24 Ιουλ 2024

Ραπαμυκίνη: Αντιγηραντικά οφέλη και πιθανές παρενέργειες

 


  • Η ραπαμυκίνη χρησιμοποιείται συχνότερα ως ανοσοκατασταλτικό για την πρόληψη της απόρριψης οργάνων μετά από μεταμόσχευση νεφρού.
  • Οι επιπτώσεις της ραπαμυκίνης στη μακροζωία είναι ελπιδοφόρες, εν μέρει επειδή φαίνεται πιθανό να βοηθήσει στην πρόληψη ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία, όπως το Αλτσχάιμερ και ορισμένοι τύποι καρκίνου.
  • Η ραπαμυκίνη έχει αντιγηραντικές επιδράσεις, που είναι ακόμα υπό διερεύνηση, αλλά πολλοί επιστήμονες είναι ενθουσιασμένοι για τις δυνατότητες μετά από επιτυχείς μελέτες επέκτασης της ηλικίας σε ποντίκια και αρουραίους.

Ωστόσο, μέχρι στιγμής, η υπόσχεση της χρήσης ραπαμυκίνης ως συμπλήρωμα έχει αντισταθμιστεί από παρενέργειες που σχετίζονται με υψηλές δόσεις. Αυτό το άρθρο θα διερευνήσει πώς λειτουργεί η ραπαμυκίνη, τα οφέλη, τους μηχανισμούς και τις δυνατότητές της για τη θεραπεία ασθενειών και την παράταση μιας υγιούς ζωής.

Τι είναι η ραπαμυκίνη;

Η ραπαμυκίνη είναι μια ένωση που παράγεται από ένα βακτήριο που ονομάζεται Υγροσκοπικός Στρεπτομύκητας. Απομονώθηκε για πρώτη φορά το 1972 από δείγμα εδάφους που βρέθηκε στο Νησί του Πάσχα. Το όνομα του συγκροτήματος προέρχεται από το εγγενές όνομα του νησιού, Rapa Nui. Rapamycin αναφέρεται επίσης ως Sirolimus σε κλινικές, και πωλείται με το εμπορικό σήμα Rapamune.

Η ραπαμυκίνη χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως αντιμυκητιασικό. Ωστόσο, χρησιμοποιείται συχνότερα σε κλινικές ως ανοσοκατασταλτικό για την πρόληψη της απόρριψης οργάνων κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης μεταμόσχευσης. Χρησιμοποιείται επίσης ως αντιπολλαπλασιαστικό, που σημαίνει ότι μπορεί να έχει την ικανότητα να αναστέλλει την ανάπτυξη των κυττάρων, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης κακοήθων (καρκινικών) κυττάρων. Ο FDA ενέκρινε τη χρήση του Rapamune για ασθενείς με μεταμόσχευση νεφρού το 1999.

Οι ερευνητές εξακολουθούν να διερευνούν τη χρήση της ραπαμυκίνης για μακροζωία, χρησιμοποιώντας την είτε για να επιβραδύνει τη διαδικασία γήρανσης είτε για να αποτρέψει ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία. Ωστόσο, έχει αποδειχθεί ότι παρατείνει τη διάρκεια ζωής πολλών ειδών ποντικών, ζυμομυκήτων και μυγών φρούτων (Drosophila melanogaster).

Μηχανισμός δράσης ραπαμυκίνης

Οι ανοσοκατασταλτικές και αντιπολλαπλασιαστικές ιδιότητες της ραπαμυκίνης προέρχονται από την ικανότητά της να αναστέλλει την ενεργοποίηση των Β κυττάρων και των Τ κυττάρων. Μειώνει την ευαισθησία αυτών των κυττάρων στην ιντερλευκίνη-2 (IL-2), ένα μόριο στο ανοσοποιητικό σύστημα που βοηθά στη ρύθμιση των λευκών αιμοσφαιρίων.

Η ραπαμυκίνη δρα αναστέλλοντας τον μηχανιστικό στόχο της ραπαμυκίνης (mTOR). Στους ανθρώπους, το mTOR είναι μια πρωτεϊνική κινάση που κωδικοποιείται από το γονίδιο MTOR και παίζει ρόλο στην ινσουλίνη, τον αυξητικό παράγοντα και τις οδούς αμινοξέων. ανίχνευση οξυγόνου, ενέργειας, επιπέδων και κυτταρικών θρεπτικών ουσιών. ρύθμιση του μεταβολισμού, και τη λειτουργία του εγκεφάλου, των μυών, του ήπατος και των ιστών.

