Του Γαβριήλ ΑβραμίδηΔημοσιογράφου
Η ελληνική διασπορά στα παράλια του Ευξείνου Πόντου και τον Καύκασο έχει βαθιές ρίζες στη μυθολογία και την ιστορία. Από τον Προμηθέα δεσμώτη στον Καύκασο, τον Ιάσονα και την αργοναυτική εκστρατεία, τις ιωνικές αποικίες στον Πόντο, τον Μιθριδάτη τον ΣΤ΄ τον Ευπάτορα, μέχρι τους Μεγαλοκομνηνούς και την αυτοκρατορία της Τραπεζούντας υπάρχει ...μια κυριαρχία τον ελληνικού στοιχείου στην περιοχή.
Το 1461 η κατάληψη της Τραπεζούντας από τους Οθωμανούς αποτέλεσε ένα σημαντικό σταθμό στην ιστορία μας. Ακολούθησε η οθωμανική κυριαρχία με τους Έλληνες του Πόντου να ξαναβρίσκουν στον 19ο αιώνα τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο στο εμπόριο της Μαύρης Θάλασσας. Τους ρωσοτουρκικούς πολέμους του 19ου αιώνα ακολούθησαν τα προσφυγικά ρεύματα των Ελλήνων του Πόντου προς την ομόδοξη μεγάλη και ισχυρή χώρα, τη Ρωσία. Το τελευταίο μεγάλο κύμα των Ελλήνων του Πόντου προς τη Ρωσία κινήθηκε το τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα κατά τις διώξεις και τη γενοκτονία που υπέστησαν οι Έλληνες της περιοχής από τους νεότουρκους και τους κεμαλικούς.
Η ελληνική διασπορά στην πρώην Ε.Σ.Σ.Δ. με τις εξορίες του σταλινικού καθεστώτος βρέθηκε μέχρι την κεντρική Ασία. Όνειρο όλων αυτών των Ελλήνων ήταν ο ερχομός στην Ελλάδα. Η περεστρόικα άνοιξε το δρόμο της μετανάστευσης της παρευξείνιας διασποράς για το εθνικό κέντρο, την Ελλάδα. Η διάλυση στη συνέχεια της Ε.Σ.Σ.Δ. και η αναστάτωση που προκλήθηκε σε διάφορες περιοχές ώθησε τους Έλληνες σ’ ένα μεγάλο κύμα φυγής προς την Ελλάδα. Αυτή η εθνική παλιννόστηση έφερε ένα τεράστιο πλούτο ανθρώπων και ιδεών για τη χώρα μας. Οι Έλληνες που ζούσαν στη Ρωσία, τη Γεωργία, την Αρμενία, το Καζακστάν, την Ουκρανία και σ’ όλη την επικράτεια της Ε.Σ.Σ.Δ. διακρίνονταν σε πάρα πολλούς τομείς, στις τέχνες, τις επιστήμες, τον αθλητισμό και επίσης στην επιχειρηματική δραστηριότητα.
Η χώρα μας δέχτηκε ένα μεγάλο αριθμό σπουδαίων καλλιτεχνών και άριστων επιστημόνων και ένα νέο και ειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Η ελληνική κοινωνία αγκάλιασε τους νεοφερμένους όμως το ελληνικό κράτος με πολλές καθυστερήσεις μπόρεσε να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στις υποχρεώσεις του, με αποτέλεσμα η χώρα να χάσει χρυσές ευκαιρίες.
Προσωπικά από το 1985 προείδα την μαζική έλευση των Ελλήνων από την υπερδύναμη στη χώρα μας και μάλιστα είχα σχεδιάσει ένα πρόγραμμα οργανωμένης εθνικής μετανάστευσης. Μέχρι το 1989 ελάχιστη δύναμη και επιρροή είχαν οι ποντιακοί σύλλογοι, οι οποίοι αναβαθμίστηκαν με το νέο αίμα που ήρθε στη χώρα μας, παίρνοντας επιχορηγήσεις από το κράτος και υλοποιώντας προγράμματα δισεκατομμυρίων δραχμών για την υποστήριξη και κοινωνική ένταξη των ομογενών.
Η Ελλάδα αντί να αξιοποιήσει άμεσα αυτό το εθνικό δυναμικό που μπορούσε και μπορεί να παίξει ρόλο γέφυρας με τη Ρωσία και τις άλλες χώρες της περιοχής, δημιούργησε πλείστα γραφειοκρατικά εμπόδια. Ατέρμονες συζητήσεις συνεχίζουν να γίνονται μέχρι σήμερα για τα ζητήματα αποκατάστασης, που δείχνει ότι δε λύσαμε επιτυχώς όλα τα προβλήματα.
