η τρομακτική «έκρηξη» των πρωτογενών δαπανών του Ελληνικού Δημοσίου και οι ευθύνες της Πολιτείας

ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ: Οι έξι διαφορετικοί κίνδυνοι για το 2010, η τρομακτική «έκρηξη» των πρωτογενών δαπανών του Ελληνικού Δημοσίου και οι ευθύνες της Πολιτείας
του Βασίλη Βιλιάρδου, Οικονομολόγου
Όταν προσπαθήσει κανείς να αναλύσει «μακροοικονομικά» τις επενδυτικές προοπτικές για μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο, είναι υποχρεωμένος να συμπεριλάβει στις σκέψεις του τόσο τις ευκαιρίες, όσο και τους κινδύνους που ελλοχεύουν. Στη σημερινή χρονική συγκυρία...

όμως έχουμε την άποψη ότι, η οποιαδήποτε τέτοια ανάλυση, η προσπάθεια καλύτερα (αφού καμία επιστήμη δεν μπορεί να ισχυρισθεί με συνέπεια ότι έχει τη δυνατότητα να προβεί σε ασφαλείς «προβλέψεις» - ούτε καν οι «θετικές»), οφείλει μάλλον να επικεντρωθεί στους κινδύνους, αφήνοντας κατά μέρος τις ευκαιρίες.

Υφίστανται λοιπόν τουλάχιστον έξι διαφορετικές «απειλές» για τα, προς επένδυση ή αποταμίευση, χρήματα, οι οποίες είναι απαραίτητο να λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπ’ όψιν, πριν ακόμη αποφασισθεί η τοποθέτηση τους οπουδήποτε (ακόμη και για τις καταθέσεις σε τραπεζικούς, χαμηλότοκους λογαριασμούς, για τις οποίες σήμερα πρέπει να επιλέγεται, μετά από έρευνα, τόσο η τράπεζα, όσο και το κράτος που εδρεύει – όπως απεδείχθη από τα ιδρύματα της Ισλανδίας, τα οποία προσέφεραν υψηλά επιτόκια, για να προσελκύσουν πελάτες από το εξωτερικό. Οι απειλές αυτές, οι κίνδυνοι καλύτερα, είναι οι εξής:


(α) Η διαπιστωμένη υπερχρέωση των κρατών, των επιχειρήσεων και των ιδιωτών, στον ανεπτυγμένο «δυτικό» κόσμο. Ο κίνδυνος αυτός αιωρείται σαν «δαμόκλειος σπάθη» επάνω από τις «πολιτικές» Οικονομίες όλων των προηγμένων χωρών, ενώ θα παραμείνει για αρκετό χρονικό διάστημα αμετακίνητος. Η βασικότερη αιτία είναι το ότι, τα υψηλά δημόσια χρέη θα εμποδίζουν με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό τα κράτη να επενδύουν στις αγορές τους, ενισχύοντας την οικονομική ανάπτυξη, κατά τις «επιταγές» της θεωρίας του Keynes. Πόσο μάλλον όταν τα φορολογικά έσοδα τους θα μειώνονται συνεχώς, γεγονός που σημαίνει ότι, σε κάποια οριακή χρονική στιγμή, τα κράτη θα αναγκασθούν να τα αυξήσουν δυσανάλογα, μη «ανταποδοτικά», προκαλώντας πιθανότατα καταστροφικές υφέσεις (deflations).


Αντίστοιχα οι επιχειρήσεις, δημόσιες και ιδιωτικές, έχουν σήμερα Ισολογισμούς, οι οποίοι πολύ σύντομα θα πρέπει να «επιδιορθωθούν» (υψηλές επισφάλειες – αναγκαιότητα διαγραφής χρεών, πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, απέναντι σε μειωμένες προοπτικές αύξησης της ζήτησης, κεφαλαιακή ανεπάρκεια κλπ). Το γεγονός αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα μία, κατά κάποιον τρόπο, «Ύφεση Ισολογισμών», η οποία θα «απορυθμίσει» τόσο τα χρηματιστήρια, όσο και την πραγματική Οικονομία. Τέλος, όσον αφορά τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες, η ήδη διαφαινόμενη «συγκράτηση» των τραπεζών στην παροχή δανείων, λόγω υψηλού ρίσκου, θα οδηγήσει στη μείωση των επενδύσεων, καθώς επίσης της ιδιωτικής κατανάλωσης, με περεταίρω αρνητικές συνέπειες για την Οικονομία (ύφεση, ενδεχομένως αποπληθωρισμός κλπ).


Στους «υποψηφίους» ύφεσης (deflation), δεν ανήκει μόνο η Ελλάδα και οι υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού νότου ή της Ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες αντιμετωπίζουν ήδη μεγάλα δημοσιονομικά προβλήματα - ανήκουν επίσης πολύ ισχυρότερα κράτη, όπως οι Η.Π.Α., η Μ. Βρετανία και η Ιαπωνία. Η Ελλάδα θα είχε ίσως τα λιγότερα προβλήματα, εάν μπορούσε να μειώσει άμεσα τις δαπάνες του δημοσίου, οι οποίες αποτελούν την πλέον επώδυνη «πληγή» της. Αρκεί να σημειωθεί εδώ ότι, μέσα σε τρία μόλις έτη (2006-2009), οι δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν κατά 18 ολόκληρα δις €, χωρίς τους τόκους - δηλαδή σχεδόν κατά 45%, από τα 41 στα 59 δις €. Όσο όμως η κυβέρνηση «προτάσσει» ατυχώς τα έσοδα των εξόδων, το τεράστιο πρόβλημα της Ελλάδας θα επιδεινώνεται διαρκώς.

Στον πίνακα που ακολουθεί, διαπιστώνεται η «έκρηξη» των πρωτογενών δαπανών δημοσίου μέσα σε τρία μόλις έτη – τόσο σε απόλυτα μεγέθη, όσο και σε ποσοστιαία επί του εκάστοτε ΑΕΠ. Εάν δεν είχαν αυξηθεί κατά το τεράστιο ποσόν των 18 δις € (με το ποσόν αυτό θα αγοράζαμε ετήσια 6 επιχειρήσεις του μεγέθους της ΔΕΗ, ήτοι θα εξασφαλίζαμε 24.000 Χ 6 = 144.000 νέες θέσεις εργασίας - κάθε χρόνο) τότε, με σημερινά έσοδα 50 δις € και με τόκους 12 δις €, μηδενίζοντας τις δημόσιες επενδύσεις (έλλειμμα δημοσίων επενδύσεων 2009 ύψους 7,19 δις € !), θα είχαμε έλλειμμα μόλις 3 δις € - ήτοι 1,25% επί του ΑΕΠ μας! Προφανώς λοιπόν το πρόβλημα ευρίσκεται στις δαπάνες και όχι στην «ελλιπή φορολογική συνείδηση», ή όπου αλλού θα ήθελε να το «μεταθέσει» η πολιτική μας ηγεσία (κυρίως στην Πολιτεία επομένως και πολύ λιγότερο στους Πολίτες).

η συνέχεια εδώ