της Μαρίνας Μάνη στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η εξαγγελία ενός δημοψηφίσματος για τη νέα δανειακή σύμβαση, που εκ των πραγμάτων θα θέσει το δίλημμα «ναι ή όχι στο ευρώ», αποτελεί την τελευταία «ζαριά» του Γιώργου Παπανδρέου στο παιχνίδι εξουσίας, διακινδυνεύοντας ακόμη και το ενδεχόμενο να είναι αυτός που θα λάβει τον καθόλου επίζηλο τίτλο «πρωθυπουργός της δραχμής».
Πλην όμως, αποτελεί ερώτημα εάν θα προλάβει η κυβέρνηση να «φτάσει» μέχρι το δημοψήφισμα, καθώς ο κ. Παπανδρέου κατόρθωσε χθες με την πρότασή του το ακατόρθωτο: Αφενός να ενώσει το σύνολο της αντιπολίτευσης εναντίον αυτής της πρότασης (και πάνω-κάτω ίδια επιχειρήματα) και, αφετέρου, να επιταχύνει εξελίξεις μέσα στο ίδιο του το κόμμα.
Βουλευτές έτοιμοι για ρήξη
Κι αυτό διότι σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ένας σημαντικός αριθμός βουλευτών προσανατολίζεται να μη δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση τα μεσάνυχτα της Παρασκευής (σ.σ. πρόκειται για την έτερη «πολιτική πρωτοβουλία» του κ.Παπανδρέου) ή να διαφοροποιηθεί νωρίτερα, δηλαδή μέσα στις επόμενες ώρες. Σε μία τέτοια περίπτωση, η κυβέρνηση θα «πέσει» και ο δρόμος προς τις κανονικές, εθνικές, κάλπες, θα είναι μονόδρομος.
Εν μέσω αυτών των συζητήσεων προκάλεσε αίσθηση η κίνηση του βουλευτή Δημήτρη Λιτζέρη, να ζητήσει αμέσως μετά την πρωθυπουργική εξαγγελία, τον σχηματισμό κυβέρνησης έκτακτης ανάγκης με πρωθυπουργό κοινής αποδοχής – και, πάντως, όχι τον κ.Παπανδρέου…
Επισπεύσθηκαν οι αποφάσεις
Πώς φτάσαμε στη χθεσινή εξέλιξη; Η «λύση» του δημοψηφίσματος είχε προκριθεί τις τελευταίες ημέρες. Και επικυρωθεί αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής, εξαιτίας των αντιδράσεων της αντιπολίτευσης στα βασικά σημεία της νέας συμφωνίας. «Ούτε 151 ψήφους, ούτε 180, δημοψήφισμα», ήταν η φράση στενού συνεργάτη του κ. Παπανδρέου για τον τρόπο έγκρισης της συμφωνίας, όπως την μετέφερε το “Capital.gr” στο ρεπορτάζ της προηγούμενης Πέμπτης.
Η εξαγγελία επισπεύσθηκε εξαιτίας των όσων πρωτοφανών σημειώθηκαν στις παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου εις βάρος του Προέδρου της Δημοκρατίας, των πολιτικών γενικώς και των κυβερνητικών στελεχών ειδικότερα, τα οποία θορυβήθηκαν και απαίτησαν από το Μαξίμου «πρωτοβουλίες τώρα».
Σύμφωνα με κυβερνητικό παράγοντα (από τους λίγους που επικροτούν την εν λόγω επιλογή) η επίσπευση οφείλεται και στις «παραφωνίες» που άρχισαν να ακούγονται έξωθεν για την «τύχη» της συμφωνίας ή για νέο «κούρεμα» - αν κι αυτή η εκδοχή παραπέμπει σε… αντάρτικο του κ.Παπανδρέου προς τους εταίρους και δεν υιοθετείται ευρύτερα.
