περιγράφει τι άλλο περιμένει την οικογένειά του αφού ούτε το άλλο είδος που καλλιεργεί -οι ελιές- έχει πάει καλά φέτος, σκρολάρω στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Ούτε καρπούζι δεν θα φάμε φέτος», «μη σώσουμε κι αγοράσουμε», «στα νιάτα μου περιμέναμε τον Αύγουστο για να πέσει το καρπούζι στις 100 δραχμές και τώρα, αν το σκεφτείς σε δραχμές, έχει φτάσει 340». Τι συμβαίνει και από τη μια ώς την άλλη άκρη της αλυσίδας -από τον παραγωγό στον καταναλωτή- υπάρχουν ζόρια και θυμός;
«Πήρα τον μισθό μου, ευκαιρία να αγοράσω ένα καρπούζι» - το τουίτ δεν έρχεται από την Ελλάδα αλλά από την Ισπανία κι είναι τόσο εύστοχο για αυτό που συμβαίνει στην Ιβηρική, που το αναδημοσίευσε η El Pais. Στην Ισπανία η τιμή του πιο λαϊκού φρούτου του καλοκαιριού έφτασε τα 2 ευρώ το κιλό, την ώρα που και στην Ελλάδα «πετούσε» στο ένα.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας, το κόστος παραγωγής σε σχέση με το 2022 έχει τριπλασιαστεί: τον Ιούνιο του περασμένου έτους η τιμή του καρπουζιού στην προέλευση ήταν 0,2 ευρώ/κιλό και τώρα είναι 0,72 ευρώ/κιλό. Ταυτόχρονα, η κλιματική κρίση που σαρώνει και την Ισπανία μπορεί να φέρει μείωση της σοδειάς μέχρι και 50%. Ετσι, οι καταναλωτές θα πληρώσουν για τα καρπούζια και τα πεπόνια στην υψηλότερη τιμή από τον Μάρτιο του 2008.
Ακριβώς τα ίδια ζουν και οι αγρότες στην Ηλεία - και όχι μόνο. Από τη μια οι ιλιγγιώδεις αυξήσεις σε όλα τα απαραίτητα για την παραγωγή -φάρμακα, λιπάσματα, πλαστικά, ρεύμα, καύσιμα- κι από την άλλη η κλιματική κρίση φέρνουν συνεχώς τους αγρότες στο καναβάτσο.
Οπως μετέδωσε η ΕΡΤ, ισχυρό πλήγμα δέχθηκαν οι αγρότες του Δήμου Πηνειού εξαιτίας του παρατεταμένου καύσωνα και ειδικά το διάστημα από 22 έως και 24 Ιουλίου με κορύφωση την 23η Ιουλίου κι έτσι καλλιέργειες που βρίσκονταν στο τελικό στάδιο της συγκομιδής, όπως το καρπούζι, το πεπόνι, η ντομάτα (βιομηχανική και επιτραπέζια), η μελιτζάνα, η πιπεριά και γενικά οπωροκηπευτικά ή στη φάση της καρποφορίας, όπως η ελιά, καταστράφηκαν ολοκληρωτικά. Ιδια εικόνα και στην Ηπειρο, σύμφωνα με τη δημόσια τηλεόραση: εκεί επλήγησαν οι δεντροκαλλιέργειες (ακτινίδια, εσπεριδοειδή, ελιές και αμπέλια), αλλά και λαχανικά, όσπρια και ζωοτροφές.
«Μας λένε ότι τάχα για όλα φταίει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Αυτό που θέλουν όμως είναι να εξαφανίσουν τους μικρομεσαίους αγρότες». Σάκης Δρακόπουλος, αντιπρόεδρος του σωματείου παραγωγών «Δήμητρα»
Ο Σάκης Δρακόπουλος είναι ο αντιπρόεδρος του σωματείου παραγωγών «Δήμητρα». Η οικογένειά του φυτεύει καρπούζια και πεπόνια πάνω από 20 χρόνια. «Φέτος ήταν το πιο ζεστό καλοκαίρι των τελευταίων 50 χρόνων. Εμείς ζούμε την κλιματική κρίση πρώτοι και στην πιο έντονη μορφή», μας λέει ο Σάκης, που εκτιμά πως αν έρθει κι άλλος καύσωνας, θα αποτελειώσει ό,τι απέμεινε από την παραγωγή.
