Διπλωματία: 'Συνεχίζοντας τον Παπανδρεϊσμό χωρίς τον Παπανδρέου'

Τρίτη, 29 Νοέμβριος 2011 09:48
JPOSTb 18.11.2011
Του Herb Keinon

Θα συνεχιστεί η χρυσή εποχή των διπλωματικών σχέσεων με την Ιερουσαλήμ υπό τη μεταβατική κυβέρνηση της Αθήνας;
Αμέσως μετά την αναγκαστική παραίτηση του Πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου την περασμένη
εβδομάδα λόγω της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, ο πρέσβης του Ισραήλ στην Αθήνα Aryeh Mekel έστειλε ένα τηλεγράφημα (που έγινε γνωστό στη Jerusalem Post) στο Υπουργείο Εξωτερικών στο οποίο ανέφερε ότι η πρόκληση της Ιερουσαλήμ θα είναι πλέον η "συνέχιση του Παπανδρεϊσμού χωρίς τον Παπανδρέου".

Αυτό που εννοούσε ο Mekel - και στο οποίο επικεντρώνονται αυτή τη στιγμή όσοι από το Υπουργείο ασχολούνται με την Αθήνα - είναι να διασφαλιστεί ότι η δραματική στροφή στις Ισραηλινο-Ελληνικές σχέσεις που ξεκίνησε ο Παπανδρέου δεν θ’ ανακοπεί με την αποχώρηση του πρώην Πρωθυπουργού.

Ο Παπανδρέου πρωταγωνίστησε σε μια περίοδο που θα μπορούσε δίκαια να χαρακτηριστεί ως η "χρυσή εποχή" στις Ισραηλινο-Ελληνικές σχέσεις. Αρχής γενομένης από μια τυχαία συνάντηση που είχε ο Παπανδρέου με τον Πρωθυπουργό Binyamin Netanyahu σ’ ένα εστιατόριο της Μόσχας στις αρχές του 2010, οι δύο ηγέτες ταίριαξαν. Και οι δύο πέρασαν καθοριστικά χρόνια της νιότης τους στις ΗΠΑ και πήγαν σε κολέγια εκεί (ο Παπανδρέου γεννήθηκε στο St. Paul της Μινεσότα και σπούδασε στο Amherst ενώ ο Netanyahu πέρασε πολλά χρόνια στη Φιλαδέλφεια και σπούδασε στο MIT). Και οι δύο μιλούν άπταιστα Αγγλικά ενώ έχουν αναμφισβήτητα έναν Αμερικανικό προσανατολισμό στην εξωτερική τους πολιτική.

Παρά τις ομοιότητές τους όμως, αυτό το "κλικ" δεν ήταν κάτι δεδομένο καθώς ο φιλο-Ισραηλισμός δεν είναι κάτι που ρέει στις φλέβες του Παπανδρέου. Ο πατέρας του, Ανδρέας, υπηρέτησε ως Πρωθυπουργός της Ελλάδας δύο φορές (1981-1989 και 1993-1996) και ήταν γνωστός για τις φιλο-Παλαιστινιακές, αντι-Ισραηλινές του τάσεις. Μάλιστα, μόλις το 1992 η Ελλάδα - η οποία υιοθετούσε μια φιλο-Αραβική εξωτερική πολιτική και θεωρείτο για πολύ καιρό ως ο πιο δριμύς επικριτής του Ισραήλ στην Ευρώπη – έφτασε έστω και να δημιουργήσει επίσημα σχέσεις με το Ισραήλ.

Η καλή προσωπική σχέση μεταξύ των δύο ηγετών ήρθε σε μια τυχερή στιγμή. Μια στιγμή που οι Ισραηλινο-Τουρκικές σχέσεις κατέρρεαν και η Ιερουσαλήμ έψαχνε για νέους συμμάχους στη Νότια Ευρώπη που θ’ αντιστάθμιζαν την απώλεια της Τουρκίας.

Μια στιγμή που η Ελλάδα προσπαθούσε ν’ ανεβάσει το διπλωματικό της προφίλ και να θεωρηθεί ως ένας σημαντικός παίκτης στην περιοχή προκειμένου να πειστεί η διεθνή κοινότητα να της δώσει την οικονομική βοήθεια που επιζητούσε. Επιπλέον, ήρθε σε μια στιγμή που η Αθήνα επιδίωκε να διεισδύσει στην Αμερικανο-Εβραϊκή κοινότητα για να προσελκύσει επενδυτές και να κερδίσει την εύνοια της Ουάσιγκτον. Η δραματική πρόοδος στις Ελληνο-Ισραηλινές σχέσεις απέδειξε για άλλη μια φορά την αλήθεια εκείνου του παλιού ρητού που λέει ότι στη Μέση Ανατολή "ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου".

