H πολυπλοκότητα του καπιταλισμού

Το τελικό ξέσπασμα της κρίσης είναι πλέον γνωστό ότι προήλθε από το σημαντικότερο «περιουσιακό» μας στοιχείο: το αποτελεσματικό χρηματοπιστωτικό μας σύστημα, την ομαλή λειτουργία του οποίου θεωρούσαμε μέχρι πρότινος δεδομένη (παρομοιάζεται με το σύστημα ύδρευσης, όπου συνειδητοποιούμε τη σπουδαιότητα του μόνο όταν πάψει να λειτουργεί). Από κάποια στιγμή και μετά έγινε δυστυχώς εξαιρετικά πολύπλοκο, στη συνέχεια υπέστη

σοβαρότατες ζημίες, ιδίως κατά τη διάρκεια των τελευταίων λίγων ετών, ενώ τελικά τα θεμέλια του (η «εμπορική πίστη» δηλαδή) διαβρώθηκαν σε επικίνδυνο βαθμό.

Το γεγονός αυτό «όφειλε» να ήταν αναμενόμενο (αποτελεί ίσως το σημαντικότερο δίδαγμα της παρούσας παγκόσμιας κρίσης), αφού είναι γνωστό πως τα πολύπλοκα «λειτουργικά» συστήματα είναι σε αντίστοιχο βαθμό ασταθή – επομένως ανασφαλή και επικίνδυνα (τουλάχιστον μέχρι να τα κατανοήσουμε εντελώς και να εξοικειωθούμε πλήρως με τη λειτουργία τους, καθώς επίσης με τις πολυάριθμες «παγίδες» που κρύβουν). Έστω και εκ των υστέρων λοιπόν, είμαστε υποχρεωμένοι να συνειδητοποιήσουμε ότι, αυξανομένης της πολυπλοκότητας του «συστήματος», οι κρίσεις θα γίνονται όλο και πιο συχνές (συρρίκνωση των οικονομικών κύκλων), πολύ πιο απρόβλεπτες και περισσότερο ισχυρές.

Από την άλλη πλευρά, η πολυπλοκότητα είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πρόοδο (αποδεικνύεται ακόμη και από τις διαφορές του ανθρώπου με τα ζώα), ενώ η έλλειψη της είναι συνυπεύθυνη για τη στασιμότητα. Περαιτέρω, ο πολύπλοκος καπιταλισμός, σε πλήρη αντίθεση με τον απλούστερο σοσιαλισμό, είναι εξαιρετικά κουραστικός για τον άνθρωπο - αντίστοιχα όμως «αποδοτικός» (εάν τυχόν βέβαια σταματήσει να αποδίδει ανάλογα με την πολυπλοκότητα του, θα «εγκαταλειφθεί» από τις κοινωνίες αυτοστιγμεί). Όλα λοιπόν είναι θέμα επιλογών, ενώ η φύση επιμένει να διατηρεί τις ισορροπίες της, «απαιτώντας» ανταλλάγματα για οτιδήποτε μας προσφέρεται.
Η συνέχεια: http://www.x-hellenica.gr/PressCenter/Articles/1572.aspx