Αλήθειες, μύθοι, ιστορικές πηγές και θεωρίες συνωμοσίας για τα αίτια θανάτου (ελονοσία ή δηλητηρίαση), τον τρόπο και κυρίως τον τόπο ταφής του μεγάλου στρατηλάτη
Ανίκητος στρατηλάτης, μέγας ήρωας που λατρεύτηκε στα πέρατα του κόσμου σαν θεός, δημιουργός της μεγάλης μακεδονικής αυτοκρατορίας, λαϊκό είδωλο που διαπέρασε τους αιώνες, Σικαντέρ για τους Πέρσες και Ισκαντάρ για τους Αραβες, όπως και να τον πει και ό,τι και να πει κανείς για τον Μέγα Αλέξανδρο είναι λίγο για να χωρέσει στις αμέτρητες σελίδες και εικονοποιήσεις που έχουν εμπνευστεί από το πρόσωπό του.
Κανείς άλλος δεν κατάφερε σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα και χωρίς καν να έχει κλείσει την τρίτη δεκαετία της ζωής του να κατακτήσει τις άκρες της Ανατολής διαμορφώνοντας το πρότυπο του απόλυτου στρατηγού και του μετέπειτα γνωστού ως «ελληνιστικός κόσμος».
Με τη γνωστή επιβλητικότητα και την ανάγκη του να γνωρίσει ανεξερεύνητους τόπους κατάφερε να μετατρέψει απλούς στρατιώτες σε ιππότες, να ενώσει διαφορετικές φυλές, ακόμα και θρησκείες, καθώς έφερε κοντά τον ιουδαϊσμό της Αλεξάνδρειας με τον βουδισμό της Γκαντάρα και τους μάγους του ζωροαστρισμού με τους μύστες της Ισιδας.
Ο Αλέξανδρος δεν ήταν μόνο ένας δυναμικός στρατηγός ο οποίος, ηγούμενος του ιππικού στην περίφημη Μάχη της Χαιρώνειας κατάφερε να κατατροπώσει τον μέχρι τότε ανίκητο Ιερό Λόχο, ούτε απλώς ο συνεχιστής του θρόνου του Φιλίππου: αντιθέτως ήταν πολλοί οι στρατηγοί που δεν μπορούσαν να διανοηθούν ότι το βασίλειο θα βασιστεί σε αυτό το «μειράκιον», όπως τον είχε αποκαλέσει περιπαιχτικά ο Δημοσθένης, ο οποίος έκανε προσπάθεια να ανακτήσει τα ηνία στην επικράτηση των ελληνικών πόλεων για λογαριασμό της Αθήνας, αλλά χωρίς επιτυχία αφού θεωρούνταν ήδη προδότης.
Γκραβούρα του Σαρλ Λαπλάντ, του 1886, αναπαριστά τον Αλέξανδρο με τον δάσκαλό του, φιλόσοφο Αριστοτέλη
Ο Μακεδόνας στρατηλάτης εξολόθρεψε κάθε σκέψη για ανάκτηση των δυνάμεων εκ μέρους των ιωνικών πόλεων και τέθηκε αυτός αυτομάτως στην ηγεσία μιας νέας οικουμενικής πραγματικότητας που θα έφερε αποκλειστικά το όνομά του. Είχε, άλλωστε, συλλάβει προ πολλού το σχέδιό του να διευρύνει τις γεωγραφικές γνώσεις της εποχής του επαληθεύοντας, για παράδειγμα, τη θεωρία των Ελλήνων που ήθελε την Ινδία χώρα των θαυμάτων, αλλά και να ακολουθήσει τα χνάρια του Διονύσου και του Ηρακλή κατακτώντας, εκτός από την Ινδία, την ανίκητη και μυθική Περσία.
«Με δάσκαλό του τον Αριστοτέλη, ο Αλέξανδρος είχε ανατραφεί με μεγάλες προσδοκίες να βαραίνουν τους ώμους του. Και δεν απογοήτευσε κανέναν», γράφει ο καθηγητής Παγκόσμιας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Πίτερ Φράνκοπαν. «Αφού συνέτριψε τα περσικά στρατεύματα στα Γαυγάμηλα, ο Αλέξανδρος συνέχισε προς Ανατολάς. Η μία πόλη μετά την άλλη παραδίδονταν, καθώς καταλάμβανε περιοχές τις οποίες ήλεγχαν οι νικημένοι του αντίπαλοι. Τόποι θρυλικού μεγέθους, πλούτου και ομορφιάς υποτάσσονταν στον νεαρό ήρωα.
