Τη με αρ.14058/30-03-2011 ερώτηση με θέμα την επιστροφή των «Μαγεμένων» στη Θεσσαλονίκη κατέθεσε στη Βουλή ο βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης και Υπεύθυνος του Τομέα Πολιτικής Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της Νέας Δημοκρατίας Σταύρος Καλαφάτης.
Στην ερώτησή του ο βουλευτής αναφέρει ότι οι Μαγεμένες ήταν οι ανάγλυφες παραστάσεις προσώπων της ελληνικής μυθολογίας, που κοσμούσαν τη «Στοά των Ειδώλων» μια δίτονη κιονοστοιχία με επιστύλιο και τέσσερις πεσσούς στη νότια είσοδο της ρωμαϊκής αγοράς.
Μέρη του μνημείου του 2ου-3ου αι. μ.Χ., αρπάχθηκαν και μεταφέρθηκαν το 1864 στη Γαλλία από τον παλαιοντολόγο Emmanuel Miller. Οι τέσσερις πεσσοί με τις αμφίπλευρες οκτώ παραστάσεις σώζονται σήμερα στο Λούβρο.
Ο κ. Καλαφάτης σημειώνει ότι αν και στο παρελθόν έχουν γίνει προσπάθειες επιστροφής των Μαγεμένων στη Θεσσαλονίκη, και κυρίως αντιγράφων αυτών, ωστόσο δεν προκύπτει η ύπαρξη μέχρι σήμερα επίσημου αιτήματος από πλευράς του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού προς το αρμόδιο Υπουργείο της Γαλλίας για επιστροφή των Μαγεμένων στη Θεσσαλονίκη.
Τονίζοντας ότι η επιστροφή τους αποτελεί ιστορικό δικαίωμα της Θεσσαλονίκης που θα συνέβαλλε στην περαιτέρω ιστορική και πολιτιστική ανάδειξη της πόλης, ερωτά τον Υπουργό Πολιτισμού αν προτίθεται να διεκδικήσει την επιστροφή των «Μαγεμένων» στον τόπο καταγωγής τους.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης όπως κατατέθηκε στη Βουλή των Ελλήνων
ΠΡΟΣ ΤΗ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΑΡ.ΠΡΩΤ.14058/30-03-2011
ΕΡΩΤΗΣΗ
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΘΕΜΑ: Επιστροφή των «Μαγεμένων».
Οι «Μαγεμένες», ή Las Incantadas στη σεφραδίτικη διάλεκτο για τους Εβραίους, «Είδωλα» για τους χριστιανούς, Σουρέτι Μελέκ (αγγέλων σχήματα) στα τούρκικα, γνωστές και ως οι «Καρυάτιδες της Θεσσαλονίκης», αποτελούν ανάγλυφες παραστάσεις, που κοσμούσαν τη Στοά των Ειδώλων, στη νότια είσοδο της ρωμαϊκής αγοράς, από την πλευρά της σημερινής οδού Εγνατία στη Θεσσαλονίκη.
Το μνημείο αποτελούταν από δίτονη κιονοστοιχία, πέντε κολόνες φτιαγμένες από λείο μάρμαρο, οι οποίες κατέληγαν σε κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού. Πάνω σε αυτά υπήρχε ένα επιστύλιο, στο οποίο εδράζονταν τέσσερις πεσσοί διακοσμημένοι στο εμπρόσθιο και πίσω μέρος με πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας: το θεό Διόνυσο με πάνθηρα, μία Μαινάδα με διπλό φλάουτο, την Αριάδνη, τη Λήδα με τον κύκνο, το Γανυμήδη με το Δία μεταμορφωμένο σε αετό, ένα Διόσκουρο με προτομή αλόγου στα πόδια του, την Αύρα και τη Νίκη.
Το μνημείο, που χρονολογείται μεταξύ του τέλους του 2ου και αρχών του 3ου αι. μ.Χ., περιγράφεται από διάφορους συγγραφείς ως το σημαντικότερο και πιο όμορφο μνημείο της αρχαιότητας στη Θεσσαλονίκη. Το 1864 οι ανάγλυφες παραστάσεις, με άδεια των Οθωμανικών αρχών, αρπάχθηκαν από το Γάλλο παλαιογράφο Emmanouel Miller αφού αποκαθηλώθηκαν με βάνδαλο τρόπο και μεταφέρθηκαν με βοϊδάμαξες ύστερα από πολλές περιπέτειες και παρά την αγανάκτηση και τις έντονες αντιδράσεις των κατοίκων της πόλης, στο λιμάνι κι έπειτα στο γαλλικό πολεμικό πλοίο “La Mouette”, με το οποίο και «εκπατρίστηκαν» οριστικά.
Μέρος των ανάγλυφων παραστάσεων και του επιστηλίου της στοάς των Ειδώλων σώζονται σήμερα μόνο στο μουσείο του Λούβρου.
Προσπάθειες για επαναπατρισμό είχαν γίνει στο παρελθόν σε επετείους της πόλης (2.300 χρόνια, δεκαετία ’80, Πολιτιστική Πρωτεύουσα 1997).
Επειδή δεν είναι γνωστό αν έχει διατυπωθεί και κοινοποιηθεί ποτέ μέχρι σήμερα, επίσημο αίτημα από το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού προς το αντίστοιχο Υπουργείο της Γαλλίας για την επιστροφή των πρωτότυπων αγαλμάτων από το μουσείο του Λούβρου.
Επειδή οι πολίτες της Θεσσαλονίκης για δεκαετίες εκδηλώνουν την έντονη επιθυμία τους για επιστροφή των «Μαγεμένων».
Επειδή η επιστροφή των «Μαγεμένων» στην πόλη τους και στη φυσική τους θέση αποτελεί ιστορικό δικαίωμα της πόλης.
Επειδή η επιστροφή τους θα συνέβαλε και λόγω της τεράστιας ιστορικής και καλλιτεχνικής τους αξίας στην αποκατάσταση της ιστορικής και πολιτιστικής συνέχειας της πόλης, καθώς και στην προώθησή της ως προορισμού με ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
Για τους παραπάνω λόγους
Ερωτάται ο κ. Υπουργός
Προτίθεται το Υπουργείο Πολιτισμού να διεκδικήσει την επιστροφή των «Μαγεμένων» από το μουσείο του Λούβρου στην πόλη καταγωγής τους τη Θεσσαλονίκη;
Αθήνα, 30 Μαρτίου 2011
Ο ερωτών βουλευτής
Σταύρος Καλαφάτης