«Συμφέροντα» και εκλογική «μαγιά» του ΠΑΣΟΚ
Ο πρωθυπουργός, οι πολύ στενοί συνεργάτες του και λίγοι υπουργοί που είχαν κάποια ενημέρωση για το τι επρόκειτο να πει χθες (όπως οι Ευ.Βενιζέλος, Χάρης Καστανίδης, Δημήτρης Ρέππας, Πάνος Μπεγλίτης) επιμένουν ότι το δημοψήφισμα είναι «κίνηση ματ’ απέναντι στην αντιπολίτευση στην οποία, όπως λένε, τίθεται το εξής δίλημμα: Είτε θα ταχθεί υπέρ της νέας δανειακής σύμβασης πείθοντας τους ψηφοφόρους της να επιλέξουν το «ναι», είτε θα αντιταχθεί και θα χρεωθεί το «όχι». Στην πρώτη περίπτωση η κυβέρνηση θα εξασφαλίσει άνετο πολιτικό χρόνο, ενώ στη δεύτερη θα πέσει ηρωικώς μαχόμενη, ρίχνοντας την ευθύνη «στα συμφέροντα» που την έριξαν: Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ.Παπανδρέου επιτέθηκε εκ νέου χθες σε τραπεζίτες και «πτωχευμένες επιχειρήσεις μέσων ενημέρωσης που δεν θέλουν να επέλθει εξυγίανση στις Τράπεζες» προς ίδιον οικονομικό όφελος (βλέπε, δάνεια)…
Κορυφαίος κυβερνητικός παράγοντας, μάλιστα, εξηγούσε χθες σε κλειστό κύκλο συνομιλητών, ότι ακόμη και στη δεύτερη περίπτωση «το ΠΑΣΟΚ θα οδηγηθεί με σημαντική εκλογική ‘μαγιά’ στις εθνικές κάλπες». Τι εννοούσε; «Ότι το ‘όχι’ θα μοιραστεί στα κόμματα της αντιπολιτευσης, ενώ το ‘ναι’ θα πιστωθεί μόνο στο κυβερνών. Οπότε ακόμη κι αν αυτό το ‘ναι’ είναι ισχνό, 35-45%, θα αποτελέσει μια ανέλπιστη βάση για να ‘πατήσει’ εκλογικά το ΠΑΣΟΚ και να μη συντριβεί στις εκλογές»…
«Μουδιασμένοι» οι μεταρρυθμιστές
Στον αντίποδα οι λεγόμενοι «μεταρρυθμιστές» και «εκσυγχρονιστές» οι οποίοι άκουσαν μουδιασμένοι την εξαγγελία και αρνήθηκαν κάθε δημόσια δήλωση «μέχρι να μάθουμε τι και πώς», όπως έλεγαν. Με ενδιαφέρον συνεπώς αναμένονται οι τοποθετήσεις της Αννας Διαμαντοπούλου και των Ανδρέα Λοβέρδου, Γιάννη Ραγκούση, Γιώργου Παπακωνσταντίνου καθώς και των κοινοβουλευτικων εκπροσώπων Πέτρου Ευθυμίου και Χρήστου Πρωτόπαππα.
Και η … έβδομη δόση στο δίλημμα
Όπως προκύπτει, από την εν λόγω συλλογιστική λείπει παντελώς… τη επόμενη μέρα για τη χώρα, καθώς ένα αρνητικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα την σπρώξει οριστικά εκτός ευρωζώνης και θα την αφήσει χωρίς οικονομική ενίσχυση σε μία στιγμή που είναι αδύνατον να στηριχθεί στις δυνάμεις της.
Ο κ. Βενιζέλος μάλιστα «φωτογράφισε» τον εκβιασμό επισημαίνοντας δημοσίως (Antenna) ότι «η έβδομη δόση του πρώτου δανείου θα είναι η πρώτη του νέου δανείου» - συνεπώς, οι ψηφοφόροι θα προσέλθουν στις κάλπες με το φόβητρο της απώλειας της επόμενης δόσης…
Διχασμός και … γαλοπούλες
Μία άλλη, σημαντική, παράμετρος αφορά στον εθνικό διχασμό που θα επιφέρει η σχεδόν τρίμηνη προ-δημοψηφισματική περίοδος – κι αυτό διότι η νέα δανειακή σύμβαση δεν μπορεί να είναι έτοιμη πριν από τα μέσα Ιανουαρίου. Δεδομένου ότι η σύμβαση, σαν κείμενο, δεν θα περιορίζεται μόνο στο ύψος του νέου δανείου αλλά θα παραθέτει τα μέτρα που θα το συνοδεύουν, θεωρείται βέβαιο ότι, παρά τους εκβιασμούς, η κοινή γνώμη θα στραφεί στο «όχι» - παίζοντας, άθελά της, το παιχνίδι όσων, για ίδιους λόγους, επιθυμούν την επιστροφή στη δραχμή.