Ο Παπανδρέου ήταν ένας από τους παγκόσμιους ηγέτες με τους οποίους ο Netanyahu ήταν πιο κοντά και η σχέση που είχαν σφυρηλατήσει οι δύο άνδρες ήταν επικερδής και για τις δύο χώρες. Τα τελευταία δύο χρόνια, η Αθήνα είχε μετατραπεί από μία από τις πιο επικριτικές χώρες της Ευρώπης απέναντι στο Ισραήλ σε μία από τις πιο υποστηρικτικές. Οι διμερείς σχέσεις γνωρίζουν πλέον μεγάλη άνθηση, το εμπόριο είναι σε ανοδική πορεία, οι στρατιωτικοί δεσμοί είναι στενοί (αυτήν την εβδομάδα η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία εκπαιδεύτηκε από κοινού με την Ισραηλινή στη Negev), οι διμερείς επισκέψεις σε υπουργικό επίπεδο είναι άφθονες, η πολιτική συνεργασία είναι πολύ στενή και ο τουρισμός προς την Ελλάδα έχει αυξηθεί καθώς οι Ισραηλινοί αποφεύγουν την Τουρκία.

Όταν τον περασμένο Δεκέμβριο είχε ξεσπάσει η πυρκαγιά στο δάσος του Όρους Carmel, οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που ανταποκρίθηκαν στην έκκληση του Netanyahu για βοήθεια αποστέλλοντας πυροσβεστικά αεροσκάφη που, σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους, έσβησαν περίπου τα δύο τρίτα της φωτιάς. Ο Netanyahu, από την πλευρά του, άσκησε την περασμένη χρονιά επανειλημμένες παρασκηνιακές πιέσεις προς τους Ευρωπαίους ηγέτες για να βοηθήσουν οικονομικά την Ελλάδα ενώ το Ισραήλ - για να δείξει την υποστήριξή του - επέκτεινε το Σεπτέμβριο ακόμα και μέχρι τα $100 εκατομμύρια το πιστωτικό όριο των Ισραηλινών επιχειρήσεων που επενδύουν ή συναλλάσσονται με την Ελλάδα.

Το πιο σημαντικό είναι ότι οι Έλληνες ήταν εκείνοι που, τον Ιούνιο, έβαλαν φρένο στις προσπάθειες αποστολής ενός στολίσκου περίπου 15 πλοίων που θα επιχειρούσε να σπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας. Η Αθήνα απλά ματαίωσε τα σχέδια απαγορεύοντας στα πλοία ν’ αποπλεύσουν από Ελληνικά λιμάνια.

Επομένως, όταν ο Παπανδρέου παραιτήθηκε την περασμένη εβδομάδα, το ερώτημα που ακούγεται στην Ιερουσαλήμ είναι αν τελικά "ο Παπανδρεϊσμός" – αυτό το νέο Ελληνικό πνεύμα απέναντι στο Ισραήλ - θα συνεχιστεί από τη μεταβατική κυβέρνηση.

Ισραηλινοί και Έλληνες αξιωματούχοι και ακαδημαϊκοί είναι βέβαιοι ότι θα συνεχιστεί επισημαίνοντας ότι, παρόλο που η προσωπική χημεία μεταξύ Παπανδρέου και Netanyahu λάδωσε τη σχέση, αυτό που την ώθησε προς τα εμπρός ήταν το αμοιβαίο συμφέρον των δύο χωρών.
"Το κοινό συμφέρον των δύο χωρών είναι πολύ ισχυρό", δήλωσε ο εκπρόσωπος του Netanyahu, Mark Regev. "Αυτά τα αμοιβαία συμφέροντα είναι αρκετά ισχυρά για να διατηρήσουν τις διμερείς σχέσεις στο ίδιο επίπεδο".

Ο Regev, ο οποίος χαρακτήρισε "ιδιαίτερα στενή" τη σχέση των δύο ηγετών με συχνή τηλεφωνική επικοινωνία για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, πρόσθεσε ότι, ενώ δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η φιλία τους ήταν σημαντική στην προώθηση των διμερών σχέσεων, "τώρα που ο φελλός άνοιξε, το κρασί ρέει και πιστεύουμε ότι θα συνεχίσει να το κάνει".