Η Βαβυλώνα παραδόθηκε και οι κάτοικοί της γέμισαν τον δρόμο που οδηγούσε στη σπουδαία πόλη με άνθη και γιρλάντες, ενώ στις άκρες του στήθηκαν ασημένιοι βωμοί σκεπασμένοι με λιβάνι και αρώματα. Λιοντάρια και λεοπαρδάλεις σε κλουβιά προσφέρθηκαν ως δώρα. Πολύ γρήγορα όλα τα σημεία της Βασιλικής Οδού που συνέδεαν τις μεγάλες πόλεις της Περσίας και το δίκτυο επικοινωνίας που ένωνε τη Μικρά Ασία με την Κεντρική Ασία είχαν καταληφθεί από τον Αλέξανδρο με τους άνδρες του».
Η Αλεξάνδρεια στα ρωμαϊκά χρόνια
Ομηρος και Αριστοτέλης
Με κέντρο τη Βαβυλώνα, ο Αλέξανδρος άρχισε να οργανώνει την κατάκτηση της ηπειρωτικής Αραβίας και την εξερεύνηση της Βόρειας Αφρικής - ειδικά του ισχυρού κράτους της Καρχηδόνας. Ηθελε να φτιάξει έναν αντίστοιχο Τρωικό Πόλεμο με επιβλητικό στρατό, μόνο που αυτή τη φορά ήθελε οι Ελληνες υπό τη σφραγίδα των Μακεδόνων να είναι νικητές. Τα μαθήματα που πήρε από τον Ομηρο ήταν τεράστια αφού, όπως είχε γράψει στη βιογραφία του για τον Μέγα Αλέξανδρο ο Καζαντζάκης, «του ενστάλαξε τον ηρωισμό που ήταν απαραίτητος για να αναλάβει ένα τέτοιο εγχείρημα και για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους χωρίς φόβο».
Αν, όμως, ο Ομηρος του δίδαξε την ανδρεία, ο άλλος δάσκαλος, ο Αριστοτέλης, του έμαθε τη σοφία, την υψηλή σκέψη και τη στρατηγική. Ο ίδιος ο Αλέξανδρος θεωρούσε ότι ως γνήσιος απόγονος του Δία και εκπρόσωπος του Ηρακλή (είναι γνωστή η μανία του Φιλίππου να ταυτίζεται με τον αρχηγό των θεών) είχε αναλάβει το χρέος να φέρει εις πέρας μια αποστολή που του εμπιστεύτηκαν οι θεοί. Και έπεισε όλους τους λαούς τους οποίους υπέταξε ότι ήταν αυτός ο εντεταλμένος με θεϊκό έρεισμα.
Αλλωστε, ενσωμάτωσε και σεβάστηκε τις ξένες θρησκείες διαμορφώνοντας το ελληνιστικό αμάγαλμα που χώρεσε διαφορετικές θεότητες και θρησκευτικές τάσεις. Λέγεται ότι ο σεβασμός του ήταν τέτοιος που, όταν έμαθε ότι οι δικοί του τόλμησαν να βεβηλώσουν τον τάφο του Κύρου του Μεγάλου, τους τιμώρησε παραδειγματικά και αναστήλωσε τον λαό. Επίσης φρόντισε ο Δαρείος Γ’ να ταφεί με τιμές που άρμοζαν στο αξίωμα και την προσωπικότητά του, όταν δολοφονήθηκε από έναν σατράπη του - σαν να έβλεπε τον κίνδυνο που θα αντιμετώπιζε και ο ίδιος αργότερα.
Η νεκρική άμαξα του Αλέξανδρου
Οπλο του για να κατακτήσει τους ξένους πολιτισμούς ήταν, επομένως, η κουλτούρα, τα τεράστια έργα και ο σεβασμός των παλιών ιεραρχιών. Πολλοί από τους δικούς του τον κατηγορούσαν για την εξεζητημένη τάση να φοράει περσικές ενδυμασίες, ενώ κατ’ ουσίαν αυτό που ήθελε ήταν να μην προβάλλει την εικόνα του κατακτητή, σεβόμενος τις αλλότριες κουλτούρες.