Όπως ανέφερε εύστοχα και το BBC «μ΄αυτό το δημοψήφισμα είναι σαν να ρωτάς …τις γαλοπούλες αν θέλουν να ψηθούν τα Χριστούγεννα»…
Η αντιπολίτευση συζητά την «αποχή»
Μπροστά στη νέα κατάσταση, η αντιπολίτευση αντέδρασε σύσσωμη, κατηγορώντας τον πρωθυπουργό ως «επικίνδυνο», «γαντζωμένο στην εξουσία», «τυχοδιώκτη» ή «αδίστακτο». Μέχρι αργά τη νύχτα, στελέχη των κομμάτων μιλούσαν ανοικτά για το ενδεχόμενο να κηρύξουν αποχή από το δημοψήφισμα, ώστε η χαμηλή συμμετοχή (κάτω του 40% του εκλογικού σώματος που απαιτείται) να μη καταστήσει δεσμευτικό το αποτέλεσμα – εάν βεβαίως φτάσουμε σ΄αυτό και δεν έχει «πέσει» νωρίτερα η κυβέρνηση.
Ακραίες εισηγήσεις στον Σαμαρά
Ο Αντώνης Σαμαράς θα θέσει το μεσημέρι στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας «επιτακτικά το θέμα των πρόωρων εκλογών», ενώ χθες δέχθηκε εισηγήσεις και για «ακραίες» ενέργειες προκειμένου να τις επιβάλλει – όπως, για παράδειγμα, παραίτηση του συνόλου των βουλευτών της ΝΔ.
Εκλογές ζητούν όλοι
«Εκλογές» ζητουν ΛΑΟΣ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, «Δημοκρατική Αριστερά» (του Φ.Κουβέλη) αλλά και η «Δημοκρατική Συμμαχία», με την Ντόρα Μπακογιάννη να καλεί τους κυβερνητικούς βουλευτές να μη δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση τα μεσάνυχτα της Παρασκευής.
Πώς προκηρύσσεται τοι δημοψήφισμα
Οσο για το τυπικό του πράγματος;
Το δημοψήφισμα μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:
Πρώτον, να τεθεί στο εκλογικό σώμα ένα (οποιοδήποτε) ερώτημα. Σ΄αυτή την περίπτωση, το αίτημα για διεξαγωγή δημοψηφίσματος το καταθέτει η κυβέρνηση, το εγκρίνει η Βουλή με απλή πλειοψηφία 151 βουλευτών, ενώ για να είναι δεσμευτικό το αποτέλεσμά του απαιτείται η συμμετοχή τουλάχιστον του 40% των εγγεγραμένων στους εκλογικούς καταλόγους.
Δεύτερον να τεθεί στο εκλογικό σώμα ένας ήδη ψηφισθείς νόμος – εν προκειμένω, ο νόμος που θα αφορά στη νέα δανειακή σύμβαση. Σ΄αυτή την περίπτωση, το αίτημα το υποβάλλει πάλι η κυβέρνηση αλλά το εγκρίνει η Βουλή με 180 ψήφους, ενώ για να είναι δεσμευτικό το αποτέλεσμά του απαιτείται η συμμετοχή τουλάχιστον του 50% των ψηφοφόρων. Αυτή η εκδοχή δεν μπορεί να ισχύει, καθώς ένας τέτοιος νόμος θα αφορά στα δημοσιονομικά της χώρας, τα οποία το Σύνταγμα απαγορεύει να τίθενται σε δημοψήφισμα…
Η εξαγγελία ενός δημοψηφίσματος για τη νέα δανειακή σύμβαση, που εκ των πραγμάτων θα θέσει το δίλημμα «ναι ή όχι στο ευρώ», αποτελεί την τελευταία «ζαριά» του Γιώργου Παπανδρέου στο παιχνίδι εξουσίας, διακινδυνεύοντας ακόμη και το ενδεχόμενο να είναι αυτός που θα λάβει τον καθόλου επίζηλο τίτλο «πρωθυπουργός της δραχμής».