Σε τηλεφωνική συνομιλία από την Αθήνα, ο Mekel δήλωσε ότι η περσινή χρονιά ήταν μια "άνευ προηγουμένου καλή χρονιά" σε δεσμούς και η "καλύτερη χρονιά για τις σχέσεις" μεταξύ των δύο χωρών.

Ο Mekel απέδωσε πολλά εύσημα στην Ελληνική κυβέρνηση και τον Παπανδρέου ο οποίος ξεκίνησε τις κινήσεις με τον Netanyahu. Ωστόσο, επισήμανε ότι "οι δεσμοί υπερβαίνουν το επίπεδο αυτό και είναι δεσμοί μεταξύ ηγετών κυβερνήσεων και λαών".

Παραθέτοντας πολλά από τα ονόματα των Ελλήνων Υπουργών που επισκέφτηκαν το Ισραήλ τον τελευταίο χρόνο, ο Mekel παρατήρησε ότι η Ελληνική κοινή γνώμη υποστηρίζει τη βελτίωση των σχέσεων κι ότι τα Ελληνικά ΜΜΕ υπήρξαν πολύ θετικά.

Σε ομιλία του στο κοινοβούλιο πριν από την παραίτησή του, ο Παπανδρέου χαρακτήρισε ως ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματά του τη βελτίωση των σχέσεων με το Ισραήλ και ζήτησε τη διατήρησή τους.

Επιπλέον, αναγνωρίζοντας τα σημάδια των καιρών, το Ισραήλ καλλιέργησε τον τελευταίο χρόνο δεσμούς και με άλλα μέλη του ΠΑΣΟΚ του Παπανδρέου καθώς και με μέλη του αντιπολιτευτικού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας. Αυτά τα δύο κόμματα, μαζί μ’ ένα μικρό ακροδεξιό κόμμα, αποτελούν τώρα τη μεταβατική κυβέρνηση υπό τον Λουκά Παπαδήμο.

Η κυβέρνηση αυτή είχε την Τετάρτη μια συντριπτική νίκη στο Ελληνικό κοινοβούλιο με 255 Βουλευτές να δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στον Παπαδήμο, έναν οικονομολόγο που θα επικεντρωθεί στην εφαρμογή του επιβαλλόμενου από την ΕΕ προγράμματος λιτότητας

Η μεταβατική κυβέρνηση υποστηρίζεται από το ΠΑΣΟΚ του Παπανδρέου το οποίο κατέχει την πλειοψηφία στο 300 εδρών κοινοβούλιο, το συντηρητικό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας που αποτελεί τον κύριο αντίπαλό του και το ακροδεξιό κόμμα του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού (ΛΑΟΣ).

Κι εκεί έγκειται η δυσκολία. Ο ηγέτης του ΛΑΟΣ, Γεώργιος Καρατζαφέρης, είχε στο παρελθόν κάνει σχόλια αρνούμενος το Ολοκαύτωμα ενώ ο νεοδιορισθείς Υπουργός υποδομών, μεταφορών και δικτύων, Μάκης Βορίδης, έχει αμφισβητήσει το κατά πόσον η διαβόητη πλαστογραφία "Τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών" είναι στην πραγματικότητα ένα αυθεντικό έγγραφο. Εβραϊκές οργανώσεις όπως η Αντι-Δυσφημιστική Ένωση (Anti-Defamation League) και η Αμερικανική Εβραϊκή Επιτροπή έχουν ζητήσει από τον Παπαδήμο ν’ αποστασιοποιηθεί από τον αντισημιτισμό των ηγετών του συγκεκριμένου κόμματος.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι υπαινίχθηκαν ότι η Ελληνική κυβέρνηση πήρε αυτό το κόμμα στο συνασπισμό προσπαθώντας να έχει ένα όσο το δυνατόν μεγαλύτερο λαϊκό έρεισμα. Μόνο το Κομμουνιστικό Κόμμα της χώρας και ο Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς αρνήθηκαν να προσχωρήσουν στη μεταβατική κυβέρνηση.
Σύμφωνα με τους αξιωματούχους, η πλειονότητα των πρώην Υπουργών και υφυπουργών του ΠΑΣΟΚ θα παραμείνουν στις θέσεις τους ενώ οι Υπουργοί της Νέας Δημοκρατίας που θ’ αναλάβουν το Υπουργείο Άμυνας και το Υπουργείο Εξωτερικών στηρίζουν τον φιλο-Ισραηλινό προσανατολισμό της Αθήνας.

