Γράφει ο Γιώργος Πανώριας,
Οικονομολόγος
Ζούμε σε μια χώρα με χιλιάδες παθογένειες και πάμπολλες δυνατότητες.
Χρόνια λαθών και παραλείψεων, ατολμίας της πολιτικής, κατασπατάλησης του δημοσίου χρήματος και η υπερψήφιση «λαοπλάνων» πολιτικών στις εκλογές μας έφτασαν στην οικονομική και πολιτική χρεοκοπία που βιώνουμε σήμερα.
Η «ποινικοποίηση» της επιχειρηματικότητας, η εκτεταμένη φοροδιαφυγή, η διαφθορα, η κυριαρχία της αριστερής κουλτούρας στην οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου, το τεράστιο και αντιπαραγωγικό κράτος μας έχουν οδηγήσει σε μια αφασία που νομίζαμε ότι μια ζωή μπορούμε να δανειζόμαστε και να βολευόμαστε. Αυτό το έργο κάποτε θα τελείωνε.
Διάφορες κυβερνήσεις επικαλέστηκαν τη σωτηρία μας αλλά δεν κατάφεραν, δεν θέλησαν αλλά και δεν άφησε ο Λαός να γίνουν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις (με πιο μεγάλες χαμένες ευκαιρίες τη περίοδο 91-93 και τη μεταρρύθμιση Γιαννίτση στο ασφαλιστικό).
Σήμερα είμαστε σε δραματικό αδιέξοδο. Μέτρα, φόροι, έκτακτες εισφορές απλά βυθίζουν την οικονομία σε μια ύφεση άνευ προηγουμένου. Ακόμα όμως και σήμερα ορισμένα απλά πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν αλλά μένουν στην αφάνεια.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Ευρεία χρήση των ΣΔΙΤ
Η ΝΔ είχε ψηφίσει ένα θεσμικό πλαίσιο για τις Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα. Ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά στη πράξη λειτούργησε σαν ένας ακόμα γραφειοκρατικός μηχανισμός και σαν εναλλακτικός τρόπος δανεισμού και μετακύλισης χρέους στο μέλλον. Τελικά δεν απέφερε κανένα αποτέλεσμα και αυτοματαιώθηκε σαν θεσμός. Τα ΣΔΙΤ σήμερα είναι ίσως το κλειδί σωτηρίας της οικονομίας της χώρας. Έτσι:
1.1 Θα πρέπει άμεσα να περάσει νόμος που να υποχρεώνει όλες τις μελέτες για τα δημόσια έργα να περιλαμβάνουν την έρευνα για μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων. Στο εξής όλα τα δημόσια έργα και υπηρεσίες πάσης φύσης θα πρέπει να γίνονται με τη μορφή των ΣΔΙΤ. Εκτιμώ ότι το κράτος μπορεί δίνοντας αντισταθμιστικά οφέλη να μειώσει δραματικά τις δικές του δαπάνες, να έχει αποτελεσματικότερα και ποιοτικότερα έργα και να ξεκινήσουν εκατοντάδες μικρά έργα που θα επανεκινήσουν την οικονομία.
1.2 Θα πρέπει ειδικά οι ΟΤΑ να αξιοποιήσουν το Θεσμό. Η λειτουργία της ειδικής γραμματείας θα πρέπει να γίνει πιο ευέλικτη, να κάνει γραφεία σε Γιάννενα ή Πάτρα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο (σε πρώτη φάση) με στελέχη που θα είναι δίπλα στους δήμους αλλά και σε φορείς του δημοσίου για τη προκήρυξη τέτοιων έργων. Αθλητικές εγκαταστάσεις, Βιολογικοί καθαρισμοί, τεχνικά έργα, δρόμοι, πεζοδρόμια, συγκοινωνίες, παιδικοί σταθμοί ακόμα και υπηρεσίες μπορούν να «τρέξουν» με ύπαρξη αντισταθμιστικών οφελών που θα μειώσουν το κόστος λειτουργίας του δημοσίου.
2. Αποκρατικοποίηση υπηρεσιών
Το πρόβλημα με το μεγάλο και αντιπαραγωγικό δημόσιο τομέα δεν είναι μόνο το μισθολογικό. Είναι κυρίως η γραφειοκρατία που αποτελεί εστία διαφθοράς αφενός και προκαλεί προβλήματα στην εξυπηρέτηση των πολιτών και των επιχειρήσεων αφετέρου.