«Πέρυσι το στρέμμα έδινε 7-8 τόνους καρπούζι, τώρα δίνει 3-3,5. Μας κόστιζε 900 ευρώ το στρέμμα και τώρα 1.300-1.500 ευρώ. Και πουλάμε στους εμπόρους με τις ίδιες τιμές, αυτοί λοιπόν κερδοσκοπούν, όπως και οι αλυσίδες των σουπερμάρκετ: το αγοράζουν 0,45 και το πουλάνε 0,90 το κιλό. Το καρπούζι ανέβηκε 20% στη λαϊκή σε σχέση με πέρυσι. Ετσι η ζήτηση έχει πέσει στο 50% γιατί ανεβαίνουν όλα: μόνο οι πατάτες έχουν πάρει 60% πάνω. Τα καρπούζια έπαθαν ζημιές πρώτα από την υπερβολική υγρασία και μετά από την υπερβολική ζέστη. Οπως ζημιές έπαθαν και οι ελιές. Εχουν όλα ακριβύνει, φάρμακα, λιπάσματα, ρεύμα. Μας λένε ότι τάχα για όλα φταίει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Αυτό που θέλουν όμως είναι να εξαφανίσουν τους μικρομεσαίους αγρότες».
Σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί ένα αμιγώς ελληνικό πρόβλημα: η έλλειψη εργατικών χεριών. Ο κ. Γιάννης ήταν παραγωγός επί δεκαετίες μέχρι που πρόσφατα εγκατέλειψε τα χωράφια του και πλέον κάνει τον έμπορο. Με το φορτηγό του μεταφέρει φρούτα και κηπευτικά από την Ηλεία μέχρι την Αιτωλοακαρνανία. «Οπου κι αν πάω οι παραγωγοί έχουν τεράστιο πρόβλημα, λείπουν οι εργάτες. Είναι τραγικό να μη βρίσκεις χέρια να μαζέψουν και να μένουν ασυγκόμιστα τα χωράφια. Βέβαια, φταίμε κάπου κι εμείς...». Ο κ. Γιάννης μιλάει για τις κακές συνθήκες στέγασης και τα μικρά μεροκάματα που στρέφουν τους εργάτες γης προς την Ιταλία και την Ισπανία, χώρες που έχουν δώσει σοβαρά κίνητρα μετά το ξέσπασμα της πανδημίας στους εργάτες.
Ωστόσο, μέχρι να φτάσουμε στο σημείο τα τοπικά ΜΜΕ της Ηλείας να κυκλοφορούν με δραματικούς τίτλους, όπως «Στο έλεος του Θεού οι καρπουζοπαραγωγοί», πολύ έγκαιρα οι αγρότες προειδοποιούσαν την πολιτεία για όσα έρχονται. Ηδη από τον Μάιο έγραφε σε ανοιχτή επιστολή προς τον πρωθυπουργό, τα πολιτικά κόμματα και τους υποψήφιους βουλευτές ο πρόεδρος της Ομάδας Παραγωγών Αμαλιάδας, Χρήστος Βαλιανάτος: «Η εύφορη γη της Ηλείας πληγώθηκε από τις φωτιές και προηγούμενα και από τους σεισμούς και στην προσπάθειά της να ανασυνταχθεί, στην προσπάθεια των αγροτών να ξεφύγουν από τα δεινά ήρθε η οικονομική κρίση και έδωσε τη χαριστική βολή.
