Haaretz 19.4.10
Του Shlomo Avineri
Ο Παλαιστίνιος Πρωθυπουργός Salam Fayyad ανακοίνωσε πρόσφατα ότι, το καλοκαίρι του 2011, η Κυβέρνησή του σκοπεύει ν’ ανακηρύξει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους ακόμη κι αν δεν έχει επιτευχθεί ως τότε κάποια συμφωνία με το Ισραήλ. Η δήλωση αυτή προφανώς προξένησε ανησυχία στο Ισραήλ - και όχι μόνο στους
οπαδούς της Κυβέρνησης του Benjamin Netanyahu – ειδικά μάλιστα από τη στιγμή που συνοδευόταν από υπαινιγμούς ότι οι Ευρωπαϊκές χώρες, ακόμη και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, θ’ αναγνωρίσουν μια τέτοια μονομερή διακήρυξη ανεξαρτησίας.
Η ανησυχία που επικρατεί και οι συνακόλουθοι φόβοι είναι κατανοητοί αλλά μπορεί κάλλιστα να είναι ριζικά άστοχοι. Στο κάτω-κάτω, όποιος έχει μάτια βλέπει και, αν δεν είναι αιχμάλωτος κενών συνθημάτων ή δεσμευμένος στην πολιτική ορθότητα, οφείλει να παραδεχτεί ότι, ακόμη κι αν επαναληφθούν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων, οι προοπτικές για μια συμφωνία είναι μηδενικές. Και αυτό δεν οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στις θέσεις της Κυβέρνησης Netanyahu: Η προκάτοχός της, με επικεφαλής τον Ehud Olmert και την Tzipi Livni, είχε διαπραγματευτεί με τον Παλαιστίνιο Πρόεδρο Mahmoud Abbas για δύο ολόκληρα χρόνια και του είχε κάνει πολύ γενναιόδωρες προσφορές χωρίς ωστόσο να καταφέρει να καταλήξει σε κάποια συμφωνία.
Οι λόγοι είναι σαφείς: Για τα θεμελιώδη ζητήματα - σύνορα, Ιερουσαλήμ, πρόσφυγες - το χάσμα μεταξύ ακόμη και των πιο μετριοπαθών θέσεων και των δύο πλευρών είναι τόσο ευρύ που καμία ρητορική ή κατηγορηματική Αμερικανική εμπλοκή δεν είναι ικανή να το γεφυρώσει. Όποιος πιστεύει το αντίθετο απλώς τρέφει αυταπάτες.
Επομένως, θα πρέπει να εξετάσουμε σοβαρά το τι θα συνέβαινε αν οι Παλαιστίνιοι κηρύξουν πράγματι τη δημιουργία ενός κράτους και κερδίσουν μια σχετικά ευρεία διεθνή αναγνώριση. Κατ’ αρχήν, είναι σαφές ότι το Ισραήλ θ’ ανακοινώσει άμεσα ότι η εν λόγω μονομερής διακήρυξη ακυρώνει όλες τις προγενέστερες συμφωνίες μεταξύ αυτού και των Παλαιστινίων από το Όσλο και μετά, ότι το απαλλάσσει απ’ όλες τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει συμπεριλαμβανομένων και των οικονομικών και ότι εφεξής θα θεωρεί τις περιοχές που βρίσκονται υπό Παλαιστινιακό έλεγχο ως ξένο έδαφος. Είναι επίσης σαφές ότι όλες οι Ισραηλινές υποχρεώσεις που προκύπτουν από το στρατιωτικό έλεγχο των κατεχομένων θα πρέπει να καταργηθούν βάσει τόσο του Ισραηλινού όσο και του διεθνούς δικαίου. Αυτό το επιχείρημα δεν θα το δεχτούν φυσικά όλοι αλλά δεν θα είναι δυνατόν και να το αγνοήσουν.
Μια μονομερής Παλαιστινιακή δήλωση δεν θ’ αλλάξει την υπάρχουσα κατάσταση. Από μόνη της, μια τέτοια δήλωση δεν θα μπορούσε να επιφέρει την εκκένωση των οικισμών, ανεξάρτητα από το αν οι Παλαιστίνιοι πουν ότι αποδέχονται τους εποίκους ως πολίτες του κράτους τους ή συνεχίσουν να υποστηρίζουν ότι οι οικισμοί είναι παράνομοι. Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για την Ανατολική Ιερουσαλήμ την οποία οι Παλαιστίνιοι θεωρούν ως πρωτεύουσά τους.
Αυτό όμως που βασικά θα προκαλούσε μια μονομερής διακήρυξη της ανεξαρτησίας, είναι μια ριζική αλλαγή στη φύση της Ισραηλο-Παλαιστινιακής διαμάχης. Αντί για μια διαμάχη μεταξύ των Ισραηλινών κατακτητών και των κατεχομένων Παλαιστινίων, θα γίνει μια διαμάχη μεταξύ δύο κρατών. Μια ανεξάρτητη Παλαιστίνη θα ισχυριζόταν αναμφίβολα ότι το Ισραήλ κατέχει εδάφη της αλλά το ίδιο κάνει και η Συρία.
Εξάλλου, αν η Παλαιστίνη δηλώσει ανεξάρτητη, το Ισραήλ δεν θα έχει καμία ευθύνη για τη Λωρίδα της Γάζας και τα σύνορα Ισραήλ - Γάζας θα γίνουν ένα διεθνές σύνορο όπως είναι αυτό μεταξύ της Αιγύπτου και της Γάζας. Έτσι, το Ισραήλ δεν θα είναι υποχρεωμένο, μεταξύ άλλων, να επιτρέπει το πέρασμα από το έδαφός του για τα Παλαιστινιακά εδάφη όπως ακριβώς δεν υπάρχει κανένα τέτοιο πέρασμα μεταξύ του Ισραήλ και της Συρίας.
Φυσικά το θέμα δεν είναι τόσο απλό, αλλά οποιοδήποτε μέτρο θα έκανε την Ισραηλινο-Παλαιστινιακή διαμάχη πιο "φυσιολογική" - δηλαδή, μια διαμάχη μεταξύ κρατών - θα προωθούσε και την προοπτική των διαπραγματεύσεων: Θα είναι πλέον πολύ ευκολότερο να διεξαχθούν διαπραγματεύσεις μεταξύ κρατών για τα σύνορα, το μέλλον των οικισμών, τις εδαφικές ανταλλαγές, την Ιερουσαλήμ και άλλα θέματα.
Όλοι πρέπει να ελπίζουμε ότι το σενάριο αυτό δεν θ’ αποθαρρύνει τα μέλη της Παλαιστινιακής ηγεσίας και δεν θα τους κάνει ν’ αλλάξουν μυαλά. Αντιθέτως, πρέπει να πάρουν τη μοίρα τους στα χέρια τους και να ορθώσουν το ανάστημά τους στο Ισραήλ ως ένα ολοκληρωμένο κράτος. Με τον τρόπο αυτό, θα ελευθερώσουν τόσο τους ίδιους όσο και μας από την κατοχή και θα κάνουν αυτό που δεν έχουν καταφέρει να κάνουν από το 1948 και αυτό που δεν έχουμε καταφέρει να κάνουμε από το 1967. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να υλοποιήσουμε το όραμα των δύο κρατών για δύο λαούς.
http://www.haaretz.com/hasen/spages/1164008.html
http://cohen.gr/newsite/index.php?option=com_content&view=article&id=1104:2010-05-17-05-59-13&catid=34:middle-east&Itemid=60
