ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΣΙΜΟΝ ΠΕΡΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΕΥΣΗ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

Απο τους ΤΑΙΜΣ 4 Ιουνίου 2009

Αυτή είναι μια μοναδική ευκαιρία για ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Το πλοίο περιμένει. Είναι ώρα καιρός να σαλπάρουμε

Το ταξίδι του Obama στη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο ίσως αποτελέσει μια μοναδική ευκαιρία. Απηχεί τόσο την ανάγκη για μια ιστορική αλλαγή στη Μέση Ανατολή όσο και μια μοναδική ευκαιρία για την επίτευξή της.

Συζητιούνται διάφορες ιδέες. Μία από αυτές είναι η ειρηνευτική πρωτοβουλία του Σαουδάραβα Βασιλιά Abdullah την οποία υιοθέτησε ο Αραβικός Σύνδεσμος στη Βηρυτό. Ιδιαίτερα σημαντική είναι επίσης η πρόταση του Ιορδανού Βασιλιά Abdullah για "λύση 57 κρατών" στην Αραβο-Ισραηλινή διαμάχη.


Οι ηγεμόνες έχουν δίκιο να βλέπουν και το στόχο και το δρόμο που πρέπει ν’ ακολουθηθεί για την πραγμάτωσή του. Με τη στήριξη της Αιγυπτιακής ηγεσίας, φαίνεται ότι οι συνθήκες είναι πλέον ώριμες για τον οριστικό τερματισμό της Ισραηλινο-Αραβικής διαμάχης.

Η επιτυχία αυτού του ιστορικού στόχου απαιτεί μια διττή προσέγγιση. Προϋποθέτει διμερείς διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ισραήλ και των γειτόνων του – τους Παλαιστίνιους, τη Συρία και το Λίβανο. Και παράλληλα μ’ αυτό, μια περιφερειακή διαδικασία ομαλοποίησης των σχέσεων του Ισραήλ με τ’ Αραβικά κράτη.

Μια τέτοια διπλωματική διαδικασία ίσως αποδειχτεί αποτελεσματική για όλες τις πλευρές. Η στήριξη ολόκληρου του Αραβικού κόσμου θα παράσχει νομιμότητα στην Παλαιστινιακή Αρχή καθώς αυτή θα προσεγγίζει το δύσκολο έργο της απόφασης και στη συνέχεια της εφαρμογής ιστορικών συμβιβασμών. Ταυτόχρονα, μπορεί να καθησυχάσει το Ισραήλ ότι οι επώδυνες παραχωρήσεις που θα κάνει θα επιβραβευτούν με την επικράτηση μιας ευρύτερης, διαρκέστερης και ουσιαστικότερης ειρήνης σ’ όλη την περιοχή.

Αυτή η προσέγγιση έχει ήδη καταγραφεί στον διεθνούς αποδοχής "οδικό χάρτη". Το πλαίσιο του σχεδίου περιγράφει κάποια βήματα ομαλοποίησης προς το Ισραήλ τα οποία πρέπει να κάνει ο Αραβικός κόσμος καθώς προχωρά η διαδικασία. Στη δεύτερη φάση του, το σχέδιο προβλέπει την ίδρυση ενός Παλαιστινιακού κράτους με προσωρινά σύνορα που θα αποτελέσουν το πρώτο βήμα προς ένα μονιμότερο καθεστώς. Ένα παρόμοιο σχέδιο είχε γίνει αντικείμενο διαπραγμάτευσης και στο παρελθόν. Οι Παλαιστίνιοι έχουν απορρίψει τα προσωρινά σύνορα φοβούμενοι ότι θ’ αποτελέσουν μια μόνιμη κατάσταση. Μια περιφερειακή όμως συμφωνία με Αμερικανικές και Ευρωπαϊκές εγγυήσεις μπορεί να διαλύσει τις αμφιβολίες τους.

Κοιτώντας πίσω, παραδέχομαι ότι τα καλώς διαμορφωμένα ειρηνευτικά σχέδια δεν είναι από μόνα τους αρκετά. Πολύ συχνά απαιτείται και κάτι ακόμη. Απρόβλεπτα γεγονότα καθορίζουν πολλές φορές την τύχη του πολέμου ή της ειρήνης – και όπως ένας ανεμοστρόβιλος μπορούν να ξεριζώσουν μακραίωνες, πεισματάρικες απόψεις. Για παράδειγμα, αν οι Ισραηλινο-Αιγυπτιακές διαπραγματεύσεις διεξάγονταν μόνο από δικηγόρους, αναρωτιέμαι αν η ειρήνη θα είχε συναφθεί τόσο σύντομα.

Αυτό που οδήγησε στην Ισραηλινο-Αιγυπτιακή ειρηνευτική συμφωνία του 1979 ήταν ένα ταξίδι διάρκειας μιας ώρας – τόση ήταν η ώρα που χρειάστηκε ο Anwar Sadat να πετάξει από το Κάιρο στην Ιερουσαλήμ. Η ώρα εκείνη άλλαξε την πορεία της ιστορίας στη Μέση Ανατολή. Όχι επειδή άσκησε πιέσεις αλλά επειδή ελαχιστοποίησε παλιούς φόβους. Αιχμαλώτισε τη φαντασία των ανθρώπων και έφερε μια στροφή πολύ πιο ισχυρή από οποιεσδήποτε εξωτερικές πιέσεις. Το Ισραήλ και η Αίγυπτος είχαν ξαφνιαστεί από το φοβερό αντίκτυπο αυτού του ταξιδιού. Έβαλε ένα τέλος στην ιστορία της καχυποψίας.