Πλην όμως, αποτελεί ερώτημα εάν θα προλάβει η κυβέρνηση να «φτάσει» μέχρι το δημοψήφισμα, καθώς ο κ. Παπανδρέου κατόρθωσε χθες με την πρότασή του το ακατόρθωτο: Αφενός να ενώσει το σύνολο της αντιπολίτευσης εναντίον αυτής της πρότασης (και πάνω-κάτω ίδια επιχειρήματα) και, αφετέρου, να επιταχύνει εξελίξεις μέσα στο ίδιο του το κόμμα.
Βουλευτές έτοιμοι για ρήξη
Κι αυτό διότι σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ένας σημαντικός αριθμός βουλευτών προσανατολίζεται να μη δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση τα μεσάνυχτα της Παρασκευής (σ.σ. πρόκειται για την έτερη «πολιτική πρωτοβουλία» του κ.Παπανδρέου) ή να διαφοροποιηθεί νωρίτερα, δηλαδή μέσα στις επόμενες ώρες. Σε μία τέτοια περίπτωση, η κυβέρνηση θα «πέσει» και ο δρόμος προς τις κανονικές, εθνικές, κάλπες, θα είναι μονόδρομος.
Εν μέσω αυτών των συζητήσεων προκάλεσε αίσθηση η κίνηση του βουλευτή Δημήτρη Λιτζέρη, να ζητήσει αμέσως μετά την πρωθυπουργική εξαγγελία, τον σχηματισμό κυβέρνησης έκτακτης ανάγκης με πρωθυπουργό κοινής αποδοχής – και, πάντως, όχι τον κ.Παπανδρέου…
Επισπεύσθηκαν οι αποφάσεις
Πώς φτάσαμε στη χθεσινή εξέλιξη; Η «λύση» του δημοψηφίσματος είχε προκριθεί τις τελευταίες ημέρες. Και επικυρωθεί αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής, εξαιτίας των αντιδράσεων της αντιπολίτευσης στα βασικά σημεία της νέας συμφωνίας. «Ούτε 151 ψήφους, ούτε 180, δημοψήφισμα», ήταν η φράση στενού συνεργάτη του κ. Παπανδρέου για τον τρόπο έγκρισης της συμφωνίας, όπως την μετέφερε το “Capital.gr” στο ρεπορτάζ της προηγούμενης Πέμπτης.
Η εξαγγελία επισπεύσθηκε εξαιτίας των όσων πρωτοφανών σημειώθηκαν στις παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου εις βάρος του Προέδρου της Δημοκρατίας, των πολιτικών γενικώς και των κυβερνητικών στελεχών ειδικότερα, τα οποία θορυβήθηκαν και απαίτησαν από το Μαξίμου «πρωτοβουλίες τώρα».
Σύμφωνα με κυβερνητικό παράγοντα (από τους λίγους που επικροτούν την εν λόγω επιλογή) η επίσπευση οφείλεται και στις «παραφωνίες» που άρχισαν να ακούγονται έξωθεν για την «τύχη» της συμφωνίας ή για νέο «κούρεμα» - αν κι αυτή η εκδοχή παραπέμπει σε… αντάρτικο του κ.Παπανδρέου προς τους εταίρους και δεν υιοθετείται ευρύτερα.