»Στα παραπάνω προστίθενται και οι επιπλέον αστάθμητοι παράγοντες που δεν είναι άλλοι από τις καιρικές συνθήκες. Η Ηλεία τα τελευταία χρόνια πλήττεται από ακραία καιρικά φαινόμενα, με τους αγρότες να οδηγούνται στην πλήρη καταστροφή, αφού στην προσπάθειά τους να ορθοποδήσουν ουκ ολίγες φορές έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με τη μανία της φύσης. Η αγροτική παραγωγή βρίσκεται στο σημείο μηδέν και οδηγείται στον αφανισμό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον πρωτογενή τομέα της χώρας. Επενδύουμε στον πρωτογενή τομέα για έξοδο από την κρίση και ο πρωτογενής τομέας χάνεται από τον χάρτη».
«Με 0,35 €/κιλό δεν καλύπτεται καλά καλά ούτε το κόστος παραγωγής»
Θανάσης Βομπίρης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ηλείας (ΟΑΣΗ)
Θανάσης Βομπίρης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ηλείας (ΟΑΣΗ)
Ανάμεσα στη δουλειά του στα χωράφια και στις κινητοποιήσεις που κάνουν οι αγρότες του νομού για τη σταφίδα, βρίσκουμε τον Θανάση Βομπίρη. Ο δυναμικός πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ηλείας (ΟΑΣΗ) μάς μιλάει για το καρπούζι, που είναι ένα πραγματικό case study για να καταλάβει κάποιος σε τι συνθήκη επιβιώνει ο αγροτικός κόσμος, αλλά και γιατί οι ολοένα και πιο φτωτοχοποιημένοι κάτοικοι των πόλεων πληρώνουν αδίκως το μάρμαρο ενός συνεχούς κρίσεων, που τσακίζει όλους τους εργαζόμενους, από το χωράφι ώς το γραφείο.
● Φέτος οι καταναλωτές πληρώνουν τα φρούτα, χρυσάφι. Το καρπούζι, το κατ' εξοχήν φρούτο του καλοκαιριού, μοιάζει πια πολυτέλεια. Είναι το καρπούζι δείκτης των πληθωριστικών πιέσεων που δέχονται τα νοικοκυριά;
Μήνα με τον μήνα ο εφιάλτης της ακρίβειας γίνεται όλο και μεγαλύτερος για τα λαϊκά νοικοκυριά. Οι ανατιμήσεις πλέον γίνονται κατά ριπάς, με τις τιμές των φρούτων ειδικά στα σουπερμάρκετ να έχουν ξεφύγει, ενώ τις τελευταίες εβδομάδες εκτινάχτηκαν οι τιμές και στα καλοκαιρινά φρούτα, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το καρπούζι, όπου η τιμή έχει ξεπεράσει πλέον το 1 ευρώ/κιλό. Θύματα αυτής της κατάστασης είναι τα λαϊκά νοικοκυριά αλλά και οι αγρότες-παραγωγοί που πουλάνε 0,3 - 0,35 ευρώ/κιλό που δεν καλύπτει καλά καλά ούτε το κόστος παραγωγής.
● Πόσο επηρεάζει η κλιματική κρίση τις καλλιέργειες; Θα γίνει το καρπούζι είδος σπάνιο στο άμεσο μέλλον;
Η αγροτική παραγωγή εννοείται ότι επηρεάζεται από τα φυσικά φαινόμενα. Ομως σήμερα υπάρχει τεχνολογική εξέλιξη, επιστημονικό δυναμικό ικανά να αντιμετωπίσουν αυτά τα φαινόμενα, ακόμα και όσα παρουσιάζονται ως «ακραία». Ολα αυτά όμως που παρουσιάζονται ως «κλιματική αλλαγή» γίνονται άλλοθι εδώ και χρόνια, είναι διαχρονικό και με όλες τις κυβερνήσεις το έγκλημα των καταστροφών που παθαίνουμε και φυσικά μετέπειτα δεν αποζημιωνόμαστε και για αυτά στο 100%. Τα «ακραία καιρικά φαινόμενα» αξιοποιούνται, λοιπόν, για να κρύβεται η ουσία, το γεγονός δηλαδή ότι δεν υπάρχει κανένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός με ευθύνη του κράτους, καμιά ουσιαστική πρόληψη με σύγχρονη τεχνολογία, που υπάρχει σήμερα, με αντιπαγετικά και αντιχαλαζικά συστήματα.