Η απορυθμισμένη mTOR έχει εμπλακεί σε ασθένειες όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης, οι καρκίνοι, οι διαταραχές του φάσματος του αυτισμού, η νόσος του Αλτσχάιμερ, ο λύκος και οι λεμφοϋπερπλαστικές ασθένειες, καθώς και η μείωση της διάρκειας ζωής (σε μύγες φρούτων, μερικά σκουλήκια και μαγιά). Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ικανότητα της ραπαμυκίνης να αναστέλλει το mTOR συνδέεται με την πρόληψη και τη θεραπεία αυτών των ίδιων καταστάσεων.

Οφέλη της ραπαμυκίνης

Μελέτες έχουν διεξαχθεί εδώ και δεκαετίες σχετικά με τη ραπαμυκίνη σε σκύλους, σκουλήκια, μύγες φρούτων, ποντίκια και αρουραίους. Η πλήρης έκταση των ευεργετικών επιδράσεων της ραπαμυκίνης εξακολουθεί να διερευνάται στον άνθρωπο.

Τα αντιγηραντικά αποτελέσματα της ραπαμυκίνης αποτελούν πηγή ενθουσιασμού μεταξύ των επιστημόνων και των καταναλωτών. Μένει να δούμε αν η ραπαμυκίνη βοηθά στην πρόληψη των ασθενειών που σχετίζονται με τη γήρανση και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής ή αν μπορεί να παρατείνει άμεσα τη διάρκεια ζωής ενός ανθρώπου.

Επί του παρόντος, η ραπαμυκίνη χρησιμοποιείται στην ιατρική για:

  • Πρόληψη της απόρριψης μεταμόσχευσης οργάνων μετά από χειρουργική επέμβαση (ως ανοσοκατασταλτικό);
  • Θεραπεία ορισμένων τύπων καρκίνου (ως αντιπολλαπλασιαστικό);
  • Θεραπεία καρδιαγγειακών παθήσεων (ως επικάλυψη για καρδιακά στεντ που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία φραγμένων αρτηριών).

Αντιγηραντική δράση

Η χρήση της ραπαμυκίνης για την αντιγήρανση είναι πιθανότατα πιο αποτελεσματική εάν χορηγείται σε άτομα πριν αναπτύξουν ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία, έτσι ώστε να μπορούν να αυξήσουν τόσο την υγεία όσο και τη διάρκεια ζωής. Ωστόσο, δεν είναι μια πανάκεια, αλλά ένα συμπλήρωμα που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί παράλληλα με έναν υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής .

Τα αντιγηραντικά αποτελέσματα της ραπαμυκίνης είναι πολύπλοκα επειδή οι επιστήμονες εξακολουθούν να μην γνωρίζουν ακριβώς τι προκαλεί τη γήρανση. Η διακοπή της κυτταρικής διαίρεσης, η απώλεια βλαστικών κυττάρων, το κατεστραμμένο DNA και τα συντομευμένα τελομερή φαίνεται να παίζουν ρόλο τόσο στον εκφυλισμό του σώματος όσο και σε ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία που μειώνουν τη διάρκεια ζωής, όπως το Αλτσχάιμερ.

Αυξάνει τη μακροζωία

Ο ρόλος της ραπαμυκίνης στη μακροζωία σχετίζεται με την ικανότητά της να ενισχύει την αυτοφαγία, μια διαδικασία που επιλύει βλάβες στα κυτταρικά όργανα και προστατεύει τα κύτταρα από το στρες.

Όταν η ραπαμυκίνη αναστέλλει το mTOR, φαίνεται να ενισχύει ταυτόχρονα την αυτοφαγία. Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να καθυστερήσει την έναρξη της διαδικασίας γήρανσης του σώματος και των ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία και να δώσει στους ανθρώπους μια μακρύτερη και υγιέστερη ζωή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι μπορεί να είμαστε σε θέση να χρησιμοποιήσουμε ραπαμυκίνη για μακροζωία.

Θεραπεία του καρκίνου

Ο θηλαστικός στόχος της ραπαμυκίνης (mTOR) ενθαρρύνει την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων, γεγονός που επηρεάζει την ικανότητα του σώματος να αποκαθιστά την κυτταρική βλάβη μέσω της αυτοφαγίας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου (η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των κυττάρων).

Η αναστολή του mTOR φαίνεται να σταματά τον πολλαπλασιασμό των όγκων και να προκαλεί απόπτωση των καρκινικών κυττάρων (κυτταρικός θάνατος) και αγγειογένεση (παροχή όγκων με το δίκτυο αιμοφόρων αγγείων που χρειάζονται για να λαμβάνουν θρεπτικά συστατικά).