Η θεωρία για το Σινικό Τείχος
Καίριο ρόλο στην ανάδειξη του νεαρού Αλεξάνδρου στην ηγεσία του στρατεύματος διαδραμάτισε η Μάχη της Χαιρώνειας, όπου ο μόλις 18χρονος γιος του Φιλίππου φάνηκε όχι μόνο να κατατροπώνει τον ανίκητο μέχρι πρότινος Ιερό Λόχο, αλλά και να αποδεικνύει στην πράξη ότι μπορεί να ηγείται αυτός αντί του πατέρα του. Παρότι δεν ήταν καν 20 ετών όταν δολοφονήθηκε ο Φίλιππος και όλοι έδειχναν καχυποψία απέναντί του, κορυφαίοι στρατηγοί του πατέρα του τον στήριξαν, όπως ο Αντίπατρος και ο Παρμενίων, αναγνωρίζοντας τις ικανότητές του.
Ολα αυτά τα καταθέτουν γνωστοί ιστορικοί, όπως και το ότι διαμόρφωσε νέες πόλεις με οχυρώσεις, φρούρια και οχυρά - πολλοί σπουδαίοι σύγχρονοι ιστορικοί (από τον Χόλκομπ έως τον Γουόλτον) καταθέτουν ότι το πλέον γνωστό οχυρωματικό έργο, το Σινικό Τείχος, εμφορούνταν από την ίδια αρχή που είχε ο υιοθετήσει ο Αλέξανδρος. Νέες πόλεις άρχισαν να ιδρύονται προς τιμήν του η μία μετά την άλλη, από τη Χεράτ, δηλαδή την Αλεξάνδρεια Αρείας, έως την Αλεξάνδρεια Καυκάσου και φυσικά την πλέον γνωστή Αλεξάνδρεια Αιγύπτου.
Ωστόσο, δεν ήταν μόνο η ίδρυση των πόλεων που τον έκανε ξεχωριστό, αλλά η ανάπτυξη της οικονομίας και της κουλτούρας στις εκάστοτε περιοχές, οι οποίες άνθησαν στις ημέρες του. Κατά την έκθεση με τίτλο «Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.Χ.: Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο», που έχει ανοίξει ήδη στο κοινό και φέρνει πολλά νέα στοιχεία στο φως, ο επιμελητής της, καθηγητής Παναγιώτης Ιωσήφ, ανέφερε πως ο ελληνιστικός κόσμος και ο σύγχρονος άνθρωπος γεννήθηκαν ακριβώς με την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τη βούλησή του να τους γνωρίσει και να τους φέρει κοντά.
Μάλιστα, μας τόνισε πως ο χρυσός που χρησιμοποίησε ο Αλέξανδρος στην εκστρατεία του είναι αυτός που χρησιμοποιούσε η Δύση μέχρι το 1492! Αυτό από μόνο του καταδεικνύει ότι ο Μέγας Αλέξανδρος, που είχε τη φαεινή ιδέα να λιώσει τα αμύθητα πλούτη που συσσωρεύονταν στα θησαυροφυλάκια για να φτιάξει νομίσματα μετατρέποντάς τα σε βασικό όπλο της ανάπτυξης στις κατακτημένες περιοχές και μοιράζοντάς τα σε μισθούς, δώρα και συντάξεις, ήταν ο διαμορφωτής του σύγχρονου οικονομικοπιστωτικού συστήματος.