Το ΛΑΟΣ θα έχει έναν Υπουργό στην κυβέρνηση, δύο υφυπουργούς και δύο αναπληρωτές Υπουργούς - παρουσία που το Ισραήλ δεν θεωρεί αρκετά ισχυρή για ν’ αντιστρέψει τον φιλο-Ισραηλινό προσανατολισμό.

Την άποψη ότι το ΛΑΟΣ θα διαδραματίσει έναν δευτερεύοντα ρόλο εξέφρασε και ο Ευάγγελος Βενέτης, ερευνητής στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής, ένα think tank (δεξαμενή σκέψης) με έδρα την Αθήνα.

Ο Βενέτης, ο οποίος ειδικεύεται στη Μέση Ανατολή, δήλωσε ότι ο Καρατζαφέρης είναι ένας "ρεαλιστής και έξυπνος" πολιτικός που έχει υποστηρίξει την Ελληνο-Ισραηλινή προσέγγιση επειδή συμφωνεί ότι οι σχέσεις αυτές είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας. Το ΛΑΟΣ, τόνισε ο Βενέτης, δεν θα σαμποτάρει τις σχέσεις.

Ο Έλληνας απεσταλμένος στο Τελ Αβίβ, Κυριάκος Λουκάκης, δήλωσε ότι "ο αντισημιτισμός πάντα καταδικαζόταν και πάντα θα καταδικάζεται από την Ελληνική κυβέρνηση διότι έχει καταδικαστεί από την Ελληνική κοινωνία. Ο αντισημιτισμός είναι εντελώς ξένος προς την ιστορία και τις αξίες του Ελληνικού λαού".

Επισημαίνοντας ότι, σε ομιλία του στο κοινοβούλιο, ο νέος Υπουργός Εξωτερικών Σταύρος Δήμας χαρακτήρισε στρατηγική επιλογή για την κυβέρνηση την ενίσχυση των σχέσεων με το Ισραήλ και συνεχάρη την "πολύπλευρη πολιτική της χώρας στην περιοχή", ο Έλληνας πρέσβης εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι "οι Ελληνο-Ισραηλινές σχέσεις και η συνεργασία σε όλους τους τομείς θα συνεχίσει ν’ ακμάζει" υπό την κυβέρνηση Παπαδήμου.

Ο Βενέτης συμφώνησε εξηγώντας ότι, σε στρατηγικό επίπεδο, η Ελλάδα "θέλει έναν εταίρο στην περιοχή που να μπορεί να βοηθήσει πραγματικά την Ελλάδα και την Κύπρο στην υπεράσπιση του εχθρικού περιβάλλοντος με την Τουρκία. Το Ισραήλ, για την Ελλάδα, είναι ένας βασικός εταίρος - ο μόνος εταίρος στην ανατολική Μεσόγειο – όσον αφορά στην Τουρκία".

Επισήμανε ότι η Αθήνα επιθυμεί στενή συνεργασία με το Ισραήλ για ενεργειακούς και αμυντικούς λόγους καθώς και σε θέματα ασφάλειας αναφορικά με την Κύπρο.
Σύμφωνα με τον Βενέτη, ενώ ο ρόλος του Παπανδρέου στη μελλοντική κυβέρνηση είναι ακόμα ασαφής, είναι πιθανό να έχει έναν παρασκηνιακό ρόλο - μαζί με τον νέο Υπουργό Εξωτερικών - στη διατήρηση και προώθηση των σχέσεων με το Ισραήλ, ιδίως από τη στιγμή που ο μεταβατικός Πρωθυπουργός θα είναι σχεδόν αποκλειστικά επικεντρωμένος στην οικονομία μέχρι τις επόμενες εκλογές σε τρεις μήνες.

Αν όντως προκύψει αυτό, τότε θα υπάρξουν χαμόγελα στην Ιερουσαλήμ καθώς ένας παρασκηνιακός ρόλος εξωτερικής πολιτικής για τον Παπανδρέου αποτελεί καλό νέο για το Ισραήλ.

http://www.jpost.com/Features/FrontLines/Article.aspx?id=246030http://cohen.gr/newsite/index.php?option=com_content&view=article&id=2047:2011-11-29-06-54-20&catid=67:2010-09-12-08-54-44&Itemid=75