«Συμφέροντα» και εκλογική «μαγιά» του ΠΑΣΟΚ
Ο πρωθυπουργός, οι πολύ στενοί συνεργάτες του και λίγοι υπουργοί που είχαν κάποια ενημέρωση για το τι επρόκειτο να πει χθες (όπως οι Ευ.Βενιζέλος, Χάρης Καστανίδης, Δημήτρης Ρέππας, Πάνος Μπεγλίτης) επιμένουν ότι το δημοψήφισμα είναι «κίνηση ματ’ απέναντι στην αντιπολίτευση στην οποία, όπως λένε, τίθεται το εξής δίλημμα: Είτε θα ταχθεί υπέρ της νέας δανειακής σύμβασης πείθοντας τους ψηφοφόρους της να επιλέξουν το «ναι», είτε θα αντιταχθεί και θα χρεωθεί το «όχι». Στην πρώτη περίπτωση η κυβέρνηση θα εξασφαλίσει άνετο πολιτικό χρόνο, ενώ στη δεύτερη θα πέσει ηρωικώς μαχόμενη, ρίχνοντας την ευθύνη «στα συμφέροντα» που την έριξαν: Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ.Παπανδρέου επιτέθηκε εκ νέου χθες σε τραπεζίτες και «πτωχευμένες επιχειρήσεις μέσων ενημέρωσης που δεν θέλουν να επέλθει εξυγίανση στις Τράπεζες» προς ίδιον οικονομικό όφελος (βλέπε, δάνεια)…
Κορυφαίος κυβερνητικός παράγοντας, μάλιστα, εξηγούσε χθες σε κλειστό κύκλο συνομιλητών, ότι ακόμη και στη δεύτερη περίπτωση «το ΠΑΣΟΚ θα οδηγηθεί με σημαντική εκλογική ‘μαγιά’ στις εθνικές κάλπες». Τι εννοούσε; «Ότι το ‘όχι’ θα μοιραστεί στα κόμματα της αντιπολιτευσης, ενώ το ‘ναι’ θα πιστωθεί μόνο στο κυβερνών. Οπότε ακόμη κι αν αυτό το ‘ναι’ είναι ισχνό, 35-45%, θα αποτελέσει μια ανέλπιστη βάση για να ‘πατήσει’ εκλογικά το ΠΑΣΟΚ και να μη συντριβεί στις εκλογές»…
«Μουδιασμένοι» οι μεταρρυθμιστές
Στον αντίποδα οι λεγόμενοι «μεταρρυθμιστές» και «εκσυγχρονιστές» οι οποίοι άκουσαν μουδιασμένοι την εξαγγελία και αρνήθηκαν κάθε δημόσια δήλωση «μέχρι να μάθουμε τι και πώς», όπως έλεγαν. Με ενδιαφέρον συνεπώς αναμένονται οι τοποθετήσεις της Αννας Διαμαντοπούλου και των Ανδρέα Λοβέρδου, Γιάννη Ραγκούση, Γιώργου Παπακωνσταντίνου καθώς και των κοινοβουλευτικων εκπροσώπων Πέτρου Ευθυμίου και Χρήστου Πρωτόπαππα.
Και η … έβδομη δόση στο δίλημμα
Όπως προκύπτει, από την εν λόγω συλλογιστική λείπει παντελώς… τη επόμενη μέρα για τη χώρα, καθώς ένα αρνητικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα την σπρώξει οριστικά εκτός ευρωζώνης και θα την αφήσει χωρίς οικονομική ενίσχυση σε μία στιγμή που είναι αδύνατον να στηριχθεί στις δυνάμεις της.
Ο κ. Βενιζέλος μάλιστα «φωτογράφισε» τον εκβιασμό επισημαίνοντας δημοσίως (Antenna) ότι «η έβδομη δόση του πρώτου δανείου θα είναι η πρώτη του νέου δανείου» - συνεπώς, οι ψηφοφόροι θα προσέλθουν στις κάλπες με το φόβητρο της απώλειας της επόμενης δόσης…
Διχασμός και … γαλοπούλες
Μία άλλη, σημαντική, παράμετρος αφορά στον εθνικό διχασμό που θα επιφέρει η σχεδόν τρίμηνη προ-δημοψηφισματική περίοδος – κι αυτό διότι η νέα δανειακή σύμβαση δεν μπορεί να είναι έτοιμη πριν από τα μέσα Ιανουαρίου. Δεδομένου ότι η σύμβαση, σαν κείμενο, δεν θα περιορίζεται μόνο στο ύψος του νέου δανείου αλλά θα παραθέτει τα μέτρα που θα το συνοδεύουν, θεωρείται βέβαιο ότι, παρά τους εκβιασμούς, η κοινή γνώμη θα στραφεί στο «όχι» - παίζοντας, άθελά της, το παιχνίδι όσων, για ίδιους λόγους, επιθυμούν την επιστροφή στη δραχμή.