Με αυτό τον τρόπο διαμόρφωσε πολίτες που είναι πολύ κοντά σε εμάς και τον σύγχρονο άνθρωπο, καθώς «ζουν ανάμεσα σε μια ανώτερη διοικητική αρχή, που είναι ένα συχνά απρόσωπο και μακρινό βασίλειο, και στην ίδια την πόλη, διατηρώντας αυτή την πιο έμμεση σχέση που έχουμε εμείς με την εξουσία», σχολίασε χαρακτηριστικά ο κ. Ιωσήφ. Ισως σε αυτό να έπαιξε ρόλο ότι τότε αμφισβητήθηκε για πρώτη φορά η απόλυτη κυριαρχία των θεών (ο Φίλιππος θεωρούσε τον εαυτό του ταυτόσημο με τον Δία) και έτσι οι άνθρωποι του ελληνιστικού κόσμου, την εποχή του Αλεξάνδρου, ήταν πλέον ελεύθεροι να χαίρονται τις απολαύσεις, την ανάγνωση, την εξερεύνηση, τα διάφορα θεάματα και την αγάπη για το ωραίο.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι επιγραφές που είναι γραμμένες στα ελληνικά -τη lingua franca της εποχής- απεικονίζουν όχι μόνο τα είδωλα γνωστών θεών όπως ο Απόλλωνας, αλλά και τον ίδιο τον Αλέξανδρο, δείχνοντας έτσι τις επιρροές του στις πλέον μακρινές χώρες - εξ ου και ότι οι Ελληνες θεοί ήταν σεβαστοί σε ολόκληρη την Ασία. Ηταν τόσο έντονη η επίδραση της μορφής του για πολλούς αιώνες μετά τον θάνατό του, που πολλοί πολιτισμοί, ακόμα και στις άγριες στέπες, όπως φαίνεται από πολύτιμα κτερίσματα σε τάφους στο Αφγανιστάν, στην Ινδία, μέχρι τη Σιβηρία, δείχνουν να επηρεάζονται στη διαμόρφωση των μεγάλων τους έργων ξεκάθαρα από την Ελλάδα.
Αρχαία νομίσματα με την κεφαλή του Αλεξάνδρου, δείγμα της επιρροής του σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο
Είναι τρομερό να συνειδητοποιεί κανείς, για παράδειγμα, ότι στην Αιθιοπία λάτρευαν τον Αλέξανδρο ως χριστιανό άγιο, καθώς σε έναν πάπυρο του 18ου αιώνα τον βλέπουμε να νικάει τον Σατανά καβάλα στον Βουκεφάλα, ως ένας άλλος Γεώργιος που νικάει τον δράκο (το είδαμε σε τεκμήριο στη μεγάλη έκθεση που διοργανώθηκε για τον Μέγα Αλέξανδρο πέρυσι στο Λονδίνο, ενώ σε αντίστοιχη πάλι απεικόνιση ως έφιππου, πάνω σε νόμισμα αυτή τη φορά, τον είδαμε να κατατροπώνει εχθρούς που προελαύνουν καβάλα σε ελέφαντες - σε μια προφανή αναφορά στη Μάχη του Υδάσπη στη Μεσοποταμία, εκεί που ο Μέγας Αλέξανδρος νίκησε τον Ινδό ηγεμόνα Πώρο, τον οποίο κατέληξε να έχει πολύτιμο σύμμαχό του).
Πώς πέθανε ο Αλέξανδρος
Ηταν λίγο προτού αναχωρήσει για άλλη μια δυναμική εκστρατεία στην Αραβία, την 1η Ιουνίου του 323 π.Χ., όταν ο Αλέξανδρος, παρασυρμένος από τις ευκαιριακές απολαύσεις που τον βοηθούσαν να ηρεμήσει από την ένταση της μάχης, αποφάσισε να διοργανώσει άλλο ένα μεγάλο συμπόσιο με τους φίλους του με Ελληνες ηθοποιούς και μουσική. Ο ίδιος είχε αναλάβει μάλιστα, με τη γνωστή θεατρικότητα που τον διέκρινε, να απαγγείλει μέρος της αγαπημένης του τραγωδίας του Ευριπίδη, την «Ανδρομέδα». Αν, επομένως, στην αρχή της εκστρατείας του ξέρουμε ότι είχε αποφασίσει να απαγγείλει Σοφοκλή δείχνοντας ότι είναι με την πλευρά της σύνεσης, στο τέλος είχε καταφύγει στον τραγικό Ευριπίδη προφανώς γιατί ταυτιζόταν πλέον όχι μόνο με τον εκάστοτε σοφό, αλλά και με τον δραματικό πρωταγωνιστή των αρχαίων δραμάτων.