● Πόσο έχει αυξηθεί το κόστος παραγωγής και πού το αποδίδετε;
Το κόστος παραγωγής αυξάνει με αλματώδεις ρυθμούς, καθώς στα ήδη μεγάλα κόστη που έχουμε από την αύξηση του πετρελαίου, τις αυξήσεις στο αγροτικό ρεύμα και τα λιπάσματα, προστίθενται επιπλέον κόστη λόγω και της ανάγκης περαιτέρω θωράκισης της καλλιέργειας από τις ασθένειες ή τις φυσικές καταστροφές. Κόστη που τα αναλαμβάνουν αποκλειστικά οι αγρότες χωρίς καμία επιδότηση ή διευκόλυνση από τις κυβερνήσεις, που θα μπορούσαν πολύ εύκολα να κάνουν, όπως π.χ. δίνουν αφορολόγητο πετρέλαιο στους εφοπλιστές. Ετσι, φτάνουμε σε καλλιέργειες όπως του καρπουζιού το κόστος παραγωγής να είναι διπλάσιο και ταυτόχρονα η φετινή παραγωγή να είναι μειωμένη κατά 40% περίπου.
● Ισχύει ότι οι καρπουζοπαραγωγοί μειώνουν τα στρέμματα ακόμα και στην Ηλεία, που είναι η ναυαρχίδα της παραγωγής;
Ολα αυτά είναι αποτελέσματα της πολιτικής διαχρονικά όλων των κυβερνήσεων που ενισχύει τις μεγάλες αγροτικές επιχειρήσεις σε βάρος των μικρομεσαίων αγροτών κι έτσι οδηγούνται είτε στο να αλλάζουν καλλιέργειες στο κυνήγι μιας καλύτερης τιμής και εισοδήματος, που δεν έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα όμως, είτε να εγκαταλείπουν την παραγωγή. Εχουμε δεκάδες παραδείγματα στην Ηλεία και σε όμορους νομούς και με καλλιεργητές καρπουζιού, μαύρης σταφίδας, υλοποιήσιμων σταφυλιών. Ομως λύση δεν είναι να καταθέσουμε τα όπλα, αλλά να παλέψουμε οργανωμένα, να διεκδικήσουμε για την παραγωγή μας αλλά και όλο τον λαό για να έχουμε φτηνά και ποιοτικά αγροτικά προϊόντα.
Πρόδρομα σημάδια διατροφικής δυστοπίας
Περί το 30% μεσοσταθμικά κυμαίνονται οι αυξήσεις σε 25 βασικά τρόφιμα στο δωδεκάμηνο του 2022 και το πρώτο εξάμηνο του 2023. Μεταξύ αυτών, εξέχουσες είναι οι αυξήσεις των προϊόντων γεωργικής παραγωγής: 62,4% στη ζάχαρη, 51,4% στο ελαιόλαδο, 46,5% στις πατάτες, 39,0% στο αλεύρι, 33,9% στα νωπά λαχανικά, 32% στο ψωμί, 24% στο ρύζι, 20,6% στα νωπά φρούτα, 17,4% στους χυμούς φρούτων
Πώς θα ήταν τα καλοκαίρια μας χωρίς καρπούζι; Τι θα απέμενε από τη (μεσογειακή) διατροφή μας χωρίς το λάδι, τα φρούτα, τα λαχανικά; Πώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς το ψωμί; Αυτά τα «χωρίς» είναι ο ορισμός ενός δυστοπικού μέλλοντος στη διατροφική διάστασή του. Κι όμως, τα προδρομικά σημάδια μιας διατροφικής δυστοπίας είναι παρόντα «εδώ και τώρα» και τα βιώνουμε χωρίς ίσως αντιλαμβανόμαστε τη δυναμική τους και χωρίς να μπορούμε να κάνουμε την αναγωγή σε ένα μέλλον όπου θα μετατραπούν από προδρομικά σημάδια σε «κανονικότητα».