Όπως ανέφερε εύστοχα και το BBC «μ΄αυτό το δημοψήφισμα είναι σαν να ρωτάς …τις γαλοπούλες αν θέλουν να ψηθούν τα Χριστούγεννα»…
Η αντιπολίτευση συζητά την «αποχή»
Μπροστά στη νέα κατάσταση, η αντιπολίτευση αντέδρασε σύσσωμη, κατηγορώντας τον πρωθυπουργό ως «επικίνδυνο», «γαντζωμένο στην εξουσία», «τυχοδιώκτη» ή «αδίστακτο». Μέχρι αργά τη νύχτα, στελέχη των κομμάτων μιλούσαν ανοικτά για το ενδεχόμενο να κηρύξουν αποχή από το δημοψήφισμα, ώστε η χαμηλή συμμετοχή (κάτω του 40% του εκλογικού σώματος που απαιτείται) να μη καταστήσει δεσμευτικό το αποτέλεσμα – εάν βεβαίως φτάσουμε σ΄αυτό και δεν έχει «πέσει» νωρίτερα η κυβέρνηση.
Ακραίες εισηγήσεις στον Σαμαρά
Ο Αντώνης Σαμαράς θα θέσει το μεσημέρι στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας «επιτακτικά το θέμα των πρόωρων εκλογών», ενώ χθες δέχθηκε εισηγήσεις και για «ακραίες» ενέργειες προκειμένου να τις επιβάλλει – όπως, για παράδειγμα, παραίτηση του συνόλου των βουλευτών της ΝΔ.
Εκλογές ζητούν όλοι
«Εκλογές» ζητουν ΛΑΟΣ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, «Δημοκρατική Αριστερά» (του Φ.Κουβέλη) αλλά και η «Δημοκρατική Συμμαχία», με την Ντόρα Μπακογιάννη να καλεί τους κυβερνητικούς βουλευτές να μη δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση τα μεσάνυχτα της Παρασκευής.
Πώς προκηρύσσεται τοι δημοψήφισμα
Οσο για το τυπικό του πράγματος;
Το δημοψήφισμα μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:
Πρώτον, να τεθεί στο εκλογικό σώμα ένα (οποιοδήποτε) ερώτημα. Σ΄αυτή την περίπτωση, το αίτημα για διεξαγωγή δημοψηφίσματος το καταθέτει η κυβέρνηση, το εγκρίνει η Βουλή με απλή πλειοψηφία 151 βουλευτών, ενώ για να είναι δεσμευτικό το αποτέλεσμά του απαιτείται η συμμετοχή τουλάχιστον του 40% των εγγεγραμένων στους εκλογικούς καταλόγους.
Δεύτερον να τεθεί στο εκλογικό σώμα ένας ήδη ψηφισθείς νόμος – εν προκειμένω, ο νόμος που θα αφορά στη νέα δανειακή σύμβαση. Σ΄αυτή την περίπτωση, το αίτημα το υποβάλλει πάλι η κυβέρνηση αλλά το εγκρίνει η Βουλή με 180 ψήφους, ενώ για να είναι δεσμευτικό το αποτέλεσμά του απαιτείται η συμμετοχή τουλάχιστον του 50% των ψηφοφόρων. Αυτή η εκδοχή δεν μπορεί να ισχύει, καθώς ένας τέτοιος νόμος θα αφορά στα δημοσιονομικά της χώρας, τα οποία το Σύνταγμα απαγορεύει να τίθενται σε δημοψήφισμα…