Ενδεχομένως να είχε διαισθανθεί το επερχόμενο τέλος, αφού για πρώτη φορά είχε αφεθεί σε τρία μερόνυχτα ακραίας κραιπάλης, με την τελευταία να συνεχίζεται στο σπίτι του Μηδίου, θεωρούμενου πιστού και καλού του φίλου. Αγρυπνος και μεθυσμένος ο στρατηλάτης φάνηκε, κοντά στα ξημερώματα, να ανεβάζει πυρετό και να αναγκάζεται να αναβάλει την επικείμενη ημερομηνία αναχώρησης. Μέσα σε λίγες ώρες έχασε τη φωνή του και δεν ήταν ικανός ούτε να σηκωθεί για να χαιρετήσει τους στρατηγούς του: τότε ήταν που όλοι περνούσαν από το νεκροκρέβατό του για να αποτίσουν το ύστατο χαίρε, αλλά εξαιτίας της αφωνίας του δεν μπορούσε να ορίσει τον διάδοχό του. Βέβαια ο Αριστόβουλος επιμένει πως όταν ρωτήθηκε σε ποιον αφήνει τη βασιλεία, εκείνος απάντησε «τω κρατίστω», δηλαδή στον ισχυρότερο, γεγονός που οδήγησε στους γνωστούς πολέμους ανάμεσα στους διαδόχους του Σελευκίδες και Πτολεμαίους, οι οποίοι μοίρασαν την περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Δείτε Βίντεο: Οι Θεωρίες για τον Θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Τα σενάρια, όμως, για τον θάνατό του και τι ακριβώς τον προκάλεσε δεν σταμάτησαν ποτέ: κάποιες πρόσφατες επιστημονικές θεωρίες κάνουν λόγο για ελονοσία, που εξηγεί και τον ξαφνικό υψηλό πυρετό και τις νευρολογικές αντιδράσεις του, ενώ άλλοι επιμένουν ότι αυτή η συμπτωματολογία ταιριάζει μάλλον σε δηλητηρίαση από συγκεκριμένη ουσία.
Οι μαρτυρίες λένε πως το σώμα του μεγάλου στρατηλάτη αφού καθαρίστηκε τοποθετήθηκε σε γυάλινο φέρετρο γεμάτο μέλι. Παρέμεινε στη Βαβυλώνα, αλλά κατόπιν πήρε τον δρόμο της επιστροφής για την Ελλάδα αφού αυτή ήταν η επιθυμία του ίδιου του Μεγαλέξανδρου (εδώ στηρίζει τη σχετική θεωρία της και η ακαδημαϊκός Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ). Αλλά εν τω μεταξύ μεσολάβησε ο Πτολεμαίος και πήρε τη σορό του στην Αίγυπτο προκειμένου να την τοποθετήσει στο κέντρο της σπουδαίας πόλης που έφερε το όνομά του, της Αλεξάνδρειας. Οι μαρτυρίες λένε ότι τα κατάφερε, καθώς φαίνεται, την επισκέφτηκε για σχετικό προσκύνημα ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Καρακάλλας το 215 π.Χ.
Εκτοτε, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει πού βρίσκεται, με τις ιστορικές μαρτυρίες να δίνουν τη θέση τους σε απίστευτα σενάρια και σχετικές θεωρίες συνωμοσίας, με κάποιους ιστορικούς (με τους οποίους συντάσσεται η κυρία Αρβελέρ) να υποστηρίζουν ότι ο Περδίκκας, απεσταλμένος της μητέρας του Αλεξάνδρου, Ολυμπιάδας, κατάφερε να τη φέρει πίσω στη Μακεδονία και άλλους να επιμένουν ότι, αν δεν είναι ακόμα στην Αλεξάνδρεια, προφανώς κατέληξε στην ιερή γη της Βαβυλώνας.
Πού βρίσκεται θαμμένος
Ηταν 8 Νοεμβρίου του 1977, ημέρα που οι χριστιανοί γιορτάζουν τους Αγγέλους - και οι Αγγελοι της Ιστορίας μίλησαν στον Μανόλη Ανδρόνικο όπως δεν έχουν μιλήσει σε κανέναν Ελληνα αρχαιολόγο. Εχοντας δουλέψει στο συγκεκριμένο σημείο στις Αιγές από φοιτητής και με εμμονή στον τύμβο και τον τάφο του Φιλίππου, συνέχισε να σκάβει χωρίς να υπολογίζει αργίες και γιορτές, μέχρι που έγινε το θαύμα: μέσα από ένα άνοιγμα που δεν άγγιζε ούτε το μισό μέτρο στο ύψος και το πλάτος, κρατώντας ένα ηλεκτρικό φανάρι στο χέρι, ο κορυφαίος αρχαιολόγος είδε να διακρίνονται στο δάπεδο ασημένια και χρυσά αντικείμενα και πολύ κοντά στον τοίχο μια μαρμάρινη σαρκοφάγος.