Η λύση θα έπρεπε να αναζητηθεί στην άμεση αποκρατικοποίηση υπηρεσιών. Θα πρέπει υπάρχουσες υπηρεσίες να ανατεθούν σε ιδιώτες με διατήρηση για κάποια χρόνια του υπάρχοντος προσωπικού και την υποχρέωση του ιδιώτη να τους εκπαιδεύσει και να τους αξιοποιήσει, με επιδότηση του κόστους από το δημόσιο, με μικρό ανταποδοτικό όφελος (πχ ένα μικρό κόστος σε κάθε συναλλαγή). Εκτιμώ ότι έτσι θα μειωθεί το κόστος του δημοσίου δραματικά και θα αυξηθεί η αποτελεσματικότητα λόγω του καλύτερου μανατζμεντ του ιδιώτη. Το δημόσιο θα ελέγχει τον ιδιώτη και αυτός με το φόβο ότι θα χάσει τη δουλειά θα φροντίσει να υπάρχει διαφάνεια και αποτελεσματικότητα. Επίσης για να μειώσει το κόστος μελλοντικά θα φροντίσει να υπάρξει σωστή μηχανογράφηση και καινοτόμες υπηρεσίες.
Παράδειγμα θα μπορούσα να αναφέρω την αποκομιδή των σκουπιδιών. Θα μπορούσαν όλοι οι δήμοι να προχωρήσουν σε ΣΔΙΤ με ιδιωτικές εταιρείες (με διατήρηση του προσωπικού), οι οποίες θα αξιοποιούσαν τα απορρίματα με μεθόδους όπως σε όλο τον κόσμο και να έχουν κ άλλα έσοδα (όπως υπηρεσίες αποκομιδής βαρέων αντικειμένων, διαφήμιση σε κάδους κλπ)
Θα πρέπει άμεσα να ανατεθούν οι πάσης φύσεως εισπράξεις του Δημοσίου (φόροι, ασφαλιστικές εισφορές, κλήσεις, τέλη) σε εξειδικευμένες εταιρίες έναντι μικρής αμοιβής. Θα έβλεπε το δημόσιο άμεσα οφέλη και μείωση των ελλειμμάτων του. Το έκαναν οι τράπεζες με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Γιατί όχι και τα ταμεία;
Σήμερα με την ύφεση να φτάνει διψήφια νούμερα η προστασία της εργασίας θα πρέπει να είναι αυτοσκοπός. Το δημόσιο μπορεί με μικρότερη δαπάνη να σώσει τις θέσεις εργασίας και να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη. Ας το κάνει επιτέλους.
3. Αξιοποίηση δημόσιων εκτάσεων
Σήμερα υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις του δημοσίου σε αχρηστία. Με τη βοήθεια του θεσμού των ΣΔΙΤ θα πρέπει να αξιοποιηθούν και να δώσουν έσοδα στο κράτος. Τόσα χρόνια δεν έχει τελειώσει το κτηματολόγιο, δεν έχουν χαρακτηριστεί οι χρήσεις γης, οι επεκτάσεις σχεδίων και μια σειρά από άλλες λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να δώσουν ανάπτυξη.
4. Φορολογικά κίνητρα σε επιχειρήσεις
Ψηφίστηκε ένας αναπτυξιακός νόμος που πολύ αμφιβάλλω αν θα έχει αποτελέσματα. Φοροαπαλλαγές σε ενδεχόμενα κέρδη εξ αρχής προσδιορισμένες στην ουσία αποτελούν στρέβλωση, αφού και πάλι οι επιχειρήσεις θα στοχεύουν σε «κόντεμα» τον κερδών για να μη πληρώσουν φόρο. Θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η επιχειρηματικότητα, να έχουν σοβαρές φοροαπαλλαγές οι επιχειρησεις (ειδικά αν θα έχουν πολλές θέσεις εργασίας). Να υπάρξει δεσμευτικό φορολογικό πλαίσιο το οποίο δεν θα αλλάζει επί το χείρον για 10 χρόνια από την έναρξη της επένδυσης.
5. Απλοποίηση Νομοθεσίας
Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της δημόσιας διοίκησης είναι η πολυπλοκότητα της νομοθεσίας. Όλες οι κυβερνήσεις έχουν υποσχεθεί απλοποίηση και όλες ψηφίζουν νόμους, τροπολογίες, προεδρικά διατάγματα και επικρατεί ένα χάος. Είναι δε αδύνατο κάποιος να εμπιστευτεί το Ελληνικό κράτος και να έρθει να επενδύσει καθώς δεν ξέρει τι θα πληρώνει όχι σε 10 χρόνια αλλά ακόμα και αναδρομικά. Είναι δε μεγάλο πρόβλημα για τους δημόσιους υπαλλήλους καθώς είναι αδύνατον να γνωρίζουν το έργο που καλούνται να εκτελέσουν καθώς αλλάζει κάθε μέρα. Πρέπει άμεσα να απλοποιηθεί και να συγκεκριμενοποιηθεί η νομοθεσία σε όλους τους τομείς και κυρίως στο φορολογικό, επενδυτικό τομέα.
Προφανώς υπάρχουν εκατοντάδες προτάσεις και σκέψεις που μπορούν να βοηθήσουν να ορθοποδήσουμε. Δεν μπορώ να εκτιμήσω πόσο δημοσιονομικό όφελος μπορούν να προκαλέσουν οι παραπάνω προτάσεις. Είμαι όμως σίγουρος ότι κάποια πράγματα δεν κοστίζουν τίποτα και μπορούν να αποδώσουν πολλά. Ας γίνουν πράξη.