Από το 1990 είχα προτείνει την απόδοση της ελληνικής υπηκοότητας στους Έλληνες της Ε.Σ.Σ.Δ. και συνέχιζα να το υποστηρίζω και μετά τη διάλυσή της. Οι κρατικοί αξιωματούχοι της Ελλάδας δυσκολεύονταν να καταλάβουν αυτό το ζήτημα. Όταν ανέλαβα ως νομαρχιακός σύμβουλος Θεσσαλονίκης την προεδρία της επιτροπής του νομαρχιακού συμβουλίου για τα θέματα του απόδημου ελληνισμού και των παλιννοστούντων είχα την ευκαιρία να προωθήσω μερικές από τις ιδέες μου. Η πρόταση που έκανε η επιτροπή μου το 1999 στο νομαρχιακό συμβούλιο Θεσσαλονίκης μεταξύ άλλων υποστήριζε και τη διπλή υπηκοότητα για τους Έλληνες που κατοικούσαν στη Ρωσία και ειδικό δελτίο ταυτότητας για τους Έλληνες των χωρών που δεν επιτρέπουνε τη διπλή υπηκοότητα. Αυτό θα σήμαινε πλέον ότι οι ομογενείς δε θα ένοιωθαν την έλλειψη της ελληνικής προστασίας, θα μπορούσαν ελεύθερα να ταξιδεύουν στην Ελλάδα, να εργάζονται όσο θέλουν η να εμπορεύονται έχοντας ως βάση τις χώρες όπου ζούσαν. Έτσι θα αυξανόταν η ελληνική επιρροή στην περιοχή και θα δημιουργούνταν μια ισχυρή μεσοαστική ελληνική τάξη στη Ρωσία. Και κάτι ακόμη , κάθε μεγάλη ρωσική επιχείρηση θα χρειαζόταν για συνεργάτη της έναν Έλληνα διπλής υπηκοότητας να ταξιδεύει με το ευρωπαϊκό διαβατήριο, ελεύθερα χωρίς τους περιορισμούς της συνθήκης Σένγκεν .
Αυτή η πρότασή μου η οποία ομόφωνα ψηφίστηκε από το νομαρχιακό συμβούλιο Θεσσαλονίκης στη συνέχεια υιοθετήθηκε από τον αρμόδιο τότε υφυπουργό στη σύνταξη του νομοσχεδίου για τα θέματα των παλιννοστούντων. Ο νόμος 2790 του 2000 προβλέπει σαφώς αυτή τη δυνατότητα, δυστυχώς όμως αυτό το άρθρο του νόμου έμεινε στην πράξη ανενεργό με αποτέλεσμα όχι μόνο να χαθούν ιστορικές ευκαιρίες και μάλιστα χωρίς διάθεση οικονομικών πόρων , αλλά και να ταλαιπωρούν και να εξευτελίζουν με απελάσεις οι Έλληνες των χωρών της πρώην Ε.Σ.Σ.Δ. που έρχονται στην Ελλάδα με βίζα Σένγκεν.
Οι Έλληνες από την Ε.Σ.Σ.Δ. αποτελούν μια σπουδαία δύναμη για την Ελλάδα . Η πολιτεία οφείλει να αξιοποιήσει αυτό τον τεράστιο Πλούτο που μας έφεραν οι ομογενείς. Η εγκατάσταση των αδελφών μας στην ακριτική Θράκη έχει ενισχύσει δημογραφικά μια κρίσιμη εθνικά περιοχή της χώρας μας. Η εγκατάσταση στη Θράκη ενισχύθηκε από την Ελληνική πολιτεία με ειδικά προγράμματα στεγαστική αποκατάστασης, θα μπορούσαν όμως να είχαν γίνει περισσότερα στο πρόβλημα της ανεργίας και της εργασιακής ένταξης. Δυστυχώς το τεράστιο επιστημονικό δυναμικό δεν αξιοποιήθηκε σωστά. Σπουδαίοι επιστήμονες ταλαιπωρήθηκαν και ταλαιπωρούνται από μια γραφειοκρατική διαδικασία αναγνώρισης των πτυχίων τους.
Οι ρωσόφωνοι Έλληνες προνομιακά μπορούν να αναπτύξουν επιχειρηματική δραστηριότητα σ’ όλες τις χώρες της πρώην Ε.Σ.Σ.Δ. αρκεί να υπάρξει οργανωμένη υποστήριξη από το ελληνικό κράτος του επιχειρείν των ομογενών στην τεράστια αγορά της Ρωσίας και των άλλων χωρών.
Το υπουργείο παιδείας πρέπει να εντάξει τη ρωσική γλώσσα στην εκπαίδευση και να λειτουργήσουν στα πανεπιστήμια έδρες της ρωσικής γλώσσας και φιλολογίας, για να αξιοποιήσει το μεγάλο πλούτο της ρωσοφωνίας των εκατοντάδων χιλιάδων ομογενών μας που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στη χώρα μας.
Η λειτουργία ρωσικών σχολείων στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και σε άλλες πόλεις θα έδινε τη δυνατότητα σε νέα παιδιά να ακολουθήσουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση στη Ρωσία.
Οι Έλληνες από την πρώην Ε.Σ.Σ.Δ. κουβάλησαν μαζί τους εκτός από την οικοσκευή τους και ένα πλούτο ιδεών μια ξεχωριστή εμπειρία από ένα διαφορετικό κοινωνικό και πολιτικό σύστημα. Οι ιδέες και εμπειρίες αυτές μας κάνουν πιο πλούσιους σαν έθνος και είμαι βέβαιος ότι αξίζουν πολλά στελέχη να βρεθούν στα δημοτικά και νομαρχιακά συμβούλια και στο εθνικό κοινοβούλιο.
Είναι πολλά αυτά που μπορούν να γίνουν και αξίζει να μελετηθεί το μοντέλο αποκατάστασης και αξιοποίησης που εφάρμοσαν η Γερμανία και το Ισραήλ για τους δικούς τους ομογενείς από την πρώην ΕΣΣΔ .
