Του Παντελή Σαββίδη
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε συνάντησή τους τον περασμένο Δεκέμβριο (φωτ.: ΕΡΑ / Γιάννης Κολεσίδης)
Η μόνη περίπτωση στην οποία ενεργοποιήθηκαν τα αντανακλαστικά είναι ο κίνδυνος να συνάψει η Τουρκία σύμφωνο με τη Συρία παρόμοιο με της Λιβύης. Ακόμη και σ’ αυτό το προκείμενο, η αντίδραση ήταν η διαρροή μέσω διπλωματικών κύκλων. Καμιά επίσημη δήλωση.
Η Αθήνα δεν διακατέχεται απλώς από το γνωστό φοβικό σύνδρομο. Τρέμει από τις εξελίξεις. Παρόλο που στον ορίζοντα διακρίνονταν τα σημάδια της αστάθειας, δεν φαίνεται να υπάρχει καμιά προετοιμασία αντιμετώπισης γεγονότων που την αφορούν. Το διαμορφούμενο περιβάλλον απαιτεί ικανότητες ενός Ελευθέριου Βενιζέλου. Το πολιτικό προσωπικό δεν υστερεί απλώς. Αδυνατεί να αντιληφθεί το μέγεθος των αλλαγών που επέρχονται και να αντιμετωπίσει κρίσεις, διότι ποτέ δεν μπήκε σε αυτή τη λογική.
Το ενδεχόμενο σύναψης παράνομης τουρκοσυριακής συμφωνίας για ΑΟΖ δεν είναι το μόνο που πρέπει να απασχολεί την Αθήνα. Σπουδαίας σημασίας είναι επίσης η έκλειψη της Ελλάδας από τη Μέση Ανατολή, μια παρουσία που έχει την αφετηρία της στην αρχαία εποχή και την κορύφωσή της στα Ελληνιστικά χρόνια.
Σήμερα η Αθήνα αδυνατεί για οτιδήποτε. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης απευθύνθηκε στον Ερντογάν για να ζητήσει βοήθεια για τους χριστιανούς της Συρίας. Όχι στον Μητσοτάκη.
Αν η Τουρκία βγει τελικά ενισχυμένη από τη Μέση Ανατολή, υπάρχει μια στρατηγική περικύκλωση της Ελλάδας απέναντι στην οποία αν δεν αντιδράσει η Αθήνα θα έχει παραδοθεί. Αν δεν έχει παραδοθεί ήδη, όπως δείχνει η συμπεριφορά της – δεν κάνει τίποτε αν δεν λάβει υπόψη την αντίδραση της Άγκυρας. Αν αυτό δεν είναι δορυφοροποίηση, τι είναι;
Η Τουρκία αδιαφορεί για το εάν οι ενέργειές της είναι παράνομες κατά το Διεθνές Δίκαιο· δίνει μια δική της ερμηνεία και προχωρά. Κανείς δεν αντιδρά για να την σταματήσει επί του πεδίου. Ποια η σημασία της καταγγελίας του τουρκολιβυκού μνημονίου ως παράνομου, όταν με την εφαρμογή του η Τουρκία παράγει αποτελέσματα που μόνο στο πεδίο μπορούν να αμφισβητηθούν; Εκείνη που βλάπτεται είναι η Ελλάδα, αλλά δεν περνά καν από τη σκέψη των κυβερνήσεων της μια τέτοιου είδους δυναμική αντίδραση.
Μια ανάλογη ενέργεια στην Ανατολική Μεσόγειο με τη Συρία θα ενίσχυε το λιβυκό προηγούμενο. Αντιδρώντας αυθαίρετα και έξω από κάθε λογική Διεθνούς Δικαίου, η Τουρκία δεν επιτρέπει την πόντιση καλωδίων έξω από τα χωρικά ύδατα της Κάσου. Απαγορεύει την εναλλακτική ενεργειακή τροφοδότηση στον άξονα Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ και γιατί διεκδικεί τις θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο (κάτι που δεν αποτελεί εμπόδιο για πόντιση καλωδίων), και γιατί θέλει να είναι το μοναδικό κέντρο από το οποίο θα διέρχονται όλες οι ενεργειακές οδοί.
ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΟΥ ΠΡΟΒΑΛΛΕΙ ΣΚΛΗΡΗ ΙΣΧΥ.
Στη Συρία οι Αμερικανοί παρεμβαίνουν απλώς μεταξύ Τουρκίας και Κούρδων. Δεν πολεμούν. Με τη λογική και το παρελθόν που διακρίνουν τον νέο πρόεδρό τους, δεν αποκλείεται μια νέα εγκατάλειψή τους. Το Ιράν ηττήθηκε και αποσύρθηκε από την περιοχή. Με το Ισραήλ η Τουρκία βρίσκεται σε αντιπαράθεση, αλλά ούτε η μία δύναμη ούτε η άλλη θα επιδιώξουν άμεση στρατιωτική σύγκρουση, παρά τις ιαχές του τουρκικού πλήθους σε συγκέντρωση του Ερντογάν στο Μαρντίν «Πρόεδρε πάρε μας την Ιερουσαλήμ» και την καθησυχαστική απάντηση του Reis «Η υπομονή φέρνει τη νίκη».
