Ρεπορτάζ: Γιάννης Η. Κάκανος
http://www.yanniskakanos.gr/
Δύο ανεκτίμητης αξίας πλούτη που υπάρχουν στα Ζωνιανά εκ των οποίων το ένα φυσικό, δώρο Θεού και το άλλο τεχνικό, θα δώσουν νέα πνοή στην κωμόπολη μετατρέποντας την σε παγκόσμιο πόλο έλξης τουριστών, για εκατομμύρια ανθρώπους, που ενδιαφέρονται για.. τον πολυποίκιλο σπηλαιολογικό πλούτο της «τρύπας του Σφεντόνη, όσο και για τον καλλιτεχνικό πλούτο που υπάρχει μέσα στην κωμόπολη των Ζωνιανών με τα πολυάριθμα κέρινα ιστορικά ομοιώματα στο Μουσείο του γλύπτη κ. Ποταμιανού.
Τα Ζωνιανά είναι ένα ορεινό χωριό του Μυλοποτάμου Ρεθύμνου κτισμένο αμφιθεατρικά στην πλαγιά του «Ψηλορείτη» σε υψόμετρο 600 και πάνω μέτρων. Απέχει από το Ρέθυμνο 43 χιλιόμετρα και από το Ηράκλειο 52. Λίγες εκατοντάδες μέτρα βορειοανατολικά των Ζωνιανών, στη θέση «Σκαφίδια» βρίσκεται το «Σπήλαιο Σφεντόνη Τρύπα», ένα ζωντανό κόσμημα της Μεγαλονήσου για το οποίο, λένε πολλοί, έπρεπε από την ανακάλυψή του να είχε γίνει πολύ γνωστό σε παγκόσμια κλίμακα. Με αφορμή, λοιπόν, την πρόσφατη δημόσια πρόσκληση από το Τμήμα Κρήτης της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, την Κοινότητα και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ζωνιανών, επισκεφτήκαμε την Κυριακή 2 Αυγούστου τα Ζωνιανά, γνωρίζοντας έτσι, για πρώτη φορά, με ξενάγηση το θαυμάσιο σπήλαιο του «Σφεντόνη η Τρύπα» και για δεύτερη, το εξαιρετικά ενδιαφέρον Μουσείο του κ. Ποταμιανού. Για την ορεινή κωμόπολη και το σπήλαιο, ρωτήσαμε τον πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου κ. Δημήτριο Παρασύρη, ο οποίος, μεταξύ άλλων, απάντησε τα εξής: “ Η «τρύπα του Σφεντόνη», όπως τη λέμε εδώ, πρόκειται για το μεγαλύτερο και ομορφότερο σπήλαιο στην Κρήτη και ένα από τα σπουδαιότερα παγκοσμίως. Αυτό που το χαρακτηρίζει, αυτό που το κάνει εξαιρετικό σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ο πλούσιος σταλακτητικός και σταλαγμιτικός διάκοσμος που διαθέτει. Είναι μοναδικού κάλλους και είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί σε παγκόσμιο επίπεδο κάτι ανάλογο. Φέτος είναι η ενδέκατη επισκέψιμη χρονιά για το κοινό και δέχεται περίπου εξήντα χιλιάδες επισκέψεις το χρόνο με οργανωμένες ξεναγήσεις πάντοτε που σημαίνει ότι έχει αξιοποιηθεί με πολύ εξαιρετικό τρόπο. Σαν γνώμονα έχουμε θέσει την προστασία του σπηλαίου απόρροια του οποίου είναι η σωστή διαχείριση και αξιοποίηση του, εννοώ ότι χρησιμοποιούνται ειδικοί φωτισμοί στο σπήλαιο μέσα που δεν δημιουργούν έντονα προβλήματα όσον αφορά τη φυσική του λειτουργία. Έχουμε επίσης δημιουργήσει υποδομές για να μπορούμε να δεχόμαστε άτομα με ειδικές ανάγκες. Η ξενάγηση διαρκεί 30 με 40 λεπτά και άλλο ένα σπουδαίο κομμάτι που συμπληρώνει το σπήλαιο είναι οι μικροοργανισμοί. Το σπήλαιο εκτός από τις νυχτερίδες διαθέτει πάνω από 25 είδη μικροοργανισμών από τους οποίους τρία είδη είναι ενδημικά, δηλαδή υπάρχουν εδώ πέρα και πουθενά αλλού στον κόσμο. Σε συνεργασία με τη Σπηλαιολογική Εταιρεία και με το