ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΥΦΕΣΗΣ

Η οικονομική ανάλυση της εβδομάδας, από τον Βασίλη Βιλιάρδο

ΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ: Η ελπίδα μας για μία αυτόνομη κοινωνία, τα τρία διαδοχικά στάδια της ύφεσης, η εξέλιξη της παγκόσμιας αναδιανομής εισοδημάτων, οι διεθνείς εξαρτήσεις και το δίλλημα της Ευρώπης

Ήδη από το ξεκίνημα της χρηματοπιστωτικής κρίσης είχαμε την άποψη ότι δεν πρόκειται για ένα «μεμονωμένο» φαινόμενο, για την αρχή (ή το τέλος) ενός συνηθισμένου οικονομικού κύκλου - πόσο μάλλον για μία απλή επανάληψη του παρελθόντος. Θωρήσαμε ότι πρόκειται για ένα γεγονός ευρύτερης σημασίας, για έναν πρωτοφανή, παγκόσμιο οικονομικό πόλεμο «εν εξελίξει», ο οποίος δεν θα έχει μόνο «υλικές» συνέπειες για τον πλανήτη – όπως, για παράδειγμα, μία παγκόσμια αναδιανομή εισοδημάτων, στην οποία θα συμμετέχουν με ...

αξιώσεις οι νέες καπιταλιστικές Οικονομίες (σύμφωνα με δημοσιεύματα, 800 εκ. νέα άτομα έχουν εισέλθει στη μεσαία καπιταλιστική τάξη – πολύ περισσότερα δηλαδή από τα αντίστοιχα στην Ε.Ε., στην Ιαπωνία και στις Η.Π.Α. μαζί).


Κατά τη γνώμη μας, με κριτήριο αυτά που ήδη φαίνεται καθαρά ότι συμβαίνουν, η παρούσα οικονομική κρίση θα καταγραφεί σαν εκείνο το σημείο καμπής στην Ιστορία, στο οποίο έγινε απολύτως κατανοητό ότι τελείωσε η, από πολλούς αιώνες τώρα, κυριαρχία της «Δύσης» στον πλανήτη. Οι «φυγόκεντρες εξαρτήσεις» που έχουν «εξ ανάγκης» δημιουργηθεί, οι ενδεχομένως απλές εξαρτήσεις και οι μάλλον «κεντροφόρες» (θα τις αναλύσουμε παρακάτω), δε μπορεί παρά να οδηγήσουν σε αλλαγές συσχετισμών παγκοσμίως οι οποίες, αθροιζόμενες στα μεγάλα οικονομικά αδιέξοδα (αυτονόμηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, νέα χρηματιστηριακά όπλα μαζικής καταστροφής, υπερχρέωση των Η.Π.Α. και της Μ. Βρετανίας, πιστωτική παγίδα, ετεροβαρές ρίσκο κλπ) που παρατηρούνται, θα προκαλέσουν πιθανότατα έντονες πολιτικές αντιδράσεις, ποικίλες κοινωνικές αναταραχές και ευρύτερες «πλανητικές» αναταράξεις.


Έχουμε την ελπίδα ότι επειδή ο χρόνος, ο ρυθμός δηλαδή με τον οποίο το μέλλον εισβάλλει στο παρόν, έχει σε μεγάλο βαθμό διαφοροποιηθεί, η Πολιτική θα υποχρεωθεί κάποια στιγμή να ηγηθεί των εξελίξεων, επιταχύνοντας τες. Εάν μέσα από αυτές τις διαδικασίες προκύψει μία «αυτόνομη κοινωνία» (ένα δίκαιο και αξιοπρεπές πολιτικό σύστημα, συνεχώς ρυθμιζόμενο σύμφωνα με τη βούληση των ελεύθερων Πολιτών που τελικά θα το δημιουργήσουν, χωρίς εθνικούς ή άλλους περιορισμούς και επεκτεινόμενο σε διακρατικά σχήματα όπως η Ε.Ε.), τότε οι αναταράξεις θα έχουν αναμφίβολα συνεισφέρει τα μέγιστα στη μακροπρόθεσμη πορεία μας προς την ουσιαστική παγκοσμιοποίηση.


ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΥΦΕΣΗΣ


Ξεκινώντας την ανάλυση μας από την οικονομική κρίση, διαπιστώνουμε εύκολα ότι πρόκειται για ένα γεγονός που εξελίσσεται σε τουλάχιστον τρία διαφορετικά στάδια, με απώτερη πιθανότερη κατάληξη (τίποτα δεν είναι βέβαιο στην Οικονομία στην οποία, όπως ήδη και σε πολλές «θετικές» επιστήμες, κυριαρχεί η θεωρεία των πιθανοτήτων) μία Ύφεση «τύπου L» (σχετικά απότομη πτώση – σταθεροποίηση στο κατώτερο επίπεδο). Φαίνεται ότι δεν αφήσαμε την Ύφεση πίσω μας, δεν την ξεπεράσαμε δηλαδή ολοκληρωτικά, αλλά μόνο το αρχικό στάδιο της, ενώ η παγκόσμια Οικονομία θα βιώσει «κατ’ ελάχιστον» έναν οικονομικό κύκλο τριών έντονων διαδοχικών αναταράξεων, μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.


Αναμφίβολα το πρώτο στάδιο, η χρηματοπιστωτική κρίση δηλαδή, ξεπεράστηκε με τις συντονισμένες ενέργειες των Κυβερνήσεων και των Κεντρικών τραπεζών παγκοσμίως. Οι τεράστιες ποσότητες ρευστότητας που διοχετεύθηκαν στο σύστημα διεθνώς, κατάφεραν τελικά να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα - αν και για πολλούς δημιούργησαν τις πλέον κατάλληλες προϋποθέσεις για ένα επόμενο, κατά πολύ μεγαλύτερο («δημοσιονομικό»).


Το δεύτερο στάδιο που θα ακολουθήσει, θα οφείλεται στην περαιτέρω αύξηση της ανεργίας, η οποία θα προέλθει από τη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής (για παράδειγμα, οι εξαγωγές της Γερμανίας, της Ιαπωνίας και άλλων χωρών έχουν μειωθεί κατακόρυφα, η αυτοκινητοβιομηχανία συντηρήθηκε σε κάποιο βαθμό από τις εκπτώσεις, καθώς επίσης από τις επιδοτήσεις, η ανεργία από τη μερική απασχόληση κλπ.). Το γεγονός αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα τη συνεχή μείωση των εισοδημάτων, κάτι που θα προκαλέσει αναπόφευκτα τον περιορισμό της ζήτησης - οπότε τη δεύτερη συνεχόμενη Ύφεση, πάρα πολύ σύντομα. Σε κάποιο σημείο της βέβαια θα διακοπεί «προς στιγμήν», όχι μόνο επειδή η προηγηθείσα πτώση ήταν εξαιρετικά έντονη, αλλά κυρίως λόγω του ότι η κρίση άφησε πίσω της «άδειες αποθήκες», οι οποίες θα πρέπει να γεμίσουν ξανά για να ανταποκριθούν στην έστω μειωμένη ζήτηση.

Το τελευταίο στάδιο υπολογίζεται ότι θα ακολουθήσει κάπου στο τρίτο τρίμηνο του 2010, όταν βέβαια οι κεντρικές τράπεζες, εάν τελικά το «επιτρέψει» η ανεργία, «δρομολογήσουν» τον περιορισμό των μέτρων στήριξης της Οικονομίας – ειδικά όταν η Fed αρχίσει να «απορροφάει» την τεράστια ποσότητα των χρημάτων που έχει διοχετεύσει στις Η.Π.Α. για πρώτη φορά στην Ιστορία της (οπότε μειονεκτεί σε εμπειρία) και αυξήσει τα επιτόκια της. Οι ενέργειες αυτές («αναρρόφηση» της ρευστότητας), θα προβληματίσουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τις ήδη καταπονημένες Οικονομίες, οπότε το τρίτο «κύμα» της Ύφεσης θεωρείται εξαιρετικά πιθανό.


Για την ισχυροποίηση της άποψης αυτής ίσως οφείλουμε να αναφέρουμε ότι, το 40% των ευρωπαίων managers (σε δείγμα 500 ερωτηθέντων) πιστεύει ότι η αναθέρμανση της Οικονομίας θα διαρκέσει μόλις μερικούς μήνες. Κατά του ίδιους, ενισχυτικό των φόβων τους είναι η παρατηρούμενη αστάθεια του τραπεζικού συστήματος (72%), αμέσως μετά η διαφαινόμενη αύξηση των τιμών των πρώτων υλών (45%), καθώς επίσης ο «προστατευτισμός» που θεωρούν ότι τελικά θα επικρατήσει διεθνώς (41%).

συνέχεια στο http://www.x-hellenica.gr/PressCenter/Articles/1585.aspx