Εκτός από το Ισραήλ, ο Ερντογάν απειλεί την Ελλάδα και την Κύπρο και έχει τη δυνατότητα να ανοίγει πολλά μέτωπα.
Στη Συρία πολεμά εναντίον των Κούρδων, αντιπαρατίθεται με το Ισραήλ, ενισχύει τον ISIS, ενισχύει τις φιλοτουρκικές δυνάμεις του νέου καθεστώτος, υπόσχεται πολιτική, οικονομική, διπλωματική και στρατιωτική υποστήριξη στη νέα συριακή κυβέρνηση, και έχει εκμηδενίσει όλους τους άλλους δρώντες. Θα πέσει θύμα της επιτυχίας του; Δεν αποκλείεται. Πολλά θα εξαρτηθούν από το κουρδικό μέτωπο, το οποίο χρειάζεται την αμερικανική υποστήριξη για να αντισταθεί. Θα δοθεί;
Το εντυπωσιακό είναι ότι ενώ έχει τόσα ενεργά ανοικτά μέτωπα στη Μέση Ανατολή, η Άγκυρα καταφέρνει να συνεχίζει την πολιτική της στα Βαλκάνια, όπου εκτός των επισήμων σχέσεων που αναπτύσσει με τις κυβερνήσεις ελέγχει και τζιχαντιστικούς θυλάκους τους οποίους αξιοποιεί και στα μέτωπα, και μπορεί αν θελήσει να τους ενεργοποιήσει να αποσταθεροποιήσει χώρες των Βαλκανίων.
Στη Βουλγαρία διαθέτει τουρκική μειονότητα –όπως και μουσουλμανική στην Ελλάδα–, στα Σκόπια υπάρχει ενεργή τουρκική κοινότητα, το ίδιο και στην Αλβανία, με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει παραδοσιακά καλές σχέσεις, στο Κόσοβο είναι ενεργά παρούσα, όπως και στο Νόβι Πάζαρ.
Η οποιαδήποτε παρέμβαση των ΗΠΑ απέναντι στην τουρκική πολυπραγμοσύνη αποβλέπει στη νουθεσία της με λογικά επιχειρήματα εντός της συμμαχίας. Και με ήπιες μορφές αντίδρασης, όπως η επιβολή κυρώσεων, ακόμη και προσωπικά κατά του Ερντογάν. Μέχρι στιγμής η Τουρκία δείχνει να αντιστέκεται.
Αν καταφέρει να ξεπεράσει μια αντιπαράθεσή της με το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, και ισορροπήσει ως επιτήδεια στη Μέση Ανατολή, θα είναι η μόνη δύναμη που εφαρμόζει τον Θουκυδίδη με επιτυχία στο γεωπολιτικό τρίγωνο Βαλκάνια – Μέση Ανατολή – Κεντρική Ασία. Στην Κεντρική Ασία έχει να αντιμετωπίσει τη Ρωσία, αλλά μια Ρωσία εξασθενημένη από τον πόλεμο στην Ουκρανία από τον οποίο μπορεί να εξέλθει νικήτρια αλλά φθαρμένη.
ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΕ ΟΛΑ ΑΥΤΑ Η ΑΘΗΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΙ ΚΑΙ ΑΝ ΣΥΜΒΟΥΝ ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΑ ΤΑ ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΕΙ. ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΗ ΧΑΡΗ ΝΑ ΤΑ ΚΑΤΑΓΓΕΙΛΟΥΝ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ. ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ;
Το αποτέλεσμα –αν δεν υποστεί ήττα η Τουρκία– θα είναι η στρατηγική περικύκλωση της Ελλάδας.
Η προκλητικότητα της Τουρκίας είναι αμφίβολο αν θα μπορέσει να συνεχιστεί. Σε απάντηση της συγκέντρωσης στο Μαρντίν και της ιαχής του πλήθους «Πρόεδρε πάρε μας την Ιερουσαλήμ», ένας από τους πρώην στενούς συνεργάτες του Ντόναλντ Τραμπ, ειδικός σύμβουλος σε θέματα διακυβέρνησης και στρατηγικής στην πρώτη του θητεία, ο γνωστός Στιβ Μπάνον, φωτογραφήθηκε χριστουγεννιάτικα να κρατά μπλουζάκι που γράφει «Free Constantinople» (Λευτεριά στην Κωνσταντινούπολη).
Και ο γνωστός αρθρογράφος Μάικλ Ρούμπιν σε άρθρο του θέτει θέμα αμφισβήτησης της κυριαρχίας της Κωνσταντινούπολης γράφοντας μεταξύ άλλων: «Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και οι Ευρωπαίοι εταίροι του θα έπρεπε να κάνουν τα προξενεία τους στην Κωνσταντινούπολη ανεξάρτητες οντότητες για να αναγνωρίσουν τον αμφισβητούμενο χαρακτήρα της μεγαλύτερης πόλης της Τουρκίας».