Αντίγραφο της σαρκοφάγου όπου φημολογούνταν ότι βρισκόταν θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος (παρουσιάστηκε τον περασμένο Φεβρουάριο στο Λονδίνο)
Η σκηνή ξεπερνούσε οποιαδήποτε ταινία μπορούσε να φανταστεί κανείς και ο ίδιος, σε συνέντευξή του, είχε πει ότι ζαλίστηκε από συγκίνηση. Τη σκηνή της ανακάλυψης του τάφου του Φιλίππου περιγράφει στα αρχαιολογικά ημερολόγιά του και στο «Χρονικό της Βεργίνας» (από ΜΙΕΤ).
«Είχα βρει τον πρώτο ασύλητο μακεδονικό τάφο. Εκείνη τη στιγμή δεν ενδιαφερόμουν για τίποτε άλλο. [...] Οπωσδήποτε συλλογιζόμουν ότι μέσα στη σαρκοφάγο πρέπει να κρύβεται μια ωραία έκπληξη. Η μόνη δυσκολία που συναντήσαμε ήταν πως την ώρα που ανασηκώναμε το κάλυμμα είδαμε καθαρά πια το περιεχόμενο και έπρεπε να μπορέσουμε να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε τη δουλειά μας, μόλο που τα μάτια μας είχαν θαμπωθεί από αυτό που βλέπαμε και η καρδιά μας πήγαινε να σπάσει από συγκίνηση. Μέσα στη σαρκοφάγο υπήρχε μια ολόχρυση λάρνακα. Επάνω στο κάλυμμά της ένα επιβλητικό ανάγλυφο αστέρι με δεκάξι ακτίνες και στο κέντρο του ένας ρόδακας».
Εκτοτε πέρασαν πολλά χρόνια, πολλοί αμφισβήτησαν την ανακάλυψη του Ανδρόνικου υποστηρίζοντας ότι είναι κάποιος άλλος Μακεδόνας βασιλεύς, όπως ο Φίλιππος Γ’ ο Αρριδαίος, ενώ αρκετοί ήταν αυτοί που ταυτίστηκαν με πολλές θέσεις των Σκοπιανών, οι οποίοι επιστράτευσαν αρκετούς αρχαιολόγους πιέζοντας με συνέδρια και ανακοινώσεις για να ανατρέψουν τη σπουδαιότητα της ανακάλυψης, που σίγουρα έδινε άλλη αίγλη στη Μακεδονία και την Ελλάδα. Είναι, άλλωστε, γνωστό ότι η Βεργίνα έγινε, λίγο πολύ, το σήμα κατατεθέν του μακεδονικού κόσμου. Η Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή και κυρίως οι Αμερικανοί ανθρωπολόγοι είχαν, για παράδειγμα, υποστηρίξει ότι είχαν βρει σκελετό που έμοιαζε στον Φίλιππο, με το ίδιο ακριβώς τραύμα, εκτός τάφου, με τους οποίους είχαν συνταχθεί ο Αμερικανός ακαδημαϊκός Γιουτζίν Μπόρζα, η Ελληνίδα αρχαιολόγος Ολγα Παλαγγιά και ο ιστορικός, αλλά όχι αρχαιολόγος, Τριαντάφυλλος Παπαζώης, ο οποίος είχε εκδώσει και σχετικά βιβλία.
Ολοι αυτοί υποστηρίζουν, μεταξύ των οποίων και η κυρία Αρβελέρ, ότι στη Βεργίνα βρίσκεται ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και όχι του Φιλίππου και ότι τελικά ο Περδίκκας κατάφερε να μεταφέρει την τέφρα του και τα οστά του στη Μακεδονία. Το σενάριο που υποστηρίζει η κυρία Αρβελέρ συμφωνεί με τα αρχεία που θέλουν τη σορό του Αλέξανδρου να μεταφέρεται στη Δαμασκό από τον Πτολεμαίο, όπου υπήρχε σχέδιο να χτιστεί σχετικό μαυσωλείο, αλλά ότι τελικά έμεινε στη Μέμφιδα, όπου την έκαψαν με τον ελληνικό τρόπο, δηλαδή καθαρίζοντας με συγκεκριμένη τελετουργία τα οστά μετά την πυρά με κρασί, τα οποία κατέληγαν σε ειδικά οστεοφυλάκια - αλλά ότι τελικά δεν έμεινε η σορός εκεί. Ο Περδίκκας κατάφερε, σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, να τη φέρει στη Μακεδονία, ικανοποιώντας έτσι την ύστατη επιθυμία του στρατηλάτη αλλά και όλων των Μακεδόνων βασιλέων που ήθελαν πάντα να θάβονται στην πατρίδα τους.
Η Αγγελική Κοτταρίδη
Ωστόσο η μαθήτρια του Ανδρόνικου, αρχαιολόγος και σημερινή προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Αγγελική Κοτταρίδη, επιμένει ότι έχει στοιχεία, εκτός από αυτά που είχε καταγράψει ο αείμνηστος δάσκαλός της αναφορικά με την ανακάλυψη του τάφου του Φιλίππου, τα οποία επιβεβαιώνουν τους ισχυρισμούς του. Υποστηρίζει ότι από τους 2.000 τάφους που ανασκάφηκαν στις Αιγές προέκυψαν νέα τεκμήρια που δείχνουν ότι ο νεκρός κάηκε εκεί δίπλα: χαρακτηριστικά είναι τα κατάλοιπα της πυράς που δείχνουν ξεκάθαρα ότι επρόκειτο για τον Φίλιππο, καθώς το χρυσό στεφάνι που φορούσαν μόνο οι βασιλείς, ακριβώς επειδή είχε αρχίσει να λιώνει, είχε αφήσει κάποια από τα χαρακτηριστικά βελανίδια στη φωτιά. Επίσης, η κυρία Κοτταρίδη υποστήριξε ότι «τα οστά έχουν μελετηθεί από ανθρωπολόγους.
Μπορείς από τη μελέτη τους να προσδιορίσεις την ηλικία του νεκρού και το φύλο. Ο συγκεκριμένος νεκρός διένυε την πέμπτη δεκαετία της ζωής του. Ηταν στα 45 έτη ή κάπου μεταξύ 43-47 ετών. Αποκλείεται, σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους, να είναι μεταξύ 30-33 ετών. Δεν μπορεί να υπάρχει ένας τέτοιος άνθρωπος στον τάφο. Είναι στοιχείο μετρήσιμο. Δεν έχουμε στον τάφο άτομο που να είναι 33 ετών. Αποκλείεται, λοιπόν, να είναι ο Αλέξανδρος που πέθανε πριν κλείσει τα 33 χρόνια του».
Το επιπλέον, βέβαια, στοιχείο είναι ότι είναι αδύνατον να μην υπήρχε κάποια αναφορά ή να μη γινόταν μεγάλο γεγονός αν επέστρεφε η σορός του Αλεξάνδρου από τον Περδίκκα στη Μακεδονία. Σίγουρα η μητέρα του Ολυμπιάδα, που είχε μεγάλη κόντρα με την ανταγωνίστριά της, Ευρυδίκη, θα είχε φροντίσει ώστε να αποδοθούν οι δέουσες τιμές, αν και η επιστροφή του βασιλιά στον τόπο του ήταν από μόνο του μεγάλο συμβάν. Οι θεωρίες που ήθελαν, επίσης, τη σορό του να βρίσκεται στην Αμφίπολη έχουν προ πολλού ανατραπεί.
Με άλλα λόγια, οι περισσότερες αρχαιολογικές θεωρίες θέλουν τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου να βρίσκεται σε κάποιο σημείο στην Αλεξάνδρεια, κάτι, όμως, που δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί από καμία σωζόμενη πηγή. Ωστόσο, μέχρι να αποκαλυφθεί τελικά ο περίφημος τάφος του, αν ποτέ αυτό συμβεί, θα κυκλοφορούν αμέτρητες ιστορίες αναφορικά με το σημείο στο οποίο έχει ταφεί ένας από τους σημαντικότερους βασιλείς της ανθρωπότητας και της Ιστορίας. Μέχρι τότε ο ίδιος θα ζει και θα βασιλεύει μέσα από τη μοναδική μορφή που ξεπέρασε τα ανθρώπινα και έγινε παγκόσμιο σύμβολο.
Τίνα Μανδηλαρά
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