Υπερβολές; Κινδυνολογία από «εξ επαγγέλματος» κινδυνολόγους; Τα στοιχεία για το «εδώ και τώρα» είναι αδιαμφισβήτητα και τεκμηριώνονται τόσο από τα επίσημα στατιστικά δεδομένα όσο και από τη μαζική εμπειρία. Περί το 30% μεσοσταθμικά κυμαίνονται οι αυξήσεις σε 25 βασικά τρόφιμα στο δωδεκάμηνο του 2022 και το πρώτο εξάμηνο του 2023. Μεταξύ αυτών, εξέχουσες είναι οι αυξήσεις των προϊόντων γεωργικής παραγωγής: 62,4% στη ζάχαρη, 51,4% στο ελαιόλαδο, 46,5% στις πατάτες, 39,0% στο αλεύρι, 33,9% στα νωπά λαχανικά, 32% στο ψωμί, 24% στο ρύζι, 20,6% στα νωπά φρούτα, 17,4% στους χυμούς φρούτων.
Μια ματιά στις τιμές στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων δίνει συμπληρωματικά στοιχεία: ο χυμός πορτοκάλι αμερικανικής προέλευσης αυξήθηκε 87,77% σε ένα έτος, το κακάο 44,16%, το τσάι 17,18% (29,66% τον τελευταίο μήνα) και πρόσφατα η τιμή του ρυζιού εκτινάχτηκε απότομα κατά 40%.
Αιτίες…
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; «Είναι θέμα προσφοράς και ζήτησης» θα πει ένας νεοφιλελεύθερος, έστω και αν η σχέση προσφοράς και ζήτησης δεν είναι εφεύρεση των νεοφιλελεύθερων. Το ζήτημα όμως είναι πού εντοπίζεται το πρόβλημα: στην προσφορά ή στη ζήτηση; Και είναι αδιαμφισβήτητο ότι εντοπίζεται στην προσφορά: ξαφνικά γεγονότα, που όμως έχουν συστηματικές, δηλαδή δομικές αιτίες, μειώνουν την προσφορά – και έτσι αυξάνονται οι τιμές.
Μερικά παραδείγματα θα το κάνουν πιο εύγλωττο και θα αναδείξουν τον δομικό χαρακτήρα των αιτιών:
● Η πρόσφατη εκτίναξη της τιμής του ρυζιού οφειλόταν στο γεγονός ότι η Ταϊλάνδη έχει αναδειχθεί σε πολύ σημαντική για τη διεθνή παραγωγή, καθώς η Ινδία επέβαλε περιορισμούς στις εξαγωγές για να διατηρήσει τις τιμές στο εσωτερικό σε χαμηλά επίπεδα και ενώ η Κίνα έχει αναδειχθεί στον μεγαλύτερο εισαγωγέα ρυζιού διεθνώς. Πιεζόμενη από τη διεθνή ζήτηση, η Ταϊλάνδη επέβαλε στους δικούς της καλλιεργητές περιορισμούς στην κατανάλωση νερού, οπότε η διεθνής προσφορά έπεσε.
● Η εντυπωσιακή και «αφύσικη» αύξηση στην τιμή του χυμού πορτοκαλιού αμερικανικής προέλευσης οφείλεται στις εκτεταμένες πυρκαγιές και ξηρασίες στις ΗΠΑ και ειδικά στη Φλόριντα, οι οποίες μείωσαν τη συγκομιδή πορτοκαλιών.
● Η καλπάζουσα αύξηση στην τιμή του λαδιού οφείλεται στις μεγάλες πυρκαγιές και παρατεταμένες ξηρασίες στην Ισπανία, τη μεγαλύτερη παραγωγό λαδιού στην Ευρώπη.