Ινστιτούτο Σπηλαιολογικών Ερευνών Ελλάδος έχουμε την παρουσία από σήμερα αυτούς τους μικροοργανισμούς να τους παρουσιάζουμε στους επισκέπτες. Υπάρχουν ειδικά κουτιά αφού προηγήθηκαν μελέτες κατά πόσο μπορούνε αυτοί οι μικροοργανισμοί να ζήσουνε σε συνθήκες αιχμαλωσίας. Πολλά πράγματα δεν έγιναν στα Ζωνιανά, αλλά όλοι έχουν αναλάβει τις ευθύνες τους, κι εμείς σαν Ζωνιανοί, αλλά και το κράτος σαν κράτος γι’ αυτό πιστεύω ότι τα Ζωνιανά θα προχωρήσουν μπροστά. Από πέρυσι είμαι πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου με μια ομάδα δραστήριων και νέων ανθρώπων. Επανιδρύσαμε, θα έλεγα τον Πολιτιστικό Σύλλογο που ήταν ανενεργός. Ξεκινήσαμε με όρεξη διάφορες εκδηλώσεις και συνεχίζουμε έτσι σημειώνοντας τη μία επιτυχία μετά την άλλη. Αποκορύφωμα ήταν η περυσινή γιορτή βοσκού τυριού φτιάχνοντας ένα τυρί «κεφαλοτύρι», βάρους 150 κιλών και γύρω από το τυρί αναπτύξαμε και τον πολιτισμό που αποπνέει μέσα από την κτηνοτροφία εκθέτοντας ταυτόχρονα τα προβλήματα της. Αυτή η γιορτή θα επαναληφθεί και φέτος μ’ ένα τυρί πολύ πιο μεγάλο που να ξεπερνά τα 200 κιλά. Τα Ζωνιανά έχουν πάνω από 1600 μόνιμους κατοίκους με πάρα πολλές νέες οικογένειες”.
Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε το Μουσείο του κ. Διονύση Ποταμιανού με τα κέρινα ομοιώματα σε κανονικό μέγεθος, τα οποία αναπαριστούν παλιές ιστορικές μορφές σε ένα ευρύχωρο ισόγειο και υπόγειο, αντίστοιχα, με ξεναγό τον ίδιο να εξηγεί στους επισκέπτες με κάθε λεπτομέρεια την παράσταση κάθε εκθέματος που ο ίδιος φιλοτέχνησε με πολύ μεράκι. Αξίζει να καταγράψουμε ένα μικρό μέρος από την αναφορά που μας έκανε για τον εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο: “Εδώ βλέπουμε ένα μεγάλο άνδρα, τον εθνάρχη μας Ελευθέριο Βενιζέλο του Κυριάκου, να κρατά στα χέρια του τη συνθήκη των Σεβρών μια συνθήκη που δυστυχώς κράτησε πολύ μικρό χρονικό διάστημα… Για την ιστορική διαδρομή του Βενιζέλου εγώ έκανα τέσσερις χάρτες. Το 1910, τα βόρεια σύνορά μας ήταν η Λάρισα, ο Δομοκός και ο Βόλος. Στα νότια, ακόμα και η Κρητική πολιτεία ανήκει στο Σουλτάνο, δεν ανήκει στο Ελληνικό έθνος, γι’ αυτό η σημαία της Κρητικής πολιτείας είναι τρία μπλε, ένας σταυρός και ένα κόκκινο αστέρι… Το 1910 γίνεται πρωθυπουργός της Ελλάδας. Σε τρία και μόνο χρόνια με τους δύο βαλκανικούς πολέμους ενσωματώνεται η Κρήτη με τη μητέρα Ελλάδα, παίρνουμε Άρτα, Γιάννενα, Ήπειρο, Θεσσαλονίκη, Σέρρες, Δράμα, Καβάλα, Κιλκίς… Το 1920 γίνεται η Ελλάδα των πέντε θαλασσών και των δύο ηπείρων…”
Φωτ. 4703. Πανοραμική όψη με τα Ζωνιανά.
Φωτ. 4633, 4625, 4597, 4632. Στιγμιότυπα από το εσωτερικό του σπηλαίου.
Φωτ. 4582. Ο ξεναγός ο κ. Εμμανουήλ Ζερβός εξιστορούσε και στα Αγγλικά τη σημασία του σπηλαίου.
Φωτ. 4568. Μαθητές δοκιμάζουν ορειβατικές μετακινήσεις με σχοινί.
Φωτ. 4700. Ο κ. Διονύσιος Ποταμιανός με τη σύζυγό του μπροστά από το κέρινο ομοίωμα του Σωτήρη Καγιαλεδάκη στην είσοδο του Μουσείου τους.
Φωτ. 4676. Ο Βενιζέλος να κρατά τη συνθήκη των Σεβρών…
