Εκτός ορίων η βία μεταξύ ανηλίκων – Άγριοι ξυλοδαρμοί, bullying και μαχαιρώματα στα σχολεία, τι συμβαίνει,
Η βία στα σχολεία με παραμέτρους που συγκλονίζουν όπως καταγράφονται σχεδόν σε ημερήσια βάση στο αστυνομικό δελτίο, προβληματίζει γονείς, εκπαιδευτικούς αλλά και όλη την κοινωνία για το τι φταίει και η κατάσταση με τους μαθητές έχει εκτραχυνθεί. Το φαινόμενο γιγαντώνεται μέρα με τη μέρα με δραματικές προεκτάσεις με τους μαθητές να εξομολογούνται πως δεν νιώθουν ασφάλεια ούτε στο χώρο του σχολείου.
Μαχαιρώματα, μπουνιές, χτυπήματα με ρόπαλα και κλωτσιές και λοιπές «ενασχολήσεις» που μόνο παιδικές ή εφηβικές δεν φαντάζουν, συνθέτουν το πέπλο της βίας εντός τάξεων αλλά και εκτός με τα προαύλια και τον περίβολο των σχολείων να γίνονται στέκια ραντεβού όπου οι ανήλικοι επιδίδονται με απίστευτη βιαιότητα και άνευ προηγουμένου ένταση σε ένα επικίνδυνο «παιχνίδι» υπεροχής μέχρι...τελικής πτώσης.
Στο Dnews θέλοντας να μην είμαστε απλά αναμεταδότες τέτοιων περιστατικών που μοιάζουν να είναι βγαλμένα από ταινία, ανοίγουμε το φάκελο «Βία ανηλίκων - Παραβατικότητα - Συμμορίες στα σχολεία» για να αποκωδικοποιήσουμε μιλώντας με τους ειδικούς τις αιτίες έξαρσης τέτοιων φαινομένων, να εξηγήσουμε τι συμβαίνει στην σημερινή εφηβεία που έχει μεταμορφωθεί σε εφη-βία με ανεξέλεγκτες διαστάσεις αλλά και να αναδείξουμε άγνωστες πτυχές που συνδέονται με την έξαρση της νεανικής βίας.
«Αναθρέψαμε το πρότυπο του παιδιού Θεού εις βάρος της πειθαρχίας και εισπράττουμε τα αποτελέσματα του»
Η Ευαγγελία Χολέβα, δρ. Ιστορίας- Εκπαιδευτικός στο 1ο Πρότυπο ΓΕΛ Αθηνών «Γεννάδειο», τοποθετείται για τη βία ανάμεσα σε ανηλίκους και καταγράφει από την θέση του εκπαιδευτικού πώς αντιλαμβάνεται αλλά και πώς αντιμετωπίζει τέτοιου είδους φαινόμενα που ταλανίζουν τις σχολικές τάξεις. Παράλληλα επισημαίνει και τον ρόλο του οικογενειακού περιβάλλοντος καθώς όπως τονίζει οι γονείς διαδραματίζουν μέγιστο ρόλο στην ψυχοσυναισθηματική ισορροπία των παιδιών. Ο κύκλος της βίας είναι φαύλος και πρέπει να παρθούν άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα.
Όπως εξηγεί «Το ζήτημα της έξαρσης της βία στα σχολεία είναι πολυπαραγοντικό. Δίνεται μια έμφαση στο δημόσιο διάλογο τον τελευταίο καιρό – και ορθά- στην γονική ευθύνη και στην αντιαυταρχική εκπαίδευση που τις τελευταίες δεκαετίες εξέθρεψαν το πρότυπο του παιδιού Θεός εις βάρος των κανόνων, των κοινωνικών και ηθικών αξιών, του σεβασμού στην ιεραρχία και των συνεπειών. Για να φτάσουμε όμως σ’ αυτές τις διαπιστώσεις, αφενός έπρεπε να γιγαντωθεί το φαινόμενο, αφετέρου έπρεπε να αρχίσουν οι αντιδράσεις των ίδιων των εκπαιδευτικών που βιώνουν πια μια ασφυκτική πραγματικότητα. Περάσαμε όμως, λόγω και σταθερών ιδεολογικών αγκυλώσεων που για δεκαετίες μαστίζουν την κοινωνία μας από ερμηνείες που αναδείκνυαν την φτώχεια ή τις κοινωνικές ανισότητες ως βασική αιτία της ανήλικης βίας, γεγονός που διέψευσε η ίδια η πραγματικότητα μια και το φαινόμενο εντοπίζεται σε παιδιά όλων των κοινωνικών στρωμάτων και ανεξαρτήτως του μορφωτικού επιπέδου των γονιών τους αλλά και σ’ όλες τις περιοχές της χώρας. Άλλωστε η Ελλάδα μόλις τις τελευταίες δεκαετίες κατέκτησε ένα επίπεδο ζωής ευρωπαϊκό. Η φτώχεια κι ο αγώνας της επιβίωσης ποτέ δεν αποτέλεσαν άλλοθι παραβατικότητας για τις γενιές των γονιών μας που υπερήφανα και με αξίες μας ανάθρεψαν.»