Οι αιτίες μοιάζουν συγκυριακές, αλλά δεν είναι: οι παρατεταμένες ξηρασίες, οι μεγα-πυρκαγιές, οι πιο συχνές, έντονες και «εκτός εποχής» πλημμύρες, αλλά και η μείωση του πληθυσμού των επικονιαστών, η υπερεξάντληση των εδαφών από τις εντατικές καλλιέργειες και τη χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, η υφαλμύρωση των υπόγειων υδάτων εξαιτίας της μείωσης των αποθεμάτων νερού, η ερημοποίηση που προκαλούν κάποια από τα προαναφερθέντα, είναι δομικές αιτίες, που σχετίζονται με δύο απαραβίαστες σταθερές του κυρίαρχου, καπιταλιστικού, προτύπου ανάπτυξης.
Πρώτον, με την απεριόριστη σπατάλη φυσικών πόρων λόγω του προτύπου της συγκεντρωτικής, υπερεντατικής και προσανατολισμένης στη διεθνή αγορά γεωργίας. Δεύτερον, με την κλιματική αλλαγή. Είναι λοιπόν δομικές αιτίες, που θα παράγουν διαρκή και όλο πιο έντονα δυσμενή αποτελέσματα, μειώνοντας τις σοδειές.
Σημαντικό ρόλο όμως παίζουν και οι γεωπολιτικές αιτίες: οι περιορισμοί στις εξαγωγές είναι μια μορφή κρατικής άμυνας απέναντι στις διατροφικές καταιγίδες και στις σημαντικές ανατιμήσεις που προκαλούν, ευνοούνται δε και συχνά προκαλούνται άμεσα από τα εντεινόμενα ρήγματα στην «παγκοσμιοποίηση» εξαιτίας των γεωπολιτικών ανταγωνισμών.
Τέλος, μια άλλη μεγάλη «πληγή» είναι τα χρηματιστήρια εμπορευμάτων, όπου οι παντοδύναμοι κερδοσκόποι επιβάλλουν πρόσθετες «αυξήσεις κερδοσκοπίας» σε κάθε ανισορροπία που παρουσιάζεται στην προσφορά.
…και απαντήσεις
Πρέπει να είναι σαφές ότι αν δεν αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, αν δεν εγκαταλειφθεί το παραγωγικό μοντέλο της υπερεντατικής γεωργίας της προσανατολισμένης στη διεθνής αγορά και αν δεν «παταχθεί» η χρηματιστηριακή κερδοσκοπία, οδηγούμαστε αναπότρεπτα σε κλιμακούμενη παγκόσμια διατροφική κρίση! Ολες οι λύσεις απορρέουν από αυτή τη διαπίστωση.
Πρέπει να επιστρέψει η έμφαση στην πρωτογενή παραγωγή, πρώτα για την εθνική αγορά και με στόχο την κάλυψη της εσωτερικής ζήτησης και αυτάρκειας – σε όποιο βαθμό αυτό είναι δυνατόν. Αυτό αναπόφευκτα σημαίνει και κάποια μέτρα προστατευτισμού και στήριξης της εγχώριας παραγωγής, ενάντια στη λογική στροφής στη διεθνή αγορά – στο όνομα της οποίας ξεριζώνονταν καλλιέργειες και επιδοτούνταν οι αγρότες για να μην παράγουν. Πρέπει να ευνοηθεί η μικρή παραγωγή στη μικρή κλίμακα και να υπάρξουν μέτρα στήριξης που να ελαφρύνουν τα κόστη παραγωγής.
Πρέπει δηλαδή να γίνουν πράγματα που είναι «φύσει αντίθετα» με τις πεποιθήσεις των σημερινών κυβερνώντων. Διότι, σε λίγα χρόνια, δεν θα μιλάμε για ακριβά γεωργικά προϊόντα αλλά για πλήρη έλλειψη κάποιων εξ αυτών…
efsyn.gr