Ο πατέρας του Ιορδανού Βασιλιά Abdullah είχε κάνει κάτι παρόμοιο το 1997 μετά τη δολοφονία 7 Ισραηλινών κοριτσιών από έναν Ιορδανό στρατιώτη. Οι οικογένειές τους ζούσαν στη Beit Shemesh, μια πόλη κοντά στην Ιερουσαλήμ. Αψηφώντας το πρωτόκολλο, ο Hussein ταξίδεψε αιφνιδιαστικά στη Beit Shemesh και επισκέφθηκε κάθε μία από τις οικογένειες αυτές αναζητώντας πραγματική συγχώρεση. Ο αντίκτυπος εκείνης της αναπάντεχης κίνησης στην Ισραηλινή κοινή γνώμη ήταν εντυπωσιακός. Μέχρι σήμερα, η επίσκεψη αυτή θεωρείται ως καμπή στις σχέσεις των δύο χωρών.

Μια περιφερειακή ειρήνη μπορεί να έχει το ίδιο δραματικό αποτέλεσμα, με την προϋπόθεση βέβαια ότι θα γίνουν οι σωστές προετοιμασίες. Ίσως να έχει τη δύναμη να κλονίσει προκαταλήψεις και να ξεπεράσει ασήμαντα παζάρια. Όσο κατηρτισμένοι και πανέξυπνοι και να είναι οι διαπραγματευτές, δεν μπορούν να συναγωνιστούν το αντίκτυπο μιας τέτοιας κίνησης. Μια περιφερειακή ειρήνη είναι σήμερα πιο εφικτή από ποτέ. Η εναλλακτική της λύση είναι το περιφερειακό ρήγμα.

Πολλοί Άραβες ηγέτες αντιλαμβάνονται τον ηγεμονικό ρόλο που επιδιώκει το Ιράν ως μια απειλή κατά της ύπαρξης και της ταυτότητάς τους. Γι’ αυτούς, η πρωταρχική πρόκληση δεν είναι το Ισραήλ αλλά οι Ιρανοί ayatollahs που επιδιώκουν να κυριαρχήσουν σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή χρησιμοποιώντας τρομοκρατία και απειλές για χρήση αντισυμβατικών όπλων. Το Ισραήλ αρχίζει να θεωρείται όλο και περισσότερο ως τμήμα της νέας πορείας προς μια περιφερειακή λύση. Ένα περιφερειακό πλαίσιο ασφαλείας θα βοηθήσει, εξάλλου, το Ισραήλ να διασφαλίσει το ύψιστο ενδιαφέρον του στην ασφάλεια.

Μια περιφερειακή ειρήνη θα αντιμετωπίσει ζωτικές προκλήσεις όπως η έλλειψη υδάτινων πόρων, η περιβαλλοντική μόλυνση και η φτώχεια. Αυτά τα προβλήματα μοιάζουν εθνικά αλλά είναι περιφερειακά – και το ίδιο είναι και οι λύσεις τους. Η επίλυσή τους βασίζεται στην επιστήμη και την τεχνολογία που δεν γνωρίζουν σύνορα. Η Ευρώπη κράτησε τα πολιτικά της σύνορα αλλά τα άνοιξε στην πρόοδο. Το ίδιο μπορούν να κάνουν και τα κράτη της Μέσης Ανατολής.

Για να συνεχίσει να φυσάει ο άνεμος της αλλαγής, πρέπει να ανανεώσουμε τις διμερείς διαπραγματεύσεις με τους Παλαιστίνιους, στηρίζοντάς τες σε σαφή οικονομικά κα περιβαλλοντικά κίνητρα. Η "οικονομική ειρήνη" δεν αποτελεί υποκατάστατο της "πολιτικής ειρήνης" αλλά μάλλον έναν καταλύτη προόδου.

Οι διάφοροι ηγέτες πρέπει ν’ αντιμετωπίσουν με σοβαρότητα αυτές τις επιλογές με σκοπό το άνοιγμα της πόρτας στην ουσιαστική ειρήνη και την περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη.

Το θετικό πνεύμα της Αραβικής ειρηνευτικής πρωτοβουλίας, μαζί με τον οδικό χάρτη, προσφέρει μια σαφή ευκαιρία. Το Ισραήλ δεν πήρε μέρος στη διατύπωση της Αραβικής ειρηνευτικής πρωτοβουλίας και, επομένως, δεν πρέπει να περιμένετε από μας ν’ αποδεχτούμε κάθε της λέξη. Αλλά το Ισραήλ θ’ απόσχει από την επιβολή της δικής του διατύπωσης στις άλλες πλευρές και είναι έτοιμο να διαπραγματευτεί. Οι περιφερειακές διαπραγματεύσεις πρέπει ν’ αρχίσουν χωρίς προϋποθέσεις.

Η Μεγαλειότητά του, ο Ιορδανός βασιλιάς, έχει δίκιο να υπογραμμίζει ότι πρόκειται για μια μοναδική ευκαιρία. Είναι καιρός να σαλπάρουμε με τον ούριο άνεμο που σήμερα πνέει προς τη σωστή κατεύθυνση. Δεν υπάρχει ισχύς μεγαλύτερη από τη δύναμη μιας ιδέας που απόδωσε καρπούς. Έτσι θα επιτευχθεί η ειρήνη σήμερα.

Οι επιβάτες είναι έτοιμοι. Το πλοίο περιμένει. Είναι ώρα οι πλοηγοί να πιάσουν αποφασιστικά το τιμόνι.

*Ο Shimon Peres είναι ο Πρόεδρος του Ισραήλ.

http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/columnists/guest_contributors/article6426591.ece
(απο την ιστοσελίδα www.cohen.gr )