Ούσα μάχιμη καθηγήτρια και ερχόμενη καθημερινά σε επαφή με μαθητές είναι σε θέση να μας δώσει το στίγμα και την πηγή του κακού που εξωθούν τους ανήλικους σε καταστάσεις πρωτοφανούς βιαιότητας με τα αποτελέσματα που βλέπουμε και διαβάζουμε καθημερινά σε ρεπορτάζ του αστυνομικού δελτίου. Εστιάζει σε ένα τετράπτυχο που πρέπει να μελετηθεί επισταμένως από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ώστε να αντιμετωπιστεί ολιστικά το ζήτημα της βίας και να μην σταθούμε στα γνωστά ευχολόγια και τα μέτρα «για τα μάτια του κόσμου».
Πηγή Φωτογραφίας: Morgan Basham on Unsplash
«Η αφοριστική στάση των γονιών στο θεσμό του εκπαιδευτικού άλλοθι αλλά και κίνητρο για νταήδες μαθητές»
Όπως εξηγεί «Δεν πρέπει να θεωρήσουμε λόγω της έξαρσης του φαινομένου ότι η πλειοψηφία των παιδιών αντιδρά παραβατικά. Στις τάξεις έχουμε μαθητές που από το σπίτι τους έχουν πάρει αγωγή και σωστή διαπαιδαγώγηση και συνεργαζόμαστε, επίσης, με πάμπολλους γονείς που σέβονται το ρόλο μας, αναγνωρίζουν το σφάλμα του παιδιού τους και αποδέχονται μια κοινή παιδαγωγική γραμμή για να το αντιμετωπίσουμε. Το πρόβλημα ξεκινά, όταν οι ίδιοι οι γονείς αμφισβητούν τον δάσκαλο, δεν αναγνωρίζουν τα λάθη του παιδιού τους, επιζητούν δικαιολογίες και του προσφέρουν κάλυψη και σε ακραίες περιπτώσεις επιτίθενται στους δασκάλους. Δυστυχώς, οι δεκαετίες της παιδαγωγικής χαλαρότητας και της εκπαιδευτικής ασυδοσίας εξέθρεψαν και γονείς που δεν αναγνωρίζουν την αυθεντία του δασκάλου ή την αξία του θεσμού του σχολείου για την διαπαιδαγώγηση και την κοινωνικοποίηση του μαθητή. Σ΄αυτό έχουν παίξει κι άλλα πράγματα ρόλο σχετικά με τη θεσμική λειτουργία του σχολείο και την αντιμετώπιση του δασκάλου από την Πολιτεία που δεν είναι του παρόντος.»
Παράλληλα αναδεικνύει και τις ευθύνες των γονέων «Κάτι που δεν ακούγεται συχνά στο δημόσιο διάλογο είναι ότι η επιθετική συμπεριφορά των παιδιών και των εφήβων συχνά -συχνότερα σε αγόρια- ξεκινά κι από την παραμέληση τους από τον ένα γονέα ή την έλλειψή του για άλλους λόγους, π.χ επαγγελματικούς. Συνηθέστερα η έλλειψη του πατέρα χαράζει τα παιδιά, αφού η μάνα συνήθως μένει μόνη να μεγαλώσει το παιδί. Δυστυχώς, όλα τα διαζύγια δεν είναι βελούδινα όμως το αποτύπωμα της έλλειψης του πατέρα στον έφηβο παρατηρώ ότι είναι μείζον.»
