Του Βασίλη Βιλιάρδου
Επειδή οι οπαδοί της ελεύθερης αγοράς όπως εμείς παραπλανώνται, θεωρώντας πως ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που πιστεύουν, οφείλουν να γνωρίζουν πως ως αρχική ιδεολογία ο νεοφιλελευθερισμός προκύπτει πράγματι από τη δραστική μείωση της επιρροής του κράτους.
Εν τούτοις, στην πολιτικοοικονομική πραγματικότητα, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική – αφού ο νεοφιλελευθερισμός δημιουργεί ισχυρότερους, πιο παρεμβατικούς, ακόμη και αυταρχικούς κρατικούς μηχανισμούς. Παράδειγμα στην Ελλάδα το Επιτελικό Κράτος του σημερινού πρωθυπουργού που ισχυροποιείται και διογκώνεται διαρκώς, ενώ οι υπουργοί μετατρέπονται σε υπερυπουργούς με τεράστιες δικαιοδοσίες που στην ουσία μεταφέρουν στον κ. Μητσοτάκη – με τελικό αποτέλεσμα να έχουμε μία αυταρχική «ενός ανδρός αρχή» που υπάγεται και λογοδοτεί σε τελική ανάλυση στις δυνάμεις οικονομικής κατοχής της χώρας μας.
Στα πλαίσια αυτά, αποτελεί μία διαδεδομένη, λανθασμένη αντίληψη το ότι, οι νεοφιλελεύθεροι είναι εναντίον του κράτους και έχουν ως στόχο τους να το διατηρήσουν όσο το δυνατόν μικρότερο – όπως διαδίδουν προς τα έξω, για να παραπλανήσουν και για να έχουν με το μέρος τους τους φιλελεύθερους. Ειδικότερα τα εξής:
«Σε αντίθεση με τους κλασικούς φιλελεύθερους, οι νεοφιλελεύθεροι χρειάζονται και θέλουν ένα ισχυρό κράτος που να παρέχει τους απαραίτητους θεσμούς και να διασφαλίζει ότι, ο κοινοβουλευτικός συνασπισμός σχεδιάζεται με τέτοιον τρόπο, ώστε να συμβαδίζει με την αγορά» (Angela Merkel) – γεγονός που σημαίνει, μεταφράζοντας στην καθομιλουμένη την παραπάνω έκφραση της πρώην καγκελαρίου, πως η (κατ’ επίφαση) δημοκρατία στηρίζει τα συνεχώς αυξανόμενα εταιρικά κέρδη, τις ελίτ και τις αγορές.
Η διαδεδομένη υπόθεση λοιπόν πως το κράτος είναι εχθρός των νεοφιλελευθέρων, είναι απολύτως ψευδής – αφού το κράτος είναι το πιο σημαντικό μέσον για την επιβολή του νεοφιλελευθερισμού που δεν διαφέρει σημαντικά από τον εθνικοσοσιαλισμό, αποτελώντας στην ουσία μία άλλη μορφή εξέλιξης του.
Εν προκειμένω, οι αγορές είναι κοινωνικές και θεσμικές κατασκευές που χρειάζονται νόμους και κανόνες για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά – οπότε απαιτείται ένα ισχυρό κράτος για να δρομολογηθούν αυτές οι αγορές, για να επιβληθούν και για να συντηρηθούν. Τα καθήκοντα ενός τέτοιου κράτους συμπεριλαμβάνουν την παροχή γενικότερων υποδομών, τη δημιουργία και τη διαφύλαξη των κανόνων Δικαίου στα νεοφιλελεύθερα πρότυπα, τη ρύθμιση των κοινωνικών συγκρούσεων μεταξύ των εργαζομένων και του κεφαλαίου, την εξωτερική και εσωτερική ασφάλεια από την αστυνομία και το στρατό κοκ. – ενώ όποιος δεν βλέπει πως αυτά ακριβώς δρομολογούνται στην Ελλάδα, απλά εθελοτυφλεί.
Σε κάθε περίπτωση, η διαδικασία της νεοφιλελευθεροποίησης δεν θα ήταν δυνατή, εάν τα κράτη δεν την είχαν εφαρμόσει με τη λήψη των κατάλληλων μέτρων, καθώς επίσης με την εκμετάλλευση όλων των κρίσεων – όπως της χρηματοπιστωτικής του 2008, της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους του 2010, της πανδημίας του 2020, του πολέμου και της ενεργειακής κρίσης αργότερα.
Ποια είναι αυτή η διαδικασία; Απλούστατα η ίδρυση ανεξάρτητων Αρχών (ανεξάρτητων από το κοινοβούλιο και τη Δημοκρατία), η απελευθέρωση των αγορών αγαθών και κεφαλαίων, η ιδιωτικοποίηση των δημοσίων αγαθών όπως το νερό και η ενέργεια, η απορρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών, η μεταφορά πλούτου από το 99% στο 1%, οι περιορισμοί στα εργασιακά δικαιώματα, η μείωση των κοινωνικών προγραμμάτων κοκ.