Η ραπαμυκίνη χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ορισμένων μορφών καρκίνου και δύο παράγωγα ραπαμυκίνης που ονομάζονται temsirolimus και everolimus (γνωστά και ως "rapalogs") είναι εγκεκριμένα από τον FDA για τη θεραπεία του προχωρημένου καρκίνου του νεφρού.

Γήρανση του δέρματος

Τοπική κρέμα ραπαμυκίνης χρησιμοποιείται για τη θεραπεία δερματικών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένων των αγγειακών ανωμαλιών, αγγειοΐνωση του προσώπου, και ψωρίαση σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες.

Ο Mikhail V. Blagosklonny του Μπάφαλο, το Ινστιτούτο Καρκίνου Roswell Park της Νέας Υόρκης, ήταν ο κορυφαίος υποστηρικτής της χρήσης ραπαμυκίνης για σημάδια γήρανσης του δέρματος (ηλιακές κηλίδες, ρυτίδες και πολλά άλλα). Έχει επίσης επισημάνει ότι μελέτες έχουν δείξει ότι η τοπική εφαρμογή ραπαμυκίνης μπορεί να μειώσει τη χαλάρωση του δέρματος και τη φωτογήρανση και να βελτιώσει τον δερματικό όγκο στα χέρια, επιβραδύνοντας έτσι ξανά τη διαδικασία του δέρματος. Ωστόσο, μια τοπική κρέμα ραπαμυκίνης δεν είναι ακόμη μια καλλυντική πραγματικότητα.

Ραπαμυκίνη δοσολογία

Αυτή τη στιγμή, μια συνταγή ραπαμυκίνης είναι διαθέσιμη μόνο για προφύλαξη απόρριψης μοσχεύματος οργάνου και πνευμονική λεμφαγγειολειομυωμάτωση - μια κατάσταση που προκαλεί απώλεια λειτουργίας των πνευμόνων - εκτός μελετών ή καρδιακών χειρουργικών επεμβάσεων.

Ηλικιακή ομάδα

Ραπαμυκίνη δοσολογία

Ενήλικες

6 mg (πρώτη ημέρα), ακολουθούμενη από 2 mg/ημέρα

Ενήλικες (υψηλός ανοσολογικός κίνδυνος)

15 mg (πρώτη ημέρα), ακολουθούμενη από 5 mg/ημέρα

Παιδιά

3 mg (πρώτη ημέρα), ακολουθούμενη από 1 mg/ημέρα

Η συστηματική θεραπεία σε ενήλικες περιλαμβάνει συνήθως  δόση ραπαμυκίνης 6 mg λαμβανόμενη από του στόματος την πρώτη ημέρα (δόση εφόδου), ακολουθούμενη από 2 mg/ημέρα από του στόματος. Παιδιατρικές δόσεις είναι περίπου το ήμισυ της δοσολογίας ραπαμυκίνη ενηλίκων. Σε όσους διατρέχουν υψηλό ανοσολογικό κίνδυνο μπορεί να συνταγογραφηθεί δόση εφόδου έως 15 mg και ημερήσια δόση έως 5 mg.

Πώς να πάρετε ραπαμυκίνη

Για όσους παίρνουν ραπαμυκίνη off-label - ή την εισάγουν από ξένα φαρμακεία - δεν υπάρχουν οδηγίες χρήσης εκτός από τη συμβουλή ενός γιατρού. Για εγκεκριμένους χρήστες ραπαμυκίνης, το φάρμακο λαμβάνεται συνήθως από το στόμα σε δισκία.

Τα δισκία ραπαμυκίνης δεν πρέπει να χωρίζονται, να συνθλίβονται ή να μασώνται. θα πρέπει να καταπίνονται ολόκληρα. Σε ασθενείς που δεν μπορούν να καταπιούν ένα χάπι μπορεί να συνταγογραφηθεί πόσιμο διάλυμα. Η ραπαμυκίνη μπορεί να λαμβάνεται με ή χωρίς τροφή, αλλά πρέπει να λαμβάνεται με συνέπεια με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ο χυμός σταφυλιών πρέπει να αποφεύγεται κατά τη λήψη ραπαμυκίνης.

Ενώ οι ερευνητές έχουν χρησιμοποιήσει κρέμα ραπαμυκίνης τοπικά σε δοκιμές για τη γήρανση του δέρματος, δεν είναι διαθέσιμη στο κοινό, δεδομένου ότι οι κίνδυνοι δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί πλήρως.

Πιθανές παρενέργειες της ραπαμυκίνης

Επειδή η ραπαμυκίνη καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα, θα πρέπει να χορηγείται μόνο υπό τις εντολές ενός γιατρού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπάρχουν ανησυχίες ότι οι ίδιες οδοί που χρησιμοποιεί η ένωση για την αναστολή του mTOR θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν ασθένεια. Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι οι επιστήμονες σχετικά με τις πιθανές παρενέργειες Rapamycin.

Πιθανές παρενέργειες της ραπαμυκίνης μπορεί να είναι σοβαρή και περιλαμβάνουν:

  • Πυρετός
  • Συμπτώματα κρυολογήματος (όπως βουλωμένη μύτη ή πονόλαιμος)
  • Πληγές στο στόμα
  • Ναυτία
  • Διάρροια
  • Πόνος στο στομάχι
  • Μυϊκοί πόνοι
  • Πόνος στο στήθος
  • Πονοκέφαλος
  • Ζαλάδα.

Εάν η ραπαμυκίνη  συνταγογραφείται για αντι-γήρανση, είναι πιθανό να χρησιμοποιηθεί σε χαμηλές δόσεις και ίσως κατά διαστήματα καθ 'όλη τη διάρκεια ζωής του ατόμου για να αποφευχθούν παρενέργειες.

Πώς η ραπαμυκίνη προκαλεί αυτοφαγία;

Το κύριο όφελος της ραπαμυκίνης είναι στην ενεργοποίηση της αυτοφαγίας σε μια ποικιλία κυττάρων. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως αναστέλλοντας τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό που προκαλείται από mTOR.

Ανάλογα με το σύστημα μοντέλου που στοχεύει, η ραπαμυκίνη μπορεί να προκαλέσει αυτοφαγία χρησιμοποιώντας διαφορετικούς μηχανισμούς. Μερικές φορές πρέπει να συνδυαστεί με έναν αναστολέα για να ευαισθητοποιήσει τα κύτταρα. Σε άλλες περιπτώσεις, η ραπαμυκίνη μπορεί να απαιτεί τη χρήση in vivo κυττάρων αναφοράς. Η θεραπεία με ραπαμυκίνη είναι προσαρμοσμένη για ειδικά στοχευμένα κύτταρα από γιατρό για να διασφαλιστεί ότι οι μοριακοί μηχανισμοί στο παιχνίδι ενεργοποιούνται σωστά.

Συχνές ερωτήσεις

Μπορείτε να πάρετε ραπαμυκίνη και μετφορμίνη μαζί;

Ναι, είναι πιθανό ότι η λήψη ραπαμυκίνης και μετφορμίνης μαζί θα μπορούσε να βοηθήσει στην καθυστέρηση των επιπτώσεων της γήρανσης και στην αύξηση της διάρκειας ζωής. Αλλά οι πιο ελπιδοφόρες μελέτες για το συνδυασμό αυτών των φαρμάκων έχουν γίνει μόνο σε αρουραίους και δεν έχουν ακόμη αποδειχθεί αξιόπιστα ότι εμφανίζονται σε ανθρώπους.

Υπάρχουν τρόφιμα που περιέχουν ραπαμυκίνη;

Όχι, κανένα από τα τρόφιμα δεν περιέχει ραπαμυκίνη, δεδομένου ότι προέρχεται από ένα συγκεκριμένο τύπο εδάφους. Ωστόσο, άλλες ενώσεις που προκαλούν αυτοφαγία, όπως η σπερμιδίνη, μπορούν να βρεθούν σε ορισμένα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένου του παλαιωμένου τυριού, των δημητριακών ολικής αλέσεως, των μανιταριών, των προϊόντων σόγιας, των οσπρίων, των σαλιγκαριών βαθέων υδάτων και του καλαμποκιού.

Μπορεί η ραπαμυκίνη να ληφθεί ως συμπλήρωμα;

Όχι, η ραπαμικίνη δεν είναι διαθέσιμη ως ένα συμπλήρωμα στις ΗΠΑ. Είναι ένα ισχυρό φάρμακο που χρησιμοποιείται στην ιατρική θεραπεία και ως εκ τούτου ρυθμίζεται από το FDA. Ως αποτέλεσμα, η δημιουργία συμπληρωμάτων ραπαμυκίνης, δερματικών θεραπειών κ.λπ., θα πρέπει να υποβληθεί σε αυστηρές, αναπαραγώγιμες επιστημονικές μελέτες.