Βασική υποσημείωση που πρέπει να καταγραφεί όπως τονίζει η κα Χολέβα είναι και η εξής «Θα πρέπει να διαχωρίσουμε τον καθ’ έξιν παραβατικό μαθητή ή τους νέους που οργανώνουν συμμορίες ή συμμετέχουν σε συλλόγους ομάδων για να αισθανθούν μάλλον αποδεκτοί από τα παιδιά που είναι λογικό να ξεφύγουν κάποια φορά, να εκδηλώσουν μια επιθετική συμπεριφορά, να μιλήσουν λίγο άσχημα ή να κάνουν λάθος. Αυτό και αναμενόμενο είναι και σύμφωνο με το κάθε αναπτυξιακό στάδιο και πάντα οι σχολικές κοινότητες το αντιμετωπίζουν με φροντίδα στα υπόλοιπα μέλη τους και με προσπάθεια να δουλέψουν με το παιδί που έσφαλε για να βελτιώσει τη συμπεριφορά του. Μεγάλο ρόλο παίζει κι η προσωπικότητα του καθηγητή ή ηγετική μορφή του διευθυντή στην αντιμετώπιση καθημερινών προβλημάτων. Θα πρέπει να παραδεχτούμε στο πλαίσιο της αυτοκριτικής μας ότι όλοι οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν την ίδια ικανότητα και συχνά την επιθυμία να αντιμετωπίσουν κάποιες συμπεριφορές στη λογική «που να μπλέξουμε τώρα». Είναι λάθος πάντως η εικόνα ότι οι καθηγητές επιλέγουν πρώτα την ποινή ή δεν φροντίζουν να εξηγήσουν την κοινωνική αναγκαιότητα ή τις αξίες που συνεπάγονται οι τιμωρίες.».
Ο ρόλος της Πολιτείας
Το πρόβλημα όμως της παραβατικότητας που συμβαίνει κι εκτός σχολείου ή αποτελεί κατ΄ εξακολούθηση παραβατική συμπεριφορά μαθητών χρειάζεται και τη συνδρομή της Πολιτείας για να αντιμετωπιστεί, γιατί υπερβαίνει το ρόλο του δασκάλου. Σύμφωνα με την κα Χολέβα «Τα δικαστήρια δεν θα έπρεπε να αφήνουν ελεύθερους μαθητές που έβγαλαν μαχαίρι για παράδειγμα ή βιαιοπράγησαν εναντίον καθηγητή ή μαθητή χωρίς να παρακολουθείται όλη η οικογένεια από επιμελητή ή χωρίς να τον υποχρεώνουν σε κοινωνική υπηρεσία και ψυχοθεραπεία. Το Υπουργείο οφείλει πια να προσφέρει δια των υπηρεσιών του νομική κάλυψη στους εκπαιδευτικούς που δέχονται επιθέσεις αλλά και νομικές συμβουλές, άσχετα από την προσωπική ευθύνη των ίδιων των εκπαιδευτικών να ενημερωθούμε για τη νομοθεσία που τον τελευταίο χρόνο ψηφίστηκε κι επιτέλους μας προσφέρει κάποια σημαντικά εργαλεία.».
Μάλιστα τονίζει εμφατικά την ανάγκη για αυστηροποίηση του ποινολογίου και των πειθαρχικών μέτρων για τους παραβάτες μαθητές που εμπλέκονται ή και πρωταγωνιστούν σε περιστατικά βίας καθώς η κατάσταση είναι επικίνδυνη και για την σωματική ακεραιότητα των εκπαιδευτικών. «Ακούστηκαν πάλι οι γνωστές αντιδράσεις κάποιων υπερευαίσθητων δημοσιολογούντων, πολιτικών, δημοσιογράφων, ψυχολόγων κ.α. για αυταρχισμό και καταστολή. Κατ’ αρχάς δεν αντιμετωπίζουν αυτοί το πρόβλημα. Να μας επιτρέψουν λοιπόν να υπερασπίσουμε τη θέση μας, το κύρος μας και την επιβίωσή μας μέσα στον εργασιακό μας χώρο χωρίς να αμφισβητούν a priori και τη δική μας ευαισθησία για τους μαθητές μας, που τους διαβεβαιώνω ότι την έχουμε εξαντλήσει πολύ πριν φτάσουμε στην ποινή. Να παρατηρήσουν επίσης, ότι δεν υπάρχουν αντιδράσεις για τη νομοθεσία ούτε από την ίδια την πλειοψηφία των εκπαιδευτικών, οι οποίοι μάλιστα φέτος ορθά ζητούν και αυστηροποίηση του πλαισίου των εκδρομών που επίσης αποτελούν πονοκέφαλο για εμάς. Η λογική της ανοχής στην παραβατικότητα ως εκδήλωση αμφισβήτησης ή εκδημοκρατισμού έχει προκαλέσει μεγάλο μέρος των προβλημάτων που βιώνουμε ως κοινωνία. Προφανώς έχει αλλάξει κι η κοινωνία και συμβάλλουν αρνητικά και τα κοινωνικά δίκτυα και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια κι η τράπ αλλά το παιδί μεγαλώνει μέσα στο πλαίσιο μιας οικογένειας που πρέπει να θέτει ξεκάθαρα τα όρια και τις συνέπειες και επίσης εντός του σχολείου που θα του θέσει επίσης τα όρια της κοινωνικής συμβίωσης.» καταλήγει η κα Χολέβα.
